Anne Babalık Tutumunuz Çocuğunuzu Şekillendiriyor

Çocuklarımızla konuşma şeklimiz onların iç sesini oluşturmuş. Bu, çocuk yetiştirirken Ana babaların kendilerini iyi gözlemlemesi ve kontrol etmesi için güzel bir hatırlatma, zira yaptığımız her davranış, söylediğimiz her söz çocuklarımız için bir referans. Çocukların iç sesi ebeveynin davranışıdır. Başkaları ile bir araya geldiklerinde nasıl davranacaklarını, nasıl konuşacaklarını çocuklar evde anne babasından öğrenir.

Uzm. Psk./Pdg. Reyhan Ateş Yücel ile ebeveynin davranışının çocukları üzerindeki etkisini konuştuk. “Nasıl bir ailemizin olduğu sorusu da önemli bir sorudur. Herkes etrafındakilere tepki verir. Mutlu bir ailede yetiştiğini düşünen kişilerin bedensel hareketleri ile sorunlu bir ailede yetişen bireylerin beden duruşları bile farklılık içerebilir.”

AŞIRI KORUYUCU ANNE BABA
Aşırı koruyucu davranan anne babalarda sevgi aşırı bir şekilde ifade edilir, disiplin verme, sınır çizme, kural koyma yok denecek kadar azdır. Ailede çocuğun her istediği anında yapılır ve çocuğa karşı aşırı koruyucu tutum sergilenir. Çocuk erişkinlik yaşamında sorumluluk taşımayan, doyumsuz, dürtülerini kontrol edemeyen bir birey haline gelir.

MÜKEMMELİYETÇİ ANNE BABA
Mükemmeliyetçi ebeveynler çocuklarını aşırı severken bir yandan da sıkı bir disiplin anlayışındadır. Ailede başarılı olmak, kusursuz olmak, sürekli “doğru” olmak önemlidir. Çocuğun bir birey olarak gelişimi, kendi tercih ve davranışları aile tarafından desteklenmez. Bu tarz ailede büyüyen çocuklar gittikçe daha kaygılı olurlar.

OTORİTER VE REDDEDİCİ ANNE BABA
Bu tür ailelerde çocuğa karşı sevgi ve şefkat yok denecek kadar azdır ve eğitim konusunda sıkı bir disiplin vardır. Genellikle çocuk hata yaptığında dayak ve şiddet olarak çocukta cezalandırma yoluna gidilir. Çocuğa söz hakkı tanınmaz, korkuya dayalı bir ilişki vardır. Bu tür ailelerde büyüyen çocuklarda antisosyal davranışlar, saldırganlık sık görülebilir.

İLGISİZ VE KAYITSIZ ANNE BABA
Bu ailelerde çocuğun temel ihtiyaçları dışında çocukla hiç ilgilenilmez. İlgisizliğin yanında kuralsızlık da gözlenmektedir. Bu tip ailelerde çocuk, fiziksel ve duygusal yalnızlık içindedir ve anne baba çocuk arasında iletişim kopukluğu vardır. Çocuk, dikkat çekmek için çevresine zarar verici davranışlar sergileyebilir. Sözlü iletişimin yetersizliğinden dolayı dil gelişiminde gecikme ya da konuşma bozuklukları ortaya çıkabilir.

TUTARSIZ ANNE BABA
Tutarsız ebeveynler anlık ruh değişimlerine göre davranırlar. Çocuğun bir davranışı bir gün görmezden gelinirken, başka bir gün aynı davranış cezalandırılabilir. Bu durumda çocuk neyin doğru neyin yanlış olduğu konusunda çelişki yaşar ve ne zaman nerede ne yapacağını bilemez. Bu tür ailelerde büyüyen çocuklar çevrelerine karşı güvensiz, şüpheci ve kararsız bir kişilik yapısı geliştirebilirler.

OLUMLU, HOŞGÖRÜLÜ VE SAĞLIKLI AİLE
Bu aileler sevgiyi ve eğitimdeki disiplini dengeli bir şekilde barındıran ve çocuğun temel ihtiyaçlarını olumlu şekilde karşılayan ailelerdir. Tutarlı, esnek, kurallar konurken çocuğun da fikirlerinin alındığı, ceza yerine olumsuz pekiştirme kullanan, birbirine karşı açık bir aile yapısı söz konusudur. Doğruları ve yanlışları ile herkesin değerli olduğu fikri vardır. Bu tür ailelerde yetişen çocuklar yapıcı, yaratıcı, özgüveni yüksek, sosyal ilişkilerinde başarılı ve davranışlarının sorumluluğunu alabilen kişilik geliştirir.

SONUÇ OLARAK
Çocuklar onlara anlatılanlardan ziyade gördüklerini öğrenme eğilimindedirler. Dolayısıyla çocuk yetiştirirken söylediğimiz sözlerden çok onları yerine getirip getirmediğimize ya da ona sunduğumuz davranışların ne oranda “doğru” olduğuna dikkat etmeliyiz. “Bağırma, kızgın olma” diye salık verdiğimiz bir çocuğa, en ufak bir engellenmede öfke ile karşılık veriyorsak ya da “Arkadaşlarına karşı saygılı olmalısın” dediğimizde kendi ilişkilerimizde bu saygıyı barındıramıyorsak tutarlı bir ebeveyn tutumundan bahsetmemiş oluruz.