Botaş doğalgaza her ay zam istiyor

Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ) ile Melih Gökçek'in başkanı olduğu Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin doğalgaz şirketi EGO'dan alacaklarını tahsil edemeyen Botaş, geçen ay yaptığı yüzde 6.8 oranındaki zamma rağmen batmamak için yıl sonuna kadar her ay ortalama yüzde 4 ile 6 arasında zam yapmak için hazırlanıyor.
EÜAŞ'tan faizi ile birlikte 6 milyar YTL, EGO'dan da yaklaşık 1 milyar YTL alacağı olan Botaş, borçlarını ödemekte zorlanıyor ve hızla mali krize sürükleniyor. 1.2 milyar YTL'lik borcunu bile ödeyemeyen Botaş, personel maaşlarını piyasadan yüzde 20 faizle aldığı kredi ile ödemek zorunda kaldı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler'in Botaş'tan gelen zam taleplerini reddedemediği, ancak miktarını düşük tuttuğu öğrenildi.

Sadece Gökçek değil

Alacaklarını tahsil edemeyen Botaş, borçlarını ödeyemez hale geldi. Dünyanın en büyük projelerinden biri olan Bakü-Tiflis- Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı'nı başarıyla tamamlayan şirketin, 1.2 milyon YTL'lik borcunu ödemekte zorlandığı öğrenildi.

Edinilen bilgilere göre şirketin EGO'dan alacakları faizi ile birlikte 903 milyon YTL'ye ulaştı. Ancak Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek, EGO'nun borcunun 400 milyon YTL civarında olduğunu iddia etti.

Botaş'ın kamudan alacaklarının bununla da sınırlı olmadığı ortaya çıktı. EÜAŞ'ın, bünyesindeki doğalgaz çevrim santralları için satın aldığı doğalgazın karşılığını bugüne kadar hiç ödemediği belirlendi. EÜAŞ'ın borcunun da faizi ile birlikte 6 milyar YTL'yi bulduğu hesaplanıyor.

Botaş, İzmir, Bursa ve İstanbul Büyükşehir Belediyeleri ile arasındaki alacak sorununu ise aşmayı başarmış. Söz konusu şirketler, Botaş'ın ödeme planını kabul edip ödemelere başlamış.

'Repodaki parayı verin'

Botaş'ın yaşadığı mali darboğaz nedeniyle personel maaşlarını bile ödemekte zorlandığı belirtilirken, yıllık yüzde 20 faiz ile borçlanarak ödemeleri yaptığı öğrenildi. Bir yetkili, bu süreçte, EÜAŞ'a başvurup, repodaki paralarından 300 milyon dolar ödemesini istediklerini, ancak olumsuz yanıt aldıklarını söyledi.

EGO ve EÜAŞ'ın borçlarını ödemesi konusunda hükümetten aradığı desteği bulamayan Botaş, son çare olarak doğalgaz zammına başvurdu. Geçen ay yapılan yüzde 6.8'lik zammın Botaş'ın finans ihtiyacını karşılamaktan uzak olduğu belirtildi.

Botaş'ta yapılan son değerlendirmelerde yaşanan mali krizin atlatılabilmesi için yıl sonuna kadar doğalgaza her ay ortalama yüzde 4 ile 6 arasında zam yapılması gerektiği tespit edildi.

Botaş, bu çerçevede eylül zammı için yüzde 6 rakamını Enerji Bakanlığı'na bildirdi. Ancak Bakan Güler'in bu oranı yüzde 4'e çekme talimatı verdiği öğrenildi. Botaş'ın, ekim, kasım ve aralık aylarında da yüzde 6 ile 8 arasında zam teklif edeceği öğrenildi.

Botaş'a 6 milyar YTL borcu olduğu bildirilen EÜAŞ, borcunu ödemiyor ve bu sayede elektrik zammına ihtiyaç duymuyor.
Enerji Bakanlığı yetkilileri, mevcut durumda elektrik zammı yapılmamasının nedeninin EÜAŞ'ın kendisini kurtarabilmesinden kaynaklandığını kaydetti.

Hükümet zora girer

Buna karşın doğalgaz ile elektrik üreten otoprodüktörler hükümetten elektriğe zam yapılmasını talep ediyor. Hükümetin EÜAŞ'a bu yüzden baskı yapmadığı, elektriğe zam yapmanın, hükümeti, Botaş'ın doğalgaza zam yapmasından daha fazla zor durumda bırakacağına dikkat çekiliyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Enerji Bakanı Güler'in 'yakında' diyerek sinyal verdiği elektrik zammı konusunda bugüne kadar somut bir adım atılamadı. Hükümet bugüne kadar Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'na (EPDK) zam talebine ilişkin bir bildirimde bulunmadı.

Enerji Bakanlığı yetkilileri, kendilerinin yapılabilecek maksimum ve minimum zam oranlarını belirleyip Bakan'a sunduklarını, Bakan'ın da Başbakan Tayyip Erdoğan'la zam rakamını belirleyeceğini söylediler.

Bu kış başka krizler de var

Mali darboğazdaki Botaş'ın alacaklarını tahsil edememesi daha büyük bir krizin önünü açıyor. Kış aylarında Türkiye'de doğalgaz tüketiminin artması kaçınılmaz olduğundan, Botaş şimdiden İran ve Rusya ile yaşanabilecek krizler için senaryolar hazırlıyor.

Dışişleri Bakanlığı da Enerji Bakanlığı'na yazı yazarak, Rusya ile Ukrayna arasındaki sorunun aşılmış gibi görünmesine karşın sürdüğüne dikkat çekti. Bakanlık, Ortadoğu'daki savaş ortamının da petrol ve doğalgazda arz güvenliği konusunda önlem alınmasının zorunlu olduğunu vurguladı. Son yapılan arz güvenliği toplantısında benzer kaygılar Botaş tarafından dile getirildi.

Botaş'ın Rusya ve İran'a ödeme yapamayacak hale gelmesi de doğalgaz krizini etkileyebilir. Salı günü Ankara'ya gelmesi beklenen İran Enerji Bakanı Perviz Fettah ile yapılacak görüşmelerde, geçen kış yaşanan kesintilerin bu yıl yaşanmaması için önlem alınması istenecek. Fettah'tan gaz sürekliliği için teminat isteneceği öğrenildi.

radikal