Acil korunmaya alınan çocuk, 'koruyucu aile' yanına yerleşecek

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın Resmi Gazete'de yayımlanan yeni yönetmeliğiyle haklarında acil korunma veya bakım tedbiri alınması zorunlu görülen çocuklar, öncelikli olarak koruyucu aile yanına yerleştirilecek.

Korunmaya muhtaç çocukların, korunmalarını gerektiren süre içerisinde aile ortamında yetiştirilmesine yönelik koruyucu aile hizmetlerinden yararlanmasını amaçlayan ''Koruyucu Aile Yönetmeliği'ne göre, ''haklarında acil korunma veya bakım tedbiri alınması zorunlu görülen çocuklar öncelikli olarak koruyucu aile yanına yerleştirilecek. Yönetmelik, mağdur çocuğun durumuna en uygun koruyucu aile seçiminden, koruyucu ailenin eğitimine ve koruyucu aileye talep hizmeti karşılığında yapılacak ödemelere ilişkin esasları kapsıyor.

Buna göre, hakkında yetkili mahkemece korunma kararı verilen, acil korunma kararı ya da bakım tedbiri alınan ile mahallin mülki amiri tarafından acil korunma kararı alınan veya bakım onayı verilen çocukların koruyucu aileye verilmesini öngören yönetmelik, bakanlığın il ve ilçe müdürlükleri bünyesinde koruyucu aile hizmetlerinin daha etkin ve verimli yürütülebilmesi için ''Koruyucu Aile Birimi''nin oluşturulmasını öngörüyor.

Yeni düzenlemeyle koruyucu aile olmak isteyenlere eğitim ve sertifika sistemi getiriliyor. Koruyucu aileler, çocuğun duruma göre, korunmaya muhtaç çocuğun öz ailesi dışında bir başka aile yanında yetiştirilmesine ilişkin olarak verilen eğitimi ifade eden birinci kademe eğitimi ve özel zorlukları, ihtiyaçları olan korunmaya muhtaç çocuğa hizmet vermek üzere koruyucu aile temel eğitimini almış kişilere verilen uzmanlık eğitimini alacak.

Eğitim programına sürekli devam eden ve tamamlayan adaylara ''koruyucu aile eğitimi katılım belgesi'' verilecek.

-4 yeni model tanımlandı-

Yönetmelik, ''Akraba veya Yakın Çevre Koruyucu Aile Modeli'', ''Süreli Koruyucu Aile Modeli'', ''Geçici Koruyucu Aile Modeli'' ve ''Uzmanlaşmış Koruyucu Aile Modeli'' olmak üzere 4 koruyucu aile modeli öngörüyor.

Buna göre, ''Akraba veya Yakın Çevre Koruyucu Aile Modeli'', veli ya da vasi dışında kalan kan bağı bulunan akrabalar ya da çocuğun iletişim içinde olduğu veya tanıdığı bakıcı, komşu gibi yakın çevresinde olan, tercih etmeleri halinde en az temel ana-baba eğitimleri kapsamında eğitim almış kişi ve ailelerin sağladığı bakımı kapsayacak.

''Süreli Koruyucu Aile Modeli'', öz ailesi yanına kısa sürede döndürülme imkanı bulunmayan ya da kalıcı olarak aile yanına yerleştirilemeyen çocuklara, tercihen temel ana-baba eğitimleri ve koruyucu aile birinci kademe eğitimini almış kişi ve ailelerin sağladığı bakım olarak tanımlandı.

''Geçici Koruyucu Aile Modeli'', acil koruma gereken ya da kendisi için planlanan hizmet modelinden çeşitli nedenlerle henüz yararlandırılamamış çocuklar için, temel ana, baba eğitimleri ve birinci ve ikinci kademe eğitimini almış profesyonel kişi ve ailelerin sağladığı birkaç gün ile en fazla bir ay arasında değişen bakımı ifade edecek.

''Uzmanlaşmış Koruyucu Aile Modeli'' ise özel zorlukları ve ihtiyaçları olan çocuklara yardımcı olabilecek lisans eğitimine sahip olan veya eşlerden biri en az ilköğretim düzeyinde olmak üzere temel ana-baba eğitimleri, birinci ve ikinci kademe eğitimlerini almış kişi ve ailelerin sağladığı bakım olarak tanımlandı.

-18 yaştan az olmama koşulu-

Akraba veya Yakın Çevre Koruyucu Aile Modeli dışındaki modelde, çocuk ile koruyucu aile olacak eşlerden yaşı küçük olan arasındaki yaş farkı on sekiz yaştan az olmaması gerekecek.

Koruyucu ailenin, Türk vatandaşı olması ve Türkiye'de sürekli ikamet etmesi, 25-65 yaş aralığında bulunması, en az ilkokul düzeyinde eğitim almış olması, düzenli gelire sahip olması gerekecek.

Koruyucu alilere talepte bulunmaları halinde, hizmet verdiği müddetçe yanlarına yerleştirilen çocukların bakım, eğitim ve yetiştirilmelerine ilişkin harcamalar, çocukların kişisel gelişimleri için gerekli olan harçlıklar bakanlık tarafından karşılanacak.

-Koruyucu aile eğitimleri-

Öncelikle akrabalara ya da belli bir süredir devam eden ana-baba-çocuk ilişkisinin kurulduğu yakın çevre ailelerden uygun olanlara koruyucu aile olmaları yönünde teklifte bulunulacak.

Bu kişilerin koruyucu aile olmak istemesi durumunda, yapılacak sosyal inceleme sonucuna göre Komisyon tarafından uygun görülmesi halinde yaş ve eğitim şartı aranmayacak.

Korunma altına alınmadan önceki yaşantıları ya da mevcut durumları açısından özel zorlukları veya ihtiyaçları olan çocuklar, Koruyucu Aile İkinci Kademe Eğitimi uygulamasına başlanıncaya kadar mesleki çalışma alanları veya meslek eğitimleri nedeniyle çocuğun özel bakımını sağlayacak düzeyde bilgi ve deneyim sahibi olan koruyucu aileler yanına yerleştirilebilecek.

-En fazla üç çocuk şartı-

Bir koruyucu aile yanına, çocuklar ve koruyucu aile arasında birebir ilişki kurulması ve çocukların sağlıklı bireysel gelişimlerinin sağlanacağı uygun şartların bulunması halinde ve tercihen aynı anda olmamak üzere en fazla üç çocuk yerleştirilebilecek.

Çocukların kardeş olması durumunda yapılacak vaka değerlendirmesi sonucuna göre çocuk sayısı sınırlandırılmayabilecek. Kardeşlerin aynı aile yanına yerleştirilememesi halinde birbirleriyle görüştürebilecek aileler yanına yerleştirilmeleri esas olacak.

Geçici koruyucu aile yanına aynı anda 0-3 yaş grubu için en fazla iki çocuk, 4 yaş ve üzeri çocuklar için aralarında en fazla üç yaş farkı olmak üzere en çok üç çocuk aynı anda yerleştirilebilecek. Kardeş çocuklar için bu kriterler göz önünde bulundurulmayacak.

Suça karışan çocukların yerleştirileceği geçici koruyucu aileler yanında aynı anda en fazla iki çocuk bulunacak.

Suç mağduru çocuklar ile suça karışan çocukların aynı geçici koruyucu aile yanında bulunmaması esas kabul edilecek.

Özel zorlukları ve ihtiyaçları olan çocuklar ile diğer çocukların aynı geçici koruyucu aile yanında bulunmaması sağlanacak.

-Çocuk çalıştırılamayacak-

Koruyucu aileler, yanlarına yerleştirilen çocuğun her yönden sağlıklı gelişimi için gerekli koşulları sağlamak ve uygulamak, sağlığının korunmasını sağlamak, çocuğun eğitimi veya meslek sahibi olması için gerekli çabayı gösterecekler ve hiçbir surette çocuğu çalıştıramayacaklar.

Koruyucu aile yanına yerleştirilen çocukların bakım, eğitim ve yetiştirilmelerine ilişkin harcamalara karşılık olmak üzere talepte bulunan koruyucu ailelere her çocuk için, ek gösterge dahil en yüksek devlet memuru aylığının aşağıda belirtilen yaş aralıklarına göre belirlenen oranları karşılığı tutarı, hiçbir kesinti yapılmaksızın aylık ve net olarak ödenecek.

Çocuğun, eğitim, kurs, servis, harçlık gibi giderleri de devlet tarafından karşılanacak.

-Bakanlık isteyen ailenin sigortası primlerini ödeyecek-

Koruyucu ailelerden, eşine veya bir yakınına bağlı olmaksızın kendine ait sosyal güvencesi olmayan eşlerden birinin bir asgari ücret tutarı üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamında isteğe bağlı sigortasını yaptırması ve ödeme belgesinin ibrazı halinde primleri aylık ödemelere ilave edilerek Bakanlıkça gönderilen ödenekten karşılanacak.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın verilerine göre, bugün itibarıyla bin 474 çocuk, koruyucu aile yanında bakılıyor. Bakanlık, gelecekte bu sayının arttırılması için büyük çaplı bir kampanya hazırlığını sürdürüyor.

Muhabir: Fevzi Çakır-Selma Kasap