Telefon Bağımlılığını Yenmenin Bilimsel Olarak Kanıtlanmış 5 Yolu

E-maillerinize ne kadar zamanda bir bakıyorsunuz? 10 dakika? 5 dakika? 1 dakika?

Hayır! İnsanların yüzde 70'i maillerini bip sesini duyduğu anda açıp 6 saniye içinde okuyor.

Teknoloji hayatımızı geliştirdi ama bir yandan da, yaşamdan keyif almamızı engelleyen bir virüse dönüştü. Telefonu nereye gidersek gidelim yanımızda taşıyoruz. Telefonsuz bir dünya düşünemiyoruz. Sürekli daha iyisini, daha yenisini, daha gelişmiş versiyonlarını talep ediyoruz. Bir uzmandan doğru tavsiyeler almanın zamanı geldi! Teknoloji bağımlılığı uzmanı Adam Alter, konuyla ilgili TIME dergisine bazı açıklamalarda bulundu.

Bazıları telefon kullanmanın teknoloji bağımlılığıyla ilgisi olmadığını düşünüyor. Onlara göre, akıllı telefonlar sadece hayatımızı kolaylaştırıyor ve keyiflendiriyor.

Ama aynı insanlar şunu da söylüyor: "Keşke sevdiğim şeyleri yapabileceğim daha fazla vaktim olsaydı."

Eskiden insanlar 3 saatte bir telefona bakıyordu. Şimdiyse sadece 18 dakikada bir bakıyor!

Adam Alter yaptığı araştırmada, genç yetişkinlerden oluşan denek grubuna sordu: "Bir kemiğinizin kırılmasını mı, yoksa telefonunuzun kırılmasını mı tercih ederdiniz?"

İşte aldığı cevap:

"Yüzde 46'sı kemiğinin kırılmasını tercih edeceğini söylerken; yüzde 44'ü telefonunun kırılmasını tercih edeceğini bildirdi. Bu kararı vermek hiçbir denek için kolay olmadı. Üzerinde epey düşündüler."

Eğer çocuklarınız varsa bu iş daha da ciddi demektir.

Çocuklar ekranlarla yaşadığı için duygusal zekaları gelişmiyor ve empati hissini öğrenemiyorlar. Adam şimdiki çocukların, eski dönemlere göre yüzde 20 oranla daha az yüz-yüze oyun oynadığını belirtiyor. Bu yüzde 20'lik zaman dilimini ne yaparak geçiriyorlar sanıyorsunuz? Aynen! Doğru tahmin! Bilgisayarda veya telefonda, yine ekrana bakarak...

Steve Jobs iPad'i piyasaya sunduğunda dünyayı kökünden değiştirdi ama çoğu insan Steve Jobs'ın kendi çocuklarının eline iPad vermediğini bilmez.

2010 yılında New York Times'a verdiği röportajda, "Çocuklarımın evde teknolojik aletlerle oynamasına bir sınır getirdim" demişti. Aradan geçen 7 yıl içinde bu 'limit olayı' tamamen bitmiş durumda. Şimdi artık asıl sorun, "Çocuğumuz internette ne haltlar karıştırıyor ve biz bunun için neler yapabiliriz?"e döndü. Adam Alter'ın buna da bir cevabı var...

Hepimiz gerçekten telefon manyağı mıyız?
  Telefon bir uyuşturucu değil, peki neden ona bağımlı oluyoruz? Çünkü bağımlılık zevkle alakalı bir şey değil!

Eğer zevkle ilgili olsaydı, muhtemelen çikolataya da bağımlı olurduk. Bir düşünün: Binlerce insan her gün ameliyat oluyor ve ciddi ağrı kesiciler alıyorlar. Ama çok azı bu ağrı kesicilere bağımlı hale geliyor. Neden sizce?

Çünkü 'psikolojik sıkıntıları çözen' şeylere bağımlı oluruz; fiziksel değil. Hayatta bir sorunla baş etmek için insanlar uyuşturucu kullanmaya başlar; fiziksel sorunlarını çözmek için değil!

Endişe çağında yaşıyoruz. Ve telefonlar bu endişelerimizi kısa süreliğine yatıştırıyor. Hem yatıştırıyor, hem de uzun vadede endişeleri artırıyor.

Bazı araştırmalar akıllı telefonların 'yetişkin emziği' olduğunu söylüyor. Huysuzlanıyoruz, canımız sıkılıyor; emziğimizi alınca rahatlıyoruz.

Peki ne yapmalıyız?

1- "Telefonuma bakmayacağım" deyin
  Değişmeye karar verdiğinizde kendinize, "Telefonuma eskisi gibi sık bakamam" demeyin.

Bunun yerine, "Telefonuma eskisi gibi sık bakmamayı tercih ediyorum" deyin.

Neden mi? Adam açıklasın: "Bakamam kelimesi, sanki dış güçler size yapmamanız gereken bir şey deklare etmiş de siz de mecburen ona uyuyormuşsunuz gibi hissettiriyor. Halbuki insan motivasyonu, dış güçlere bağlı çalışmaz. Hiçkimsenin bize bir şey yapıp yapmayacağımızı söylemesinden hoşlanmayız. Bu yüzden kendi kararınızı kendinizin verdiğini vurgulayın ve 'Bakmamaya karar verdim' deyin."

Adam, fitness hedeflerine ulaşmaya çalışan kadınlarla ilgili bir çalışmadan bahsediyor.

Kendi kendilerine, "Fitness seansımı kaçıramam" diyenlerin sadece yüzde 10'u fitness seansına gidiyor!

Bunun yerine "Fitness seansımı kaçırmam" diyenlerin yüzde 80'i hakikaten kaçırmıyor. Şimdi şu cümleyi tekrar edin: "Bu yazıyı sonuna kadar okumadan sayfayı kapatmayacağım. Ben, başladığı işi yarım bırakan bir insan değilim."

2- Telefonu uzaklaştırın
  İhtiyaç duymadığınız zamanlarda telefonunuzu yanınızda tutmanıza gerek var mı? Bizce yok. Odanın diğer ucunda çalsa da duyarsınız nasıl olsa.

Adam şöyle söylüyor:

"Kendi iyiliğiniz için, hayat kalitenizi yükseltmek için çevrenizi yeniden düzenleyebilirsiniz. Mesela telefonunuzu uzakta tutarsanız, ona ulaşmanız daha zor olacak. Kullanmak için önce ulaşmanız gerekecek."

Yanınızda tutmak istediğinizde ise tüm bildirimleri kapatmanızı öneriyor:

"Telefonunuz ding diye çaldığında, aslında 'bana bak' diyor. Halbuki telefonunuzun her istediğini yapmak zorunda değilsiniz! Ding sesini sonsuza dek kapatarak, sadece saat başı kontrol vakti geldiğinde bakın."

3- Durdurma kuralı
  Biri size "Acilen telefonuna bak!" dediğinde hemen elinize alıp bakmaya başlıyorsunuz ve sonra hoop, bir bakmışsınız saat kaç olmuş!

Bir kere telefonunuzu elinize aldığınızda e-maillerinize, Facebook'unuza, Twitter'a, Instagram'a bakarsınız. Bütün bunları yaptıktan sonra tekrar e-mailinizi kontrol etme vakti gelmiş olduğundan, başa dönüp aynı şeyleri bir kez daha yaparsınız.

Bütün bu kısırdöngü içinde kendinizi mutlu hissetmeniz normal. Zaten bu aletler tam da sizi mutlu etmek için üretildi!

Adam'dan dinleyelim: "İçine düştüğünüz bu kısırdöngü, bağımlılıkla birebir ilişkilidir. Akıllı telefonlarla oynarken sürekli aynı şeyleri yapar durursunuz. Güvenli bir alandır. Dış dünyadan tarafından uyarılmadan kendi kendinize kafanızı kaldırmanız zorlaşır."

Yani bu rüyadan uyanmak için mutlaka uyandırılmanız gerekiyor. Kendi kendinize uyanmanız pek mümkün değil.

Uyandırıldığınızda da, "Ne? 1 saat mi geçmiş?" oluyorsunuz haliyle.

Telefonunuzla o an ne yapmanız gerekiyorsa onu yapıp, sonra olduğu yere bırakma alışkanlığı edinmeniz lazım.

Aksi halde labirentin içinde dolanır durursunuz.

İşte bu sizin 'durdurulma kuralınız'dır. Adam anlatıyor:

"Durdurulma kuralı, telefonu yerine koymanız gerektiği anı simgeleyen bir kural. Daldığınız o tatlı hülyalardan sizi uyandıran, başka bir şey yapma vaktinizin geldiğini gösteren, içinde bulunduğunuz gezegene dönmeniz gerektiğini işaret eden bir kural bu."

Durdurma kuralı, sonu gelmez bakınmalarınıza bir son verebilir.

4- Bu alışkanlığınızın yerine bir başkasını koymanız gerek
  Akşamüstü işten eve gelmişsiniz, kanepeye uzanmışsınız, şöyle derin bir nefes alıyorsunuz ve sonra eliniz yine otomatik olarak telefona gidiyor.

Hayır, durun! Kanepeye oturduğunuzda telefonunuzu uzağa koyun. Normalde telefonunuzun olacağı yere ise, uzun zamandır okumak istediğiniz bir kitabı yerleştirin.

Böylece telefonunuzu kontrol etmek için elinizi uzattığınızda, kitaba dokunacaksınız.

Kötü bir alışkanlığın yerine iyisi gelecek.

Telefonunuzu kontrol etmek istediğinizde, yanınızda duran kitaptan bir sayfa okuyun.

"Eski alışkanlıklarınızın yerine yenilerini oluşturmanız gerek" diyor Adam.

Biliyoruz; her zaman evde oturup kitap okuyacak haliniz yok! Önemli değil.

Şöyle de yapabilirsiniz: Instagram'ınızı kontrol ettikten sonra telefonunuzdan tamamen silin. Yeniden kontrol etmek istediğinizde tekrar download edin. Instagram'ın yerine Kindle uygulamasını indirin. Ekranınızın en görünür yerinde dursun.

Hiç düşünmeden telefonu elinize aldığınızda Instagram'ı açmak zorken (çünkü download etmek gerekiyor), Kindle'a bakmak çok kolay olacak (çünkü zaten telefonumun tam ortasında!). Belki bu tür bir şey yaparak kendinizi daha iyi hissedebilirsiniz. Ama unutmayın ki eski alışkanlıkların geri dönmesi çok kolaydır. Muhtemelen bir süre sonra bağımlılığınız nükseder ve yeniden Instagram'ın tozunu attırmaya başlarsınız. Bu durumlarda ne yapmak lazım? Adam söylesin:

5- Dr. Jekyll, beni Mr. Hyde için hazırla!
  Dr. Jekyll ve Mr. Hyde filminde ana karakter geceyarısı kurtadama dönüşeceğini bilir. Bu yüzden kapılara engel koyar ve kendini bodruma zincirler.

Böylece geceyarısı kurtadama dönüştüğünde kimseyi incitemez; çünkü zincirlidir! (Siz de aynen böyle bir kahramansınız ve kurtadam da içinizde!)

Sonradan başınıza gelebilecek 'Acilen instagramı kontrol etmeliyim' krizlerine bir çözüm olarak ne yapabiliriz?

Adam anlatıyor:

"Bu bağımlılıktan kaçabilmek günümüz dünyasında çok ama çok zor. Yapmak istediğiniz şey temelde o kişiyi, o gelecekteki SİZ'i, doğru şeyi yapmak için zorladığınızdan emin olmak."

Bir arkadaşınızın evine yemeğe gittiğinizde telefonunuzu masanın üzerine koymayın. Bırakın ayakkabılıkta asılı olan ceketinizin cebinde kalsın. Böylece yemeği ve sohbeti bölecek şekilde sık sık telefonunuza bakmamış olursunuz. Muhtemelen ceket cebinize gitmeye de üşenirsiniz.

ÖZETLE: Telefonunuzdan nasıl kurtulursunuz?
  Adam bize ihtiyacımız olan ipuçlarını verdi. Hepsini bir toparlayalım. Ve uzun vadede telefon bağımlılığından kurtulmanın nasıl şahane olabileceğini öğrenelim...

- Yapamam değil, yapmam deyin: Telefonunuzu her zaman kontrol edebilirsiniz ama kontrol etmemeyi tercih edebilirsiniz.

- Uzağa koyun: Tembelliğinizi avantaja çevirin!

- Kendinize kural koyun: Durdurma kuralı! Emin olun işe yarayacak.

- Eski alışkanlığınızın yerine yenisini koyun: Yararlı uygulamalar ekranın baş köşesinde dursun. Boş zaman öldürenleri kullanmak için tekrar download etmeniz gereksin. - Dr. Jekyll ve Mr. Hyde olayı: Arkadaşlarınızla yemeğe çıktığınızda telefonu ceket cebinde bırakın. Böylece kurtadam sarhoş kafayla eski sevgiliye mesaj da atamaz...

Bağımlılıklar hayatta bir sorunumuz olduğunda, onlarla başa çıkmak için uğraştığımızda ortaya çıkarlar.

Bu konuda hemfikiriz değil mi?

Sorunlarımızı bağımlılıklar yaratarak çözmek yerine, insanlarla iyi ilişkiler kurarak çözebiliriz.

"Bağımlılık gerçekten psikolojik bir rahatsızlıktır. Bağımlılığın türünün, neye bağımlı olduğunuzun hiçbir önemi yok. Sosyal hayatında zorlanan kişler bu tür telefon bağımlılıklarına daha yatkın olurlar" diyor Adam.

Yani uzun vadede çözüm için telefona ihtiyacınız yok. Mesele yakınlık kurabileceğiniz insanlarla tanışmak ve onlarla daha çok zaman geçirmekte... Şu an bu yazıyı telefonunuzdan okuyorsanız, linkini mesajla veya e-maille bağımlı olduğunu düşündüğünüz kişiye gönderin. Onlar da bilsin! Ve hemen bir buluşma ayarlayın; muhabbete düşün, yiyin, için. Ama telefonsuz! :))