Sağlık Bakanlığı dışında başka bir kurum sağlık eğitimine ilişkin düzenleme yapabilir mi?

Sağlık meslek mensuplarına yönelik her türlü eğitim öncelikle Bakanlığın yetkisindedir.

Sağlık meslek mensuplarına yönelik her türlü hizmet içi eğitim, sertifikalı eğitim, görevde yükselme ve unvan değişikliği eğitimleri ve benzeri eğitimler ile ilgili düzenlemeleri yapmak, koordine etmek, kredilendirme, izleme ve denetimini sağlamak görevinin Sağlık Bakanlığına ait olduğu; Uluslararası Sivil Havacılık Anlaşması ile diğer ulusal ve uluslararası mevzuatta belirtilen niteliklere sahip olması gereken ve bu kapsamda yeterlik belgesi alması gereken personelin ihtiyaç duyduğu eğitimlere ve sağlık şartlarına ait standartları belirlemek, bu personeli yetiştirecek eğitim kuruluşları ile muayenelerini yapacak sağlık kuruluşlarını ve tabiplerini yetkilendirmek hususlarında ise Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nün görevlendirilmiş olduğu görülmektedir.

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü bu Yönetmeliği Bakanlıkla birlikte hazırlaması gerekmektedir

Dava konusu Yönetmelik, sivil havacılık tıbbı temel, ileri düzey, tazeleme eğitimleri ve diğer eğitimleri vermek üzere talepte bulunan kuruluşların yetkilendirilmeleri ile bu kapsamda yapılacak çalışmaların usul ve esaslarını belirlemek amacıyla yürürlüğe konulmuş olup; Yönetmeliğin getirdiği düzenlemelerin niteliği, kapsadığı kişi ve kuruluşlar, sivil havacılık tıbbı temel, ileri düzey ve tazeleme eğitimlerinin kendine özgü önemi ve eğitim müfredatı içeriği gibi hususlar dikkate alındığında, sağlık meslek mensuplarına yönelik olması yönüyle davacı Sağlık Bakanlığının, aynı zamanda sivil havacılık alanına yönelik olması nedeniyle de davalı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nün yetki alanında olduğu, dolayısıyla dava konusu Yönetmeliğin yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre davacı Sağlık Bakanlığı ve davalı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından müştereken hazırlanması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Bu itibarla, Sağlık Bakanlığı dahil edilmeksizin salt davalı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanarak yürürlüğe konulan dava konusu Havacılık Tıbbı Eğitim Yönetmeliği'nde yetki unsuru yönünden hukuka uyarlık görülmemiştir.

T.C.
DANIŞTAY
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2020/2092
Karar No : 2022/4629

DAVANIN_KONUSU:

Davacı tarafından, 21/01/2020 tarih ve 31015 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Havacılık Tıbbı Eğitim Yönetmeliği'nin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI:

Davacı tarafından, Yönetmeliğin Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce yayımlandığı, ancak Sağlık Bakanlığı'nın görev alanına giren bir hususta düzenleme yapıldığından tamamının hukuka aykırı olduğu, Anayasa'nın 56. maddesinde devlete, sağlık alanında önemli görev ve yükümlülük yüklendiği, devlete yüklenen sağlık hizmetlerinin yürütülmesi görevinin (1) sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Sağlık Bakanlığına verilmiş olduğu, 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'nun 3. ve 9. maddelerine istinaden sağlık meslek mensupları ile diğer sağlık personelinin hizmet içi eğitimine yönelik düzenleme yapmakla yetkili Bakanlıklarınca hazırlanıp 04/02/2014 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulan Sertifikalı Eğitim Yönetmeliği'nde eğitim programı ve sürelerinin düzenlendiği, havacılık alanında yeterlilik gerektiren personelin muayenelerini yapacak sağlık kuruluşları ve tabiplerin de bu kapsamda olduğu, Türk Sivil Havacılık Kanunu ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün havacılık tıbbı eğitimi konusunda düzenleme yapma yetkisinin bulunmadığı, düzenlemenin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

DAVALININ_SAVUNMASI:

Davalı tarafından, uçuş emniyetini sağlamanın kurumun en önemli görevi olduğu, Genel Müdürlük Hava Sağlık Biriminin sağlık muayene esaslarını düzenlemek ve bu muayeneleri yapmak üzere yetkilendirilmiş uçuş tabipleri ile havacılık tıp merkezlerini denetlemekle görevli olduğu, (4) sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 435. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendi ile 441. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinin 3 numaralı alt bendinde yer alan hükümlerden yeterlik belgesi gerektiren personelin eğitimini ve muayenesini yapacak kuruluşlar ile tabipleri yetkilendirme konusunda Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün görevli olduğunun anlaşıldığı, Yönetmeliğin havacılık tıbbı uygulamaları ile sınırlı olduğu ve usule ve hukuka uygun bulunduğu savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ DÜŞÜNCESİ.

Dava konusu Yönetmeliğin iptali gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI DÜŞÜNCESİ:

Dava, 21/01/2020 tarih ve 31015 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Havacılık Tıbbi Eğitim Yönetmeliği'nin iptali istemiyle açılmıştır.

10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan (1) sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin; "Sağlık Bakanlığı" başlıklı Onikinci Bölümünün "Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü" başlıklı 355. maddesi, 1. fıkrası, (m) bendinde; "Sağlık meslek mensuplarının uyum, hizmet içi eğitim, sertifikalı eğitim, görevde yükselme ve unvan değişikliği eğitimleri ve benzeri eğitimleri ile ilgili düzenlemeleri yapmak, koordine etmek, kredilendirme, izleme ve denetimini sağlamak" görevleri arasında sayılmış, "Ortak Hükümler" başlıklı Onyedinci Bölümünün "Düzenleme görev ve yetkisi" başlıklı 508. maddesinde; "Bakanlık görev, yetki ve sorumluluk alanına giren konularda idari düzenlemeler yapabilir." hükmü yer almıştır.

3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'nun "Temel Esaslar" başlıklı 3. maddesinde; Sağlık hizmetleriyle ilgili temel esaslar belirlenmiş; g) bendinde, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığının; sağlık ve yardımcı sağlık personelinin yurt düzeyinde dengeli dağılımını sağlamak üzere istihdam planlaması yapacağı, ülke ihtiyacına uygun nitelikli sağlık personeli yetiştirilmesi amacıyla hizmet öncesi eğitim programları için Yükseköğretim Kurulu ile koordinasyonu sağlayacağı, serbest ya da kamu kuruluşlarında mesleklerini icra eden sağlık ve yardımcı sağlık personeline hizmet içi eğitim yaptıracağı, bunu sağlamak amacıyla üniversitelerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile kamu kurum ve kuruluşlarının imkanlarından da yararlanacağı ve hizmet içi eğitim programını ne şekilde ve hangi sürelerle yapılacağının Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca çıkartılacak yönetmelikte tespit edileceği hükmü getirilmiş, "Yönetmelikler" başlıklı 9. maddesinin c) bendinde; bütün kamu ve özel sağlık kuruluşlarının tesis, hizmet, personel, kıstaslarını belirlemeye, sağlık kurum ve kuruluşlarını sınıflandırmaya ve sınıflarının değiştirilmesine, sağlık kuruluşlarının amaca uygun olarak teşkilatlanmalarına, sağlık hizmet zinciri oluşturulmasına, hizmet içi eğitim usul ve esasları ile sağlık kurum ve kuruluşlarının koordineli çalışma ve hizmet standartlarının tespiti ve denetimi ile bu Kanunla ilgili diğer hususların Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı'nca, çıkarılacak yönetmelikle tespit edileceği hükme bağlanmıştır.

1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun'un Ek 14. maddesi uyarınca tıpta ana dal uzmanlıklarının yer aldığı Ek-1 sayılı Cetvel'de, hava ve uzay hekimliği de bu dallardan biri olarak sayılmış ve uzmanlık dallarının eğitim müfredatları ve bu müfredatlara göre uzmanlık dallarının temel uygulama alanları ile görev ve yetkilerinin çerçevesini belirlemekle görevli Tıpta Uzmanlık Kurulu tarafından Hava ve Uzay Hekimliği Çekirdek Eğitim Müfredatı yayımlanmış; hava ve uzay hekimliği, havacılık ve uzay faaliyet sahasında insanı etkileyen her türlü fiziksel-fizyolojik-psikolojik-sosyal etkenleri, bu etkilerin sonuçlarını, korunma yöntemlerini inceleyen, değerlendiren, patolojik süreçlerin tedavilerini yöneten ve tüm bu konularda araştırma faaliyetlerini yürüten uzmanlık dalı olarak tanımlanmıştır.

04/02/2014 tarih ve 28903 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'nun 3 üncü ve 9 uncu maddeleri ile 63 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci ve 8 inci maddelerine dayanılarak hazırlanmış olan Sağlık Bakanlığı Sertifikalı Eğitim Yönetmeliği'nin 1. maddesinde; bu Yönetmeliğin amacı, sağlık alanında Sağlık Bakanlığınca tescil edilecek sertifikalara ilişkin usul ve esasları düzenlemek olarak belirlenmiş, 2. maddesinde; kapsamı; sağlık alanında Bakanlıkça tescil edilecek sertifikaları, bu sertifikaların verildiği eğitim programlarını, bu programları yürüten kamu kurum ve kuruluşları ile özel hukuk tüzel kişilerini ve gerçek kişiler olarak, kurala bağlanmıştır. 4. maddesinde; sertifikalı eğitim alanlarının ve bu alanlarda eğitim programlarının standartları ulusal sağlık politikaları ve Bakanlığın stratejik planları doğrultusunda, ülkenin ihtiyacı olan nitelikli insan gücünü yetiştirmeye yönelik olarak Bakanlığa yapılan başvurular değerlendirilerek ya da doğrudan Bakanlıkça belirleneceği, Bakanlıkça belirlenmiş alanlarda ve standartlarda yapılan eğitimler sonrası verilen sertifikaların tescil edileceği, bunun dışındaki sertifikaların tescil edilmeyeceği, kuralı getirilmiştir.
15/07/2018 tarih ve 30479 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin, "Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü" başlıklı Otuzbirinci Bölüm 435. maddesinde; "Bu Bölümde geçen; ... e) Yeterlik belgesi gerektiren personel: Uluslararası Sivil Havacılık Anlaşması ile diğer ulusal ve uluslararası mevzuatta belirtilen niteliklere sahip olması gereken ve bu kapsamda Genel Müdürlükten yeterlik belgesi alması gereken personel olarak açıklanmış, 441. maddesinde ise; "(1) Hizmet birimlerinin görevleri belirtilmiş; ... b) Uçuş Operasyon Daire Başkanlığı: ...3) Yeterlik belgesi gerektiren personelin ihtiyaç duyduğu eğitimlere ve sağlık şartlarına ait standartları belirlemek, bu personeli yetiştirecek eğitim kuruluşları ile muayenelerini yapacak sağlık kuruluşlarını ve tabiplerini yetkilendirmek, gerektiğinde bu yetkiyi askıya almak veya iptal etmek, yapılan uygulamaların uluslararası standartlara uygunluğunu denetlemek ve kayıtlarını tutmak." hükümleri yer almıştır.

2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu'nun, 1. maddesinde; amacı; devamlı ve hızlı bir gelişme gösteren, ileri teknolojinin uygulandığı, sürat ve emniyet faktörlerinin büyük önem taşıdığı sivil havacılık sahasındaki faaliyetlerin ulusal çıkarlarımız ve uluslararası ilişkilerimize uygun bir şekilde düzenlenmesini sağlamak, 2. maddesinde; kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve özel hukuk tüzelkişilerinin havacılık sahasındaki faaliyetleri, kapsamı olarak hükme bağlanmış, Devlet hava araçlarının, açık hüküm bulunmayan hallerde bu Kanunun kapsamı dışında olduğu, hükmüne yer verilmiştir. "Yönetmelik" başlıklı 64. maddesinde; hava araçlarının sınıflandırılması, tescile tabi olmayanlarının belirlenmesi, uçak sicilinin tesisi ve nasıl tutulacağı, personelin nitelikleri, hukuki ilişkilerin nasıl belgeleneceği ve tescil olunacakları, kayıtların düzeltilmesi, değiştirilmesi ve silinmesine ilişkin kurallar ile 55 inci maddenin tatbiki halinde uygulanacak kuralların yönetmelik ile belirleneceği hükmü yer almıştır. Aynı Yasanın, "Yeterlik belgesi" başlıklı 95. maddesinde de; pilotlar ile hava aracının sevk ve idaresi bakımından gerekli personelin, faaliyette bulunabilmeleri için, Ulaştırma Bakanlığından yeterlik belgesi almaları ve bu belgeleri belirli süreler içinde yenilemelerinin zorunlu olduğu, Ulaştırma Bakanlığının yeterlik belgesi almaları gereken birinci fıkrada belirtilen personel ve diğer havacılık personelinin kategorilerinin saptanması, belge verilmesi, geçerliliği, yenilenmesi, geri alınması ve sicillerin tutulması kurallarını yönetmelikle düzenleyeceği, hükmü yer almıştır.

Dava konusu Havacılık Tıbbi Eğitim Yönetmeliği, sivil havacılık tıbbı temel, ileri düzey, tazeleme eğitimleri ve diğer eğitimleri vermek üzere talepte bulunan kuruluşların yetkilendirilmeleri ile bu kapsamda yapılacak çalışmaların usul ve esaslarını 5/6/1945 tarihli ve 4749 sayılı Kanunla uygun bulunan 7/12/1944 tarihli Şikago Konvansiyonunun personel lisansları konulu Ek-1'i ve Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu ICAO 8984 Sivil Havacılık Tıbbı El Kitabı gerekliliklerini esas almak suretiyle belirlemek amacıyla yayımlanmış, yetki talebinde bulunan kuruluşların yetkilendirilmesine, yetkilendirilmiş havacılık tıbbı eğitim kuruluşlarının yapacakları çalışmalara ve bu kuruluşların ilgili personeline yönelik usul ve esasları kapsayacağı kuralına yer verilmiştir.

Uyuşmazlık, havacılık alanında yeterlik belgesi alması gereken personele yönelik; pilot adayları için insan faktörleri, havacılık fizyolojisi, kabin ekibi üyeleri için ilk yardım eğitimi, alkol ve psikoaktif madde denetimlerinde görev alacak denetçi personel için numune almadan yasal olarak tabi olunan mevzuat hükümleri psikologlar için havacılık çalışma ortamı, insan faktörleri, havacılık fizyolojisi vb konularda verilecek eğitimi sunacak olan kuruluşların Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından mı yoksa Sağlık Bakanlığı tarafından mı yetkilendirilmesi gerektiğinden kaynaklanmaktadır.

Dava konusu Havacılık Tıbbı Eğitim Yönetmeliği, sivil havacılık tıbbı temel, ileri düzey, tazeleme eğitimleri ve diğer eğitimleri vermek üzere talepte bulunan kuruluşların yetkilendirilmeleri ile bu kapsamda yapılacak çalışmaların usul ve esaslarını 5/6/1945 tarihli ve 4749 sayılı Kanunla uygun bulunan 7/12/1944 tarihli Şikago Konvansiyonunun personel lisansları konulu Ek-1'i ve Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu ICAO 8984 Sivil Havacılık Tıbbı El Kitabı gerekliliklerini esas almak suretiyle belirlemek amacıyla yürürlüğe konulmuştur.

Yönetmeliğin 2. maddesinde, yetki talebinde bulunan kuruluşların yetkilendirilmesine, yetkilendirilmiş havacılık tıbbı eğitim kuruluşlarının yapacakları çalışmalara ve bu kuruluşların ilgili personeline yönelik usul ve esasları kapsayacağı düzenlenmiş, bu Yönetmelik kapsamında yetkilendirilmek isteyen Kuruluşun; onaylı HTEKEK'te belirtilen eğitimleri verebilecek eğitim kadrosuna, ekonomik duruma ve sınavları yapmaya uygun tesislere sahip olması esastır. İhtiyaç duyulan eğitim cihazları talep edilen yetki kapsamına uygun şekilde faal ve kullanıma hazır olarak Kuruluş bünyesinde bulundurulacağı, Kuruluş, bazı uygulamalı eğitimleri veya çalışmaları gerçekleştirmeye yeterli altyapıya sahip olmadığı durumlarda, söz konusu eğitimleri ve çalışmaları bu altyapıya sahip olan başka kuruluşlarla yapacağı, kuruluş tarafından tayin edilen ve kuruluşun tüm eğitim taahhütlerinin finanse edilebilmesini ve bu Yönetmelik hükümlerine uymasını sağlamakla yükümlü olan sorumlu yöneticinin, Genel Müdürlük tarafından uygun görülmesi neticesinde göreve başlayacağı, uyumluluk izleme sistemi yöneticisi ve sınav sorumlusunun Genel Müdürlük tarafından yapılan değerlendirme ve onayın ardından göreve başlayacağı, tüm eğitmenler ile sınav sorumlularının sahip olduğu nitelikler, deneyim, yeterlilik ve yetkilendirme esasları ile bu kişilerin eğitim güncellemelerinin HTEKEK'te belirtileceği, Kuruluşun; eğitim standartlarının, teorik bilgi sınavlarının ve uygulamalı değerlendirmelerin güvenilirliğinin, eğitim prosedürlerinin yeterliliğinin ve bunların uygulanmasının sağlanması amacıyla sorumlu bir uyumluluk izleme sistem yöneticisi belirleyeceği, sadece bu Yönetmelik çerçevesinde yetkilendirilen Kuruluşların, havacılık tıbbı alanında geçerli sivil eğitimleri verme yetkisine sahip olup, söz konusu Kuruluşlarca bu eğitimler sonunda yazılı teorik bilgi sınavı ve uygulama değerlendirmesi yapılacağı, Kuruluşun; bünyesinde verilen eğitimlerin ardından, öğrencilerin bilgi düzeylerinin tespiti amacıyla onaylı HTEKEK'te belirtilen usullere uygun olarak yazılı sınavlar düzenlemek ve bu sınavların emniyetine yönelik gerekli önlemleri almak zorunda olduğu kuralı getirilmiştir.

Dava konusu Yönetmelikle, sivil havacılık tıbbı temel, ileri düzey, tazeleme eğitimleri ve diğer eğitimleri vermek üzere bir kuruluşun görevlendirilmesi esasıyla düzenlenmiş, görevlendirilen kuruluşun havacılık tıbbı alanında geçerli sivil eğitimleri vermek ve bu eğitimler sonunda yazılı teorik bilgi sınavı ve uygulama değerlendirmesi yapmakla görevli kılınmış olmakla birlikte, verilecek eğitimin içeriği, bu eğitimi verecek olanların nitelikleri, yeterli bir tıbbi eğitimin koşulları belirlenmemiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuatın birlikte değerlendirilmesinden, pilotlar ile hava aracının sevk ve idaresi bakımından gerekli personelin Ulaştırma Bakanlığından yeterlik belgesi alması yasayla bir ön koşul olarak belirlenmiştir. Uluslararası Sivil Havacılık Anlaşması ile diğer ulusal ve uluslararası mevzuatta belirtilen niteliklere sahip olması gereken ve bu kapsamda yeterlik belgesi alması gereken personelin ihtiyaç duyduğu eğitimlere ve sağlık şartlarına ait standartları belirlemek sivil havacılık genel müdürlüğünün yetkisinde olsa da söz konusu personelin yani sivil havacılık uçuş ekibine eğitim verecek sağlık kuruluşlarının dolayısıyla bünyesindeki personelin yetkilendirilmesinin aynı zamanda denetimi de kapsayacağı dikkate alındığında, kuruluşların sahip olması gereken özelliklerin belirlenmesinin Sağlık Bakanlığının da görev alanında bulunduğunun kabulü gerekmektedir.

Bu itibarla, dava konusu Yönetmeliğin davacı ve davalı idare tarafından birlikte hazırlanması ve uygulanabilirliğinin sağlanması gerektiği kanaatine varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, dava konusu düzenleyici işlemin yetki yönünden iptali gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ:

Bakılan dava, 21/01/2020 tarih ve 31015 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Havacılık Tıbbı Eğitim Yönetmeliği"nin yetki yönünden hukuka aykırı olduğu iddiasıyla tümünün iptali istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:

ESAS YÖNÜNDEN:

İlgili Mevzuat:

10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan (1) sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin "Sağlık Bakanlığı" başlıklı Onikinci Bölümünün "Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü" başlıklı 355. maddesinin 1. fıkrasının (m) bendinde, "Sağlık meslek mensuplarının uyum, hizmet içi eğitim, sertifikalı eğitim, görevde yükselme ve unvan değişikliği eğitimleri ve benzeri eğitimleri ile ilgili düzenlemeleri yapmak, koordine etmek, kredilendirme, izleme ve denetimini sağlamak";

"Ortak Hükümler" başlıklı Onyedinci Bölümünün "Düzenleme görev ve yetkisi" başlıklı 508. maddesinde, "Bakanlık görev, yetki ve sorumluluk alanına giren konularda idari düzenlemeler yapabilir." hükümleri bulunmaktadır.

15/05/1987 tarih ve 19461 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3559 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'nun "Temel Esaslar" başlıklı 3. maddesinde, "Sağlık hizmetleriyle ilgili temel esaslar şunlardır: ...

g) Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı; sağlık ve yardımcı sağlık personelinin yurt düzeyinde dengeli dağılımını sağlamak üzere istihdam planlaması yapar, ülke ihtiyacına uygun nitelikli sağlık personeli yetiştirilmesi amacıyla hizmet öncesi eğitim programları için Yükseköğretim Kurulu ile koordinasyonu sağlar. Serbest ya da kamu kuruluşlarında mesleklerini icra eden sağlık ve yardımcı sağlık personeline hizmetiçi eğitim yaptırır. Bunu sağlamak amacıyla üniversitelerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile kamu kurum ve kuruluşlarının imkanlarından da yararlanır. Hizmetiçi eğitim programını ne şekilde ve hangi sürelerle yapılacağı Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı'nca çıkartılacak yönetmelikte tespit edilir.";

"Yönetmelikler" başlıklı 9. maddesinde, "... c) Bütün kamu ve özel sağlık kuruluşlarının tesis, hizmet, personel, kıstaslarını belirlemeye, sağlık kurum ve kuruluşlarını sınıflandırmaya ve sınıflarının değiştirilmesine, sağlık kuruluşlarının amaca uygun olarak teşkilatlanmalarına, sağlık hizmet zinciri oluşturulmasına, hizmet içi eğitim usul ve esasları ile sağlık kurum ve kuruluşlarının koordineli çalışma ve hizmet standartlarının tespiti ve denetimi ile bu Kanunla ilgili diğer hususlar Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı'nca, çıkarılacak yönetmelikle tespit edilir." hükümleri yer almaktadır.

04/02/2014 tarih ve 28903 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Sağlık Bakanlığı Sertifikalı Eğitim Yönetmeliği'nin "Amaç ve kapsam" başlıklı 1. maddesinde, "(1) Bu Yönetmeliğin amacı, sağlık alanında Sağlık Bakanlığınca tescil edilecek sertifikalara ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
(2) Bu Yönetmelik; sağlık alanında Bakanlıkça tescil edilecek sertifikaları, bu sertifikaların verildiği eğitim programlarını, bu programları yürüten kamu kurum ve kuruluşları ile özel hukuk tüzel kişilerini ve gerçek kişileri kapsar.";

"Genel esaslar" başlıklı 4. maddesinde, "(1) Sertifikalı eğitim alanları ve bu alanlarda eğitim programlarının standartları ulusal sağlık politikaları ve Bakanlığın stratejik planları doğrultusunda, ülkenin ihtiyacı olan nitelikli insan gücünü yetiştirmeye yönelik olarak Bakanlığa yapılan başvurular değerlendirilerek ya da doğrudan Bakanlıkça belirlenir.

(2) Bakanlıkça belirlenmiş alanlarda ve standartlarda yapılan eğitimler sonrası verilen sertifikalar tescil edilir, bunun dışındaki sertifikalar tescil edilmez." düzenlemeleri yer almaktadır.

15/07/2018 tarih ve 30479 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan (4) sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin "Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü" başlıklı Otuzbirinci Bölümünün "Tanımlar" başlıklı 435. maddesinde, "Bu Bölümde geçen; ... e) Yeterlik belgesi gerektiren personel: Uluslararası Sivil Havacılık Anlaşması ile diğer ulusal ve uluslararası mevzuatta belirtilen niteliklere sahip olması gereken ve bu kapsamda Genel Müdürlükten yeterlik belgesi alması gereken personeli, ifade eder.";

"Hizmet birimlerinin görevleri" başlıklı 441. maddesinde ise, "(1) Hizmet birimlerinin görevleri aşağıda belirtilmiştir: ... b) Uçuş Operasyon Daire Başkanlığı: ...3) Yeterlik belgesi gerektiren personelin ihtiyaç duyduğu eğitimlere ve sağlık şartlarına ait standartları belirlemek, bu personeli yetiştirecek eğitim kuruluşları ile muayenelerini yapacak sağlık kuruluşlarını ve tabiplerini yetkilendirmek, gerektiğinde bu yetkiyi askıya almak veya iptal etmek, yapılan uygulamaların uluslararası standartlara uygunluğunu denetlemek ve kayıtlarını tutmak." hükümleri yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Dava Konusu Yönetmeliğin İncelenmesi:

Dava konusu Havacılık Tıbbı Eğitim Yönetmeliği; sivil havacılık tıbbı temel, ileri düzey, tazeleme eğitimleri ve diğer eğitimleri vermek üzere talepte bulunan kuruluşların yetkilendirilmeleri ile bu kapsamda yapılacak çalışmaların usul ve esaslarını, 5/6/1945 tarihli ve 4749 sayılı Kanunla uygun bulunan 7/12/1944 tarihli Şikago Konvansiyonunun personel lisansları konulu Ek-1'i ve Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu ICAO 8984 Sivil Havacılık Tıbbı El Kitabı gerekliliklerini esas almak suretiyle belirlemek amacıyla yürürlüğe konulmuştur. Yönetmeliğin 2. maddesinde, Yönetmeliğin, yetki talebinde bulunan kuruluşların yetkilendirilmesine, yetkilendirilmiş havacılık tıbbı eğitim kuruluşlarının yapacakları çalışmalara ve bu kuruluşların ilgili personeline yönelik usul ve esasları kapsadığı düzenlenmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuatın birlikte değerlendirilmesinden; sağlık meslek mensuplarına yönelik her türlü hizmet içi eğitim, sertifikalı eğitim, görevde yükselme ve unvan değişikliği eğitimleri ve benzeri eğitimler ile ilgili düzenlemeleri yapmak, koordine etmek, kredilendirme, izleme ve denetimini sağlamak görevinin Sağlık Bakanlığına ait olduğu; Uluslararası Sivil Havacılık Anlaşması ile diğer ulusal ve uluslararası mevzuatta belirtilen niteliklere sahip olması gereken ve bu kapsamda yeterlik belgesi alması gereken personelin ihtiyaç duyduğu eğitimlere ve sağlık şartlarına ait standartları belirlemek, bu personeli yetiştirecek eğitim kuruluşları ile muayenelerini yapacak sağlık kuruluşlarını ve tabiplerini yetkilendirmek hususlarında ise Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nün görevlendirilmiş olduğu görülmektedir.

Dava konusu Yönetmelik, sivil havacılık tıbbı temel, ileri düzey, tazeleme eğitimleri ve diğer eğitimleri vermek üzere talepte bulunan kuruluşların yetkilendirilmeleri ile bu kapsamda yapılacak çalışmaların usul ve esaslarını belirlemek amacıyla yürürlüğe konulmuş olup; Yönetmeliğin getirdiği düzenlemelerin niteliği, kapsadığı kişi ve kuruluşlar, sivil havacılık tıbbı temel, ileri düzey ve tazeleme eğitimlerinin kendine özgü önemi ve eğitim müfredatı içeriği gibi hususlar dikkate alındığında, sağlık meslek mensuplarına yönelik olması yönüyle davacı Sağlık Bakanlığının, aynı zamanda sivil havacılık alanına yönelik olması nedeniyle de davalı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nün yetki alanında olduğu, dolayısıyla dava konusu Yönetmeliğin yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre davacı Sağlık Bakanlığı ve davalı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından müştereken hazırlanması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Bu itibarla, Sağlık Bakanlığı dahil edilmeksizin salt davalı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanarak yürürlüğe konulan dava konusu Havacılık Tıbbı Eğitim Yönetmeliği'nde yetki unsuru yönünden hukuka uyarlık görülmemiştir.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. Dava konusu 21/01/2020 tarih ve 31015 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Havacılık Tıbbı Eğitim Yönetmeliği"nin İPTALİNE,

2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam . TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,

3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen . TL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,

4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,

5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere, 20/10/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.