Mevduat faizi yüzde 13'e geldi

Kadife Şahin

Seçim öncesi belirsizliğin, seçim sonrası da bitmeyeceği kaygısıyla hareket eden iç piyasada bankalar ve büyük tasarruf sahipleri faize koşuyor.

Kurumsallaşmış bir kaç özel banka dışında başını bir kamu bankasının geçtiği faiz yarışında kredi verme potansiyeli düşük olan küçük ve orta ölçekli bankalar dikkat çekiyor.

Yurtdışında Amerikan Merkez Bankası FED'in işsizlik beklentilerini piyasalara bir sinyal olarak vermeyi gündem dışı bırakmasıyla FED mesajlarının net olmaktan çıktığını yorumlayan banka ekonomistleri, faizlerin dünyada altı ay içinde artacağını öngörüyor. Uluslararası piyasalarda Rusya'nın öne çıkmasına karşın içerideki siyasi belirsizlik nedeniyle Türkiye'nin tekrar öne çıkacağını bekleyen iç piyasada bankalar fonlarını güçlü tutmak için faiz silahına sarılıyor.

Artışta müşteri de etkili

Son bir yıl ve altı ay içinde vadeli mevduat ve TL ve döviz ile yapılan türev işlemlere (swap) verilen faiz yüzde 8'den yüzde 14'e çıktı.

Altı ay önce mevduata verilen faiz yüzde 8.20. Şimdi ise parayla para kazanma dönemi yeniden başladı. Bankalar şu anda 1 milyon TL'nin üstündeki aylık vadeli mevduata 11.50 ve 11.80 faiz veriyor. Vadeli mevduata en yüksek faizi veren banka ise bir kamu bankası. Banka 32 günlük vadeli mevduata yüzde 12.90 faiz veriyor.

Bankaları bu faiz sarmalına sürekleyen faktör temelde siyasi belirsizliğin neden olduğu korku ve öngörüsüzlük. Banka tarafında hakim olan davranış biçimi büyük tasarruf sahiplerini de etkilemiş durumda. Banka şubelerini gezen bazı mevduat sahipleri, "1 milyon - 500 bin TL parama yüzde 12.90 faiz veren var. Sen ne kadar verirsin?" diye soran banka müşterileri var.

'Merkez faiz artırabilir'

Bu arada parası olduğu halde çeklerini ödemeyen ve çek vadelerini uzatan müşteri sayısında da artış olduğu ifade ediliyor.

Piyasada oluşan ve faizdeki artışta etkili olan bir diğer beklenti ise Merkez Bankası'nın banka ekonomistleriyle yaptığı görüşme sonunda oluştu. Ekonomistler Merkez Bankası'nın faizdeki üst bandı bir süre sonra yüzde 10'dan değil, yüzde 12'den vermeye başlamasını bekliyor.

Şu anda Türkiye'de iç politik belirsizlikle yoğun olduğunu söyleyen bir büyük bankanın ekonomisti şöyle konuştu:

"Yabancı yatırımcı açısından değilse bile iç piyasa açısından bu belirsizlik önemli. 30 Mart sonrasında da siyasi belirsizliğin sürme ihtimali var. Cumhurbaşkanı seçimleri var. Enflasyon ve büyüme tarafında iyi bir duruş beklemiyorum. Kurda tarafında, petrol 105'lere düştü. Belirsizlik artarsa kur tekrar artar. Merkez Bankası faizi yüzde 10'dan değil yüzde 12'den vermeye başlar. Merkez, büyüme ve enflasyon tarafında izleme havasında, piyasaya verdiği mesaj bu."

Faİzde artış yazın başladı

Yazın başlayan faiz artışı 17 Aralık tarihinden bugüne devam ediyor. Başlangıç noktası Ağustos 2013'te FED'in tahvil arzını azaltması olmuştu. O dönem yüzde 5 - 6 olan mevduat faizleri yüzde 8'e yükselmişti.

Dış piyasada paranın maliyeti artınca bankalar içeride mevduata yöneldiler. Paradan para kazanma fırsatını gören büyük para sahipleri bankalar ile faiz pazarlığına başladı. Kimi bankalar bu pazarlığa prim verince, geçmişte çok duyulan "Asıl işimizi yapamıyoruz" serzenişleri yeniden başladı.