Özürlü çalıştırmak yerine, cezası tercih ediliyor

Kamu ve özel sektör, engelli çalıştırmak yerine para cezası ödüyor. 2004'ün ilk 9 ayında bu nedenle yaklaşık 3 trilyon lira ceza kesildi

İş Kanunu'na göre, 50'den fazla işçisi bulunan işletmeler engelli çalıştırmak zorunda. Ancak engellilere iş vermektense, her ay yaklaşık 1 milyar lira ceza ödemeyi göze alan işverenler, bu nedenle 2004'ün ilk 9 ayında yaklaşık 3 trilyon cezaya çarptırıldı. Para cezası alanlar arasında kamu kuruluşları da bulunuyor.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, geçen yıl aylık 712 milyon lira ceza kesiyordu. Bu yıl rakam 986 milyon liraya yükseldi ancak caydırıcı etki sağlanamadı. İlk 9 ayda kesinleşen 2 trilyon 986 milyar lira cezanın 2 trilyon lirası İstanbul'daki işletmelere kesildi. Diyarbakır ve Trabzon'da bazı kamu kuruluşları da 102 milyar lira para cezasına çarptırıldı.

İşveren, cezayı ödememesi halinde konu yargıya intikal ediyor. Özel sektöre, 1997'den bu yana, engelli çalıştırmadığı gerekçesiyle kesilen cezaların 2 trilyon 600 milyar lirası tahsil edildi. Toplanan paranın 749 milyarı engellilerin rehabilitasyonu projelerine harcandı. Kalanı ise Hazine'ye aktarıldı.

Görmeye tahammülleri yok
Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Danışmanı Ömer Alıçcı, işverenlerin engelliyi tanımaması ve verimi konusunda bir fikir sahibi olmamasının en büyük sorun olduğunu belirterek, "Sağlıklı bir değerlendirme yapılsa, engellinin ne kadar değerli olduğu görülecek. Çok gürültülü fabrikalarda kulaklık kullanan işçilerin verimi düşük. Oysa buralarda işitme engelliler istihdam edilebilir" dedi. Alıççı, işverenlerin neden engelli istemediğini şöyle açıkladı:
"Engelliyle iletişim kuramadıklarını söylüyorlar ya da ulaşım sorun oluyor.Toplumda engelliye karşı önyargı var. Engelli dedin mi, yardıma muhtaç zannediyorlar. Bazıları var ki, 'Engelliyi görmeye bile dayanamam' diyor."

Nüfusun yüzde 12.29'u engelli
2003'te yapılan araştırmaya göre, Türkiye nüfusunun yüzde 12.29'u engelli. Bu nüfusun yüzde 77.81'i işgücüne dahil değil. Kamuda çalışması gereken engelli memur sayısı 47 bin olmalı. Ancak, istihdam edilen engelli sayısı sadece 8 bin 367. Kamu ve özel sektörün çalıştırmakla yükümlüğü olduğu engelli sayısı ise 78 bin 857. İşe girmek için sırada 62 bin 631 engelli bekliyor. Yasa gereği engelli çalıştırmayanlara 1997'den beri para cezası uygulanıyor.

milliyet