?10 ekmeği nasıl yedin?' diyen Maliye, fişleri iptal ediyor
Vergi iadesi uygulaması her yılın sonunda memurlar, işçiler ve emekliler için ayrı bir telaşa yol açıyor.
Yıl içinde toplanan fiş ve faturaların düzenlenmesi ve işyerlerine teslimi, bazı tartışmaları da beraberinde getiriyor. Tüketici deterjan, akaryakıt gibi bazı harcama kalemlerinin kapsam dışı olmasından yakınırken, Maliye vergi iade zarflarındaki suiistimallerden şikayetçi. Vergi daireleri, geçersiz, sahte ve yanıltıcı belgelerle devletten haksız vergi iadesi alınmasını engellemek için bu yıl fiş-fatura zarflarını sıkı takibe aldı. Tüm yurt genelinde yoğun bir denetim çalışması başlarken, teftişler sırasında ilginç olaylar yaşandı. İşyerlerine giden vergi memurları, teslim edilen fişlerde yaptıkları incelemede aynı harcama kalemine ait yüksek buldukları fatura ve fişleri geçersiz saydı. Memurlar, fişlerin iptali için ?31 Aralık tarihinde alışveriş yapılmaz', ?Bir günde 10 ekmek tüketemezsin', ?Bir ayda iki defa toplu alışveriş yapamazsın', ?Hayırda bulunduğun gıdaların fişi geçersiz', ?4 kişilik bir aileye ayda 200 YTL gıda harcaması fazla' gibi gerekçeler öne sürdü. Fiş sahipleri ise vergi memurlarını keyfî davranmakla suçladı. 15 çift ayakkabı faturası iptal edilen Antalyalı Yusuf Taşdöken ?Benim ailem çok kalabalık. 15 çift ayakkabıyı bir defada almam gayet normal.? sözleriyle kendisini savundu.
Vergi iade zarflarını sıkı takibe alan Gelir İdaresi Başkanlığı, çalışanları ?geçersiz belge vermemeleri' konusunda uyarırken, Vergi İdaresi başkanlıkları ve defterdarlıklara incelemelerde titiz olmalarına dair yazı gönderdi. Denetimlerde en büyük sıkıntının toplu fiş alımlarından çıktığını ifade eden Gelir İdaresi yetkilileri, birçok kişinin kahvehanede komisyonla fiş sattığının tespit edildiğini kaydetti. Gaziantep'te denetimlerini 5 ekiple sürdüren vergi memurları, kontrollerine kamu kurumlarından başladı. Kamu çalışanlarının vergi iadelerini ayrıntılı bir şekilde inceleyen denetmenler, aynı harcama kalemine ait yüksek buldukları fatura ve fişlerin tamamını geçersiz saydı. İldeki bir kamu kurumunda çalışan 200 kişinin belgelerinin önemli bölümü iptal edildi. Denetmenler ayrıca, memur ve işçinin toptancıdan fatura alamayacağı yönünde görüş bildirerek, un, bakliyat ve makarna gibi gıda harcama belgelerini de kabul etmedi. Belgelerinin büyük bölümü geçersiz sayılan çalışanlar bu duruma tepki gösterdi. Kurumda yöneticilik yapan ve yatırdığı 10 bin 127 YTL 46 kuruşluk iade belgesinden 5 bin 133 yeni lira 96 kuruş tutarındaki kısmı iptal edilen bir yetkili, ?Aldığımız maaşla ay sonunu zar zor getiriyoruz.? sözleriyle tepki gösterdi. Denetim yapan müfettişe, iptalin gerekçesini sorduğunu belirten yetkili, kendisine aralık ayında, aynı harcama kalemine ait fiş tutarının yüksekliğinin gerekçe gösterildiğini söyledi. Gaziantep'te belgelerinin önemli bölümü geçersiz sayılan kişilerden biri de İ.K. 6 bin YTL'yi geçen vergi iadesinden 3 bin YTL'lik bölümü çıkarılan İ.K.'nın belgelerine yapılan itiraz da aynı: ?Bir ay içinde, aynı kalemde bu kadar çok harcama yapman mümkün değil.? Antalya'da, topladığı 5 bin YTL'lik fişlerinin 2 bin 900'lük kısmı iptal edilen Ali Buldu, devletin kendisini üçkağıtçı yerine koyduğunu belirterek tepki gösteriyor: ?31 Aralık'ta fiş veya fatura alınmayacağına kim karar veriyor? Aynı gün 3 dostuma yaş pasta almışım, faturasını kabul etmiyorlar. Ramazan ayında bütçem doğrultusunda birkaç aileye yardım ettim. Hayır için alınanlara vergi iadesi ödenmezmiş. Kime ne zaman ne alacağıma devlet ne zaman karar verir oldu?? Antalya'da Ayhan Ulusoy, Ramazan'da alınmış toplu makarna ve ayçiçeği yağı faturalarının memurlar tarafından iptal edildiğini söyledi.
Gelir İdaresi yetkilileri ise fişleri inceleyen memurların art niyetli yorumda bulunmasının mümkün olmadığı görüşünde. Yetkililer, ?Mümkün olduğunca fişlerinizi günlük alın.? tavsiyesinde bulundu. Ankara Vergi Dairesi Başkanı Cemal Boyalı, mutat olmayan bir harcamayı kabul etmediklerini belirterek, ?Bir kişinin vergi iadesi zarfı içerisinde 50 teneke beyaz peynir, 500 koli yumurta, 50 çift ayakkabı çıktığında bunları kabul etmek mümkün değil.? dedi. Kişisel tüketim sınırlarını aşan fişlere müdahale edilebileceğini ifade eden Antalya Vergi Dairesi Başkanı Mahmut Sütçü, haksızlığa uğradığını iddia edenlerin zarflarının tekrar incelenebileceğini söyledi. Gaziantep'te serbest muhasebecilik yapan Ekrem Bilgin de, doğru olanın her alışverişte fiş ve fatura almak olduğunu söyledi. Bilgin, bakkal, şarküteri ve marketlerden yapılan alışverişlerde fişlerin düzenli alınmasını öneriyor.
Sahte fişe 3 kat ceza
Maliye yetkilileri, geçen yıl sonunda, vergi iadelerinde usulsüz beyan tespit edilmesi halinde vergide olduğu gibi 3 kat ceza kesileceği uyarısında bulunmuştu. Yetkililer, kimilerinin 4 ton üzüm, 8 ton hurma, 150 teneke sıvı zeytinyağı, 30 bin yeni liralık eczane faturası gibi bildirimlerde bulunduğuna işaret etmişti. Buna göre sahte fiş doldurduğu tespit edilen bir asgari ücretliye, alacağı 349 Yeni Türk Lirası vergi iadesinin üç katı olan bin 47 yeni lira ceza kesilecek. Vergi dairesi yetkilileri de sahte fiş'in ?vergi kaçırma' ile eşdeğer tutulacağı uyarısında bulunuyor. Yetkililer, durumun ?naylon fatura' olarak değerlendirilmesi halinde 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası öngörüldüğünü belirtiyor.
zaman