'İstinaf mahkemelerinin kuruluşu 2010'a ertelenmeli'
Yargıtay Birinci Başkanı Osman Arslan, 2007 yılında kurulması öngörülen istinaf mahkemelerinin kanunları farklı yorumlamasından doğacak sancılara dikkati çekerek, Yargıtay içtihatlarının benimsenmesi ve istikrar kazanabilmesi için bu mahkemelerin kuruluşunun 1 Haziran 2010'a ertelenmesi gerektiğini söyledi.
"Türkiye'de Bölge Adliye (İstinaf) Mahkemelerinin Kurulması" Konferansı, Yargıtay Konferans Salonu'nda başladı.
Yargıtay Başkanı Arslan, konferansın açılışında yaptığı konuşmada, istinaf mahkemeleri konusunun Osmanlı'dan bu yana tartışıldığını anlattı. Avrupa'da istinaf mahkemelerinin bulunduğunu belirten Arslan, ancak Türkiye'de istinaf mahkemelerine karşı bazı endişelerin söz konusu olduğunu söyledi. Arslan, ancak belki çok titiz davranılarak bu kaygıların giderilebileceğini kaydetti.
Türkiye'de adli yargının iki kademeli olduğuna dikkati çeken Arslan, istinaf mahkemelerinin yürürlüğe girmesiyle ilk derece mahkemelerinin iki kademe, Yargıtay'ın ise bir kademe olmak üzere adli yargının 3 kademeli olacağına işaret etti.
Arslan, "İstinaf mahkemeleri bir anlamda süzgeç, baraj görevi yapacak. İstinaf mahkemeleri görevlerini layıkıyla yaptıkları takdirde Yargıtay, Batıdaki örneklerinde olduğu gibi tam bir içtihat mahkemesi olacak ve hukuki denetim yapacaktır" dedi.
Türkiye'nin üniter yapıya sahip olduğunu işaret eden Arslan, bu sebeple ülkenin değişik bölgelerinde farklı yargı uygulamalarının söz konusu olamayacağını vurguladı. Arslan, bu nedenle istinaf mahkemelerinin, ülkenin genelinde ve aynı anda kurulmasının gerekli olduğunu kaydetti.
Arslan, istinaf mahkemelerinin çok fazla oluşturulması halinde, bu mahkemelerin faydadan çok zarar getireceğini ifade etti.
Arslan, istinaf mahkemelerinin sayısının yüksek olmasının, ülke genelinde hukuk ve uygulama bütünlüğünün sağlanmasını engelleyeceğini dile getirerek, ayrıca kaliteli ve yetişmiş hakimlerin buralara gönderilmesinin mümkün olmayacağını anlattı. Arslan, bu sebeple kuruluş aşamasında istinaf mahkemelerinin sayısının en fazla 15 olması gerektiğini belirtti. Arslan, şunları kaydetti:
"İstinaf mahkemeleri ülkenin değişik yerlerinde kurulacak ve her istinaf mahkemesinin yeni kanunları yorumlaması, algılaması ve değerlendirmesi farklı olacaktır. Türkiye gibi üniter bir devlette bunun doğuracağı sancıları söylemeye gerek bulunmamaktadır. Bu nedenle insan hak ve hürriyetlerini doğrudan ilgilendiren kanunlar konusunda Yargıtay içtihatlarının oturması, benimsenmesi, özümsenmesi ve istikrar kazanması için belirli bir zamana ihtiyaç bulunmaktadır."
Arslan, temel olarak istinaf mahkemelerine karşı olmadığını belirterek, ancak 2007 yılına kadar gerekli istikrarın sağlanacağına da inanamadığını söyledi. Arslan, "İstinaf mahkemeleri 5 yıl geciktirilerek, 1 Haziran 2010 tarihinde kurulmalıdır" diye konuştu. Arslan, bu sayede sıkıntı yaşanmayacağını da ifade etti.
"Mahkemeler yasal olarak kuruldu"
Aynı toplantıda konuşan Adalet Bakanı Cemil Çiçek ise "Yasal olarak bu mahkemeler kurulmuştur. Bundan sonraki mesele, bunların ne zaman faaliyete geçirileceğidir. Bu mahkemelerin faaliyete geçirilmesiyle ilgili çok yönlü hazırlıkların yapılması gerekmektedir." dedi.
Çiçek Ankara, Erzurum ve Diyarbakır'da kurulacak mahkemelerin bina ihalelerinin bu yıl içinde yapılacağını söyledi.
Mahkemelerin ne kadar sayıda kurulacağının yanı sıra yasada görülen eksikliklerin de tartışılması gerektiğini kaydeden Çiçek, mahkemelerin kuruluşunu, kanunda öngörülen süre içerisinde gerçekleştirmeyi umduklarını dile getirdi.