Kekemelik sorunu nasıl aşılır?

Kekemelik 7 yaşından sonra 'kalıcı' oluyor

ESRA TÜZÜN

7 yaşından sonra ortaya çıkan kekemelik ise sinirsel kaynaklı olabilir. Bu dönemde oluşan akıcı konuşma bozukluğu, ömür boyu geçmeyebilir.

İngiltere Kralı 6. George'un, kekemeliğin üstesinden gelişini anlatan 'Zoraki Kral' (The King's Speech) filmi, altı dalda Oscar aldı... Çocukluğundan itibaren doktor doktor gezdirilen, ağzına taşlar doldurularak tedavi edilmeye çalışılan Albert'ın (Colin Firth) imdadına; 'çılgın' konuşma terapisti Lionel Logue (Geoffrey Rush) yetişti.

Lionel Louge'un tıp eğitimi olmadığı halde 'Zoraki Kral'ın hiç teklemeden 'savaş ilan etmesini' sağladığı film, kekemelik problemini yeniden gündeme getirdi.

Kızlarda daha az

Acıbadem Kozyatağı Hastanesi'nden Uzman Dil ve Konuşma Terapisti Zehra Yılmaz Eksen, kekemelikle ilgili merak edilen soruları yanıtladı:

Kekemelik ne zaman başlar ve nasıl ortaya çıkar?

Kekemelik; sıklıkla okul öncesi dönemde başlayan, konuşurken seslerde, hecelerde, sözcüklerde, tekrarlama ve duraksamalar gözlenen bir konuşma bozukluğudur. 2-5 yaşları arasında ortaya çıkar ve her 100 çocuktan 4'ünde görülür.

5-6 yaşlarına kadar akıcı konuşma bozukluğu olan 4 çocuktan 3'ü kendiliğinden düzelir. 6-7 yaşlarından sonra normale dönmeyenler ise kalıcılık gösterebilir. 7 yaşından sonra ortaya çıkan kekemelik ise sinirsel kaynaklı olabilir. Bu dönemde oluşan akıcı konuşma bozukluğu, ömür boyu geçmeyebilir. Kekemeliğe, erkek çocuklarda kızlara göre 3-4 kat daha fazla rastlanıyor.

Çok hızlı düşünürler

Kekemelik, utangaç çocuklarda mı daha sık görülür?

Bilinenin aksine, kekemelik sadece psikolojik kökenli değildir. Çoğu vakada, kekemeliğin çocuğu psikolojik açıdan sarsacak durumlardan önce başladığı görülür.

Ancak, kekemelik ortaya çıktıktan sonra psikolojik etkilerin şiddeti artabilir. Son yıllarda, kekemeliğin genetik bir sorun olduğu üzerinde de duruluyor. Ailede bu tür bir konuşma bozukluğu varsa, çocuklarda da ortaya çıkabiliyor.

Konuşma terapisi

Kekemeliğin tedavisinde yenilikler var mı?

Eskiden ilkokul yıllarında terapiye başlanırdı. Halen bu düşünceye göre tedavi uygulanan bireylerle karşılaşabiliyoruz. Oysa, kekemelik tedavisi için 3-4 yaşlarından itibaren, uzman bir dil ve konuşma terapistine başvurmak gerekiyor. Çünkü kekemelik en kolay bu yaşlarda kontrol ediliyor. Oyun terapileriyle başarılı sonuçlar alınabiliyor. Ben hastalarıma üç yaşından itibaren terapi öneriyorum.

Tedavi gerekiyor

Anne-babalar evde uğraşır, okulda da öğretmen destek olursa kekemelik düzelebilir mi?

Kekemeliğin uzman desteği olmadan düzelmesi mümkün değildir. Çocuk; anne ve babasının ya da öğretmenin uyarmasıyla, kekelemekten vazgeçmez.

Çünkü kekemelik arkadaşlarının arasında, tahtaya kalkıp sözlü sınav olurken, kısa zamanda bir cevap vermesi istendiğinde de ortaya çıkacaktır. Bilimsel terapilerin uygulanması şarttır.

Özel teknikler ve sabırla düzeliyor

'Zoraki Kral'da kralın ağzına taş doldurup sigara içmeye teşvik edenler oldu. Bunlar işe yarar mı?

Kekemelik tedavisinde, ağza taş doldurmak ya da sigara içmenin yeri yoktur. Bunların, günlük terapilerde ve tedavi programlarında uygulanması söz konusu değildir.

Kekemeler psikiyatriste mi gitmeli yoksa tiyatro kurslarına mı katılmalı?

Kekemelik, konuşma terapistlerinin sabırla uygulayacağı özel tekniklerle tedavi edilmelidir. Tiyatro kursları ise performans gerektirdiği için kekemeliğin artmasına yol açacaktır.

Hastanın istekli olması gerekir

Kekemelik yetişkinlikte düzelir mi?

Düzelir ancak kısa sürede iyileşme beklememek gerekir. Kişi, utanma ve korkma duyguları nedeniyle, bazı kaçınma davranışları geliştirebilir. Uzun tedavi sürecinde bireyin istekli ve sabırlı olması, egzersizleri kabul etmesi ve terapinin yararına inanması, başarılı sonuç için çok etkilidir.

İleri yaşlarda tedavi daha mı yavaş ilerler?

En etkili tedavi, kekemeliğe çocukluk yaşlarında müdahale edilmesidir. Çocukluk çağlarında ortaya çıkan kekemelik, tedavi edilmediği takdirde yetişkinlikte de devam edecektir.

Kekemeler şarkı söylerken takılmıyor ama konuşurken takılıyor. Bunun nedeni nedir?

Çünkü ritim ve melodi içeren şarkıyı söyleme sırasında, beynimizde farklı bölgeler faaliyete geçiyor. Böylece kişi şarkı söylerken, kekelemeden kelimeleri daha akıcı bir şekilde sıralayabiliyor.

Nasıl söylediği değil, ne demek istediği önemli?

International Hospital'dan Odyoloji ve Konuşma Bozuklukları Ünitesi'nden Uzman Odyolog Sevtap Kutlay, "Tipik bir kekeme, diğer insanlardan hiçbir fizyolojik ve yapısal farklılık göstermez" dedi. Kutlay, kekeme bir kişinin konuşma zorluğu yaşama nedenlerini şöyle sıraladı:

* Kalabalığa konuşma yapma durumu.

* Telefonla konuşma anı.

* Uzun kelime söyleme zorunluluğu.

* Az zamanda konuşma mecburiyeti.

* Sabırsız bir dinleyiciye bir şeyler anlatmak zorunda kalma durumu.

* Söylediği duyulmadığı zaman tekrarlamak zorunda kalmak.

* Onaylanmamak ya da reddedilmek.

Ergenlikte alıngan olurlar

Sevtap Kutlay, "Kekemelere nasıl davranılmalı?" sorusuna da şu yanıtı verdi: "Pek çok kekemenin tercih ettiği şey, kendilerinin 'nasıl' değil , 'ne' söylediklerine dikkat edilmesidir. Ne yazık ki, insanların bunu yapması da oldukça zordur.

Kekemeler, bütün olayların merkezinde onların konuşma bozukluklarının olduğunu düşünür. Ayrıca karşılarındaki insanların, yüz ifadelerine ve mimiklerine karşı oldukça duyarlıdırlar. Dolayısıyla da oldukça alıngandırlar. Bu durum ergenlik çağındaki kekemelerde çok daha belirginleşir.

Kekelemiyorlar küfrederken

Kekemeliğin ciddiyeti zaman içinde farklılıklar gösteriyor. Bazen ortadan kalkabildiği gibi bazen de çok ciddi bir tablo görülebiliyor.

Bazı kekemelerin yalnızken veya bir bebekle konuşurken, şarkı söylerken, şiir okurken ya da küfrederken hiç kekelemedikleri biliniyor.

İlginç ayrıntılardan biri de, birkaç lisan bilen bir kekemenin, sadece bir dilde kekelemesi oluyor!