TMO Görevde Yükselme Yönetmeliğindeki sözlü sınavla ilgili karar verildi

Davalı sendikaca:

Yazılı sınavdan sonra sözlü sınav yapılması yolunda getirilen düzenleme ile yazılı sınavı geçen kişilerin sahip olduğu bilgi ve birikimlerin ortadan kaldırılarak keyfiliğin ve adam kayırmacılığın önünün açıldığı, sözlü sınavın bir ölçü olmadığı, liyakat ilkesine aykırı olduğu,

Genel Yönetmelikte unvan değişikliği sınavının yazılı ya da sözlü veyahut yazılı ve sözlü olacağı yönünde bir belirleme bulunmadığı,

Yönetmeliklerde yer alan "altı aylık" süre belirlemesinin sınavı kazananlar aleyhine kısıtlayıcı olduğu, kazanılmış hakların ortadan kaldırılmasına sebep olacağı, düzenlemelerin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

Mahkeme "sözlü sınav"a ilişkin düzenlemeyi aşağıdaki gerekçe ile reddetti:

Sözlü sınav, yazılı sınavı tamamlayıcı nitelikte, bilgi ve liyakatı ölçmek, adayın mesleğe uygun yeteneğe ve kültürel birikime sahip olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmaktadır. Bu çerçevede, sözlü sınavın temel amacı, yazılı sınav yapılmak suretiyle nesnel bir biçimde tespit edilenler arasından en başarılı adaydan başlayarak en uygun olanların seçilmesidir.

Bu itibarla, mesleğin gerektirdiği bilginin ölçülmesi amacıyla yapılacak yazılı sınav yanında, mesleki ehliyete yönelik diğer özel niteliklere de sahip olunup olunmadığının tespiti açısından tamamlayıcı nitelik taşıyan sözlü sınavda ve yazılı sınavı tamamlayıcı nitelikte sözlü sınav getiren dava konusu düzenlemelerde üst hukuk normlarına, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Mahkeme, yedeklerin atanmasına ilişkin kısma ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı:

Görevde yükselme sınavlarında başarılı olup yedek sırada bulunan ilgililerin atanmasının uzun veya belirsiz bir sürece bağlanmasının personelin kariyer planlaması yapmasını engellememesi ve uygulamada ortaya çıkan aksaklıkların giderilmesi amacıyla tesis edilen dava konusu düzenlemede, 657 sayılı Kanun'un kariyer ve liyakat ilkelerine, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmamaktadır.

T.C.

DANIŞTAY

İKİNCİ DAİRE

ESAS NO: 2017/3767

KARAR NO: 2022/615

DAVACI : . Kolu . Sendikası (. Sen)

VEKİLİ : Av. .

DAVALILAR : 1- . (Mülga .)

VEKİLİ : Hukuk Müşaviri .

2- . Genel Müdürlüğü

VEKİLİ : Av. .

DAVANIN KONUSU:

Davacı Sendika,

26/09/2017 günlü, 30192 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin;

4. maddesinin 1. fıkrasının (e) ve (j) bentleri ile 9. maddesinin 1. fıkrasında geçen "ve sözlü" ibarelerinin;

5. maddesinin 1. fıkrasının,

6. maddesinin 2. fıkrasının,

8. maddesinin 1. fıkrasının ; (ç), (d), (ğ), (h) ve (ı) bentlerinin (3) numaralı alt bentlerinin; (f) bendinin (4) numaralı alt bendinin; (j) ve (k) bentlerinin (2) numaralı alt bentlerinin,

5- 11. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "ihtiyaç duyulması halinde sözlü sınav için de aynı usulle kurul oluşturulabilir." cümlesinin; 4. fıkrasında yer alan "Sözlü sınav değerlendirmesi ise her üye tarafından ayrı ayrı yapılır" cümlesinin,

6- 12. maddesinin 1. fıkrasının (ç), (d) ve (e) bentlerinin,

7- 17. maddesinin,

8- 18. maddesinin 1. fıkrasında geçen "ve sözlü", "aritmetik" ve "sözlü sınav sonuçlarının duyurulduğu tarihten sonra" ibarelerinin,

9- 22. maddesinin 3. fıkrasının (b) bendinde geçen "altı aylık" ibaresinin ve 4. fıkrasının,

Anılan Yönetmeliğin dayanağını oluşturan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik'in;

8. maddesinde geçen "ve sözlü" ibaresinin,

12/A maddesinin,

12/B maddesinde geçen "ve sözlü" ile "nın aritmetik ortalaması" ibarelerinin,

12/C maddesinin 4. fıkrasında geçen "altı aylık" ibaresinin iptalini istemektedir.

DAVACININ İDDİALARI:

Davacı Sendika tarafından;

Yazılı sınavdan sonra sözlü sınav yapılması yolunda getirilen düzenleme ile yazılı sınavı geçen kişilerin sahip olduğu bilgi ve birikimlerin ortadan kaldırılarak keyfiliğin ve adam kayırmacılığın önünün açıldığı, sözlü sınavın bir ölçü olmadığı, liyakat ilkesine aykırı olduğu,

Genel Yönetmelikte unvan değişikliği sınavının yazılı ya da sözlü veyahut yazılı ve sözlü olacağı yönünde bir belirleme bulunmadığı,

Görevde yükselme suretiyle atama yapılacak kadro ve pozisyonlar arasında "teknisyen" unvanına yer verilmemesinin hukuka, hakkaniyete ve Anayasa'nın eşitlik ilkesine aykırı olduğu,

Özel eğitim gerektiren iç denetim birim başkanlığına ve denetçiliğine sınavsız atama yapılmasına ilişkin düzenleme ile keyfi atamalar yapılarak denetim biriminin içinin boşaltılmaya çalışıldığı,

Yönetmeliklerde yer alan "altı aylık" süre belirlemesinin sınavı kazananlar aleyhine kısıtlayıcı olduğu, kazanılmış hakların ortadan kaldırılmasına sebep olacağı, düzenlemelerin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

DAVALI İDARELERİN SAVUNMALARI:

Davalı idareler tarafından;

Sözlü sınavın yazılı sınavı tamamlayıcı nitelikte olduğu, sözlü sınavda ilgililerin yönetsel psikoloji ve yetkinliklerinin de değerlendirildiği, yazılı sınavda başarılı olmayan ilgilinin sözlü sınav ile herhangi bir kadro veya pozisyonu elde etmesinin mümkün olmadığı, dava konusu Özel Yönetmeliğin Genel Yönetmeliğe uygun olarak çıkarıldığı ve mevzuata uygun olduğu,

Teknisyenlerin dava konusu Yönetmelik'te yer alan şartları taşımaları kaydıyla "teknik uzman" ve "teknik şef" pozisyonları için görevde yükselme sınavına başvurabilecekleri, bu pozisyonlara atandıktan sonra da "teknik kontrolör" pozisyonu için sınava girebilecekleri, daha kalifiye personel ve nitelikli işgücü dönüşümü ile personelin çalışmakta olduğu pozisyonun niteliği itibarıyla üst görevlere yükselerek işyerlerindeki iş ve işlemlerin aksatılmadan yürütülebilmesi için teknik pozisyonlarda teknik kariyerli; idari pozisyonlarda ise idari kariyerli personelin görev almasının hedeflendiği, dava konusu düzenlemenin hukuka ve üst normlara uygun olduğu,

Altı aylık sınırlamanın amacının görevde yükselmeyi liyakat sistemine dayandırmak ve bu sistemin eşit imkanlarla uygulanmasını sağlamak olduğu, sınırlamanın olmaması durumunda boşalan kadro ve pozisyonlara sürekli yedeklerden atama yapılması sonucu doğacağı ve ileride kurumun sınav yapmasının önünün kapanacağı, daha sonra sınava girmeye hak kazanan personel aleyhine adalet ve eşitlik ilkesinin ihlal edilmiş olacağı, düzenlemelerin hukuka uygun olduğu savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ DÜŞÜNCESİ:

Dava konusu Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği, 16/03/2021 günlü, 31425 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırıldığından, anılan Yönetmelik yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği; Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik yönünden ise davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI DÜŞÜNCESİ:

Dava, 26/09/2017 günlü ve 30192 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği' nin 4/e ve 4/j maddesinde geçen "ve sözlü", 9/1 maddesinde geçen "ve sözlü" ibaresinin, 5/1. maddesinin, "Görevde yükselme sınavına tabi olmadan yapılacak atamalarda aranacak şartlar" başlıklı 6/2 maddesinin, "8/1-ç/3 maddesinin, 8/1-d/3 maddesinin, 8/1-f/4 maddesinin, 8/1-ğ/3 maddesinin, 8/1-h/3maddesinin, 8/1-ı/3 maddesinin 8/1-j/2 maddesinin, 8/1-k/2 maddesinin, 11/1 maddesinde geçen "ihtiyaç duyulması halinde sözlü sınav için de aynı usulle kurul oluşturulur." cümlesinin, 11/4 maddesinde geçen "Sözlü sınav değerlendirilmesi ise her üye tarafından ayrı ayrı yapılır." cümlesinin, 12/1-ç, d, e maddelerinin, 17. maddesinin, 18/1 maddesinde geçen "ve sözlü" ibaresinin, "aritmetik" ibaresinin ve "sözlü sınav sonuçlarının duyurulduğu tarihten sonra" cümlesinin, 22/3-b maddesinde geçen "altı aylık" ibaresinin, 22/4 maddesi ile bu işlemlerin dayanağını oluşturan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğinin 8. maddesinde geçen "ve sözlü" ibaresinin, 12/A maddesinin, 12/B maddesinin 2. cümlesinde yer alan "ve sözlü" ile "aritmetik ortalaması" cümlesinin, 12/C-b maddesinde geçen "altı aylık" cümlesinin iptali istemiyle açılmıştır.

26/09/2017 günlü ve 30192 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği' nin 11/1 maddesinde geçen "ihtiyaç duyulması halinde sözlü sınav için de aynı usulle kurul oluşturulur." cümlesinin 09.03.2018 günlü, 30355 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmeliğin 2. maddesiyle yürürlükten kaldırıldığı anlaşılmıştır.

Bu durumda, belirtilen düzenlemelerin hukuksal geçerliliğinin ve hukuki yararının kalmadığı anlaşılmıştır.

Anayasanın 124. maddesinde; Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerinin kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilecekleri hüküm altına alınmıştır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 3. maddesinde, "Sınıflandırma", "Kariyer" ve "Liyakat" ilkeleri bu Kanunun temel ilkeleri olarak belirlenmiştir.

657 sayılı Yasa, Devlet memurluğunu bir meslek olarak kabul etmekte ve bunlara, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanı sağlanmasını, sınıflar içinde ilerleme ve yükselme işlemlerinin liyakat sistemine dayandırılmasını öngörmektedir.

18.04.1999 gün ve 23670 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin 1. maddesinde, bu Yönetmeliğin amacının, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak personelin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esasları belirlemek olduğu belirtilmiş, 5.maddede, Devlet memurlarının bu Yönetmelik kapsamındaki görevlere atanabilmeleri için gerekli olan öğrenim düzeylerinin kurumları tarafından çıkarılacak yönetmeliklerinde unvanlar itibariyle gösterileceği, 5. maddenin 1. fıkrasında ise, kurumların, bu Yönetmeliğin kapsamına giren görevlere atanacaklarda aranacak öğrenim düzeyi ile hizmet süresi, alt görevlerde bulunma süresi ve disipline ilişkin şartlar ile bunlar için verilecek görevde yükselme eğitiminin ilanı, şekli, süresi, konuları, ağırlıkları ve kapsama dahil edilecek diğer unvanlar ve bunlara ilişkin hususları Devlet Personel Başkanlığının olumlu görüşünü alarak çıkaracakları yönetmelikle düzenleyecekleri belirtilmiştir.

Görüldüğü üzere, yukarıda adı geçen Yönetmeliğin 15/1. maddesi ile kurumlara, kendi görevde yükselme yönetmeliklerini çıkarma konusunda yetki verilmiş ve düzenleme yapılacak hususların çerçevesi de belirlenmiştir.

Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin 12. maddesinde; yazılı sınavla ilgili olarak "Yazılı sınav, bu sınava ilişkin konu başlıklarına duyuruda yer verilmek suretiyle, mahalli idareler için İçişleri Bakanlığınca, yükseköğretim üst kuruluşları ile yükseköğretim kurumları için Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca olmak üzere, ilgili kurumlarca belirlenecek konularda yapılır. Yazılı sınav kurum ve kuruluşlarca yapılabileceği gibi, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığına, Milli Eğitim Bakanlığına, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Genel Müdürlüğüne veya yükseköğretim kurumlarından birine yaptırılabilir. Bu Yönetmelik kapsamında bulunan il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri ve belediyelerin kurdukları birlik, müessese ve işletmeler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar tarafından talep edilmesi halinde, bu kurumların görevde yükselme sınavları ile unvan değişikliği sınavları İçişleri Bakanlığınca merkezi olarak yaptırılır. Ayrıca, yükseköğretim üst kuruluşları ile yükseköğretim kurumlarından talep gelmesi halinde, bu kurumların personelinin sınavları Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca merkezi olarak yaptırılır.

Yazılı sınav, yüz tam puan üzerinden değerlendirilir. Yazılı sınavda en az altmış puan alanlar başarılı sayılırlar." düzenlemesine, 12/A maddesinde ; sözlü sınavla ilgili olarak "Yazılı sınavda en yüksek puan alan adaydan başlamak üzere ilan edilen kadro veya pozisyon sayısının beş katına kadar aday sözlü sınava alınır. Son adayla aynı puana sahip olan personelin tamamı sözlü sınava alınır.

İlgili personel, sınav kurulunun her bir üyesi tarafından;

a) Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi,

b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,

c) Liyakati, temsil kabiliyeti, tutum ve davranışlarının göreve uygunluğu,

d) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,

e) Genel kültürü ve genel yeteneği,

f) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı,

esas alınarak yüz tam puan üzerinden değerlendirilir. Her üyenin vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak personelin sözlü sınav puanı tespit edilir. Sözlü sınavda yüz üzerinden en az yetmiş puan alanlar başarılı sayılır." düzenlemesine yer verilmiştir.

26/09/2017 günlü ve 30192 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin "Sözlü sınav" başlıklı 17. Maddesinde de Genel Yönetmelikte yer alan kurallara yer verilmiştir."

Dava konusu yapılan "sözlü sınava" ilişkin kurallarda, adayların bilgi yanında mesleki ehliyete yönelik diğer özel niteliklere de sahip olunup olunmadığı yönünden değerlendirmeye tabi tutulacağına ilişkin düzenlemelere yer verildiği, dolayısıyla yazılı sınavın tamamlayıcısı olan sözlü sınavın ölçme ve değerlendirme bakımından mülakatı da kapsadığı sonucuna varılmaktadır.

Bu itibarla, adayların girdiği sözlü sınav öncesinde, sınav komisyonunca sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmesi gerekmekte olup, bu durum sözlü sınavın nesnelliği ve yargısal denetimin tüm unsurlarıyla gerçekleştirilmesini sağlayacaktır.

Dava konusu Yönetmelikle mesleki bilgi düzeyinin ölçülmesinin yanı sıra mesleğin gerektirdiği özel niteliklere, mesleğe uygun tavır ve davranışlara, yeteneğe ve kültürel birikime sahip olup olmadığını belirlemeye yönelik düzenlemede ve değerlendirme kriterlerinde hukuka aykırılık görülmemiştir.

İdarenin, memurların üst görevlere yükselmesini belirli şartlara bağlama konusunda takdir yetkisi bulunduğu kuşkusuzdur.

Ancak bu yetkinin hukukun genel ilkelerine, üst hukuk normlarına, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı olarak kullanılması halinde iptali söz konusu olacaktır.

İdarelerin ilgili mevzuatla verilmiş olan görev ve yetkilerini, eksiksiz ve istenilen bir seviyede yerine getirebilmeleri için, mevcut kadro ve unvanlarını hukukun genel ilkeleri ile mevcut hukuki düzenlemelere aykırı olmamak koşuluyla belirleyebilmeleri İdare Hukukunun ilkelerindendir.

İdareye tanınan bu yetkiye dayanılarak kurulan işlemlerin iptallerinin ancak kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı olduklarının kanıtlanması halinde mümkün olup Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte belirtilen esaslar doğrultusunda düzenleme getiren dava konusu Yönetmelik kuralında kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, dava konusu Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin 11/1 maddesinde geçen "ihtiyaç duyulması halinde sözlü sınav için de aynı usulle kurul oluşturulur." cümlesi yönünden karar verilmesine yer olmadığı, diğer maddelerde ise davanın reddi gerekeceği düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay İkinci Dairesince; 09/07/2018 tarihinde yürürlüğe giren 703 sayılı Anayasada yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 218. maddesi ile 219. maddesinin 3. fıkrası uyarınca mülga Başbakanlık yerine Cumhurbaşkanlığı hasım mevkiine alınarak Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY:

Davacı Sendika; 26/09/2017 günlü, 30192 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin 4. maddesinin 1. fıkrasının (e) ve (j) bentleri ile 9. maddesinin 1. fıkrasında geçen "ve sözlü" ibarelerinin; 5. maddesinin 1. fıkrasının; 6. maddesinin 2. fıkrasının; 8. maddesinin 1 fıkrasının (ç) bendinin (3) numaralı alt bendinin, (d) bendinin (3) numaralı alt bendinin, (f) bendinin (4) numaralı alt bendinin, (ğ) bendinin (3) numaralı alt bendinin, (h) bendinin (3) numaralı alt bendinin, (ı) bendinin (3) numaralı alt bendinin, (j) bendinin (2) numaralı alt bendinin ve (k) bendinin (2) numaralı alt bendinin; 11. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "İhtiyaç duyulması halinde sözlü sınav için de aynı usulle kurul oluşturulabilir." cümlesinin, 4. fıkrasında yer alan "Sözlü sınav değerlendirilmesi ise her üye tarafından ayrı ayrı yapılır." cümlesinin;12. maddesinin 1. fıkrasının (ç), (d) ve (e) bentlerinin; 17. maddesinin; 18. maddesinin 1. fıkrasında geçen "ve sözlü", "aritmetik" ve "sözlü sınav sonuçlarının duyurulduğu tarihten sonra" ibarelerinin; 22. maddesinin 3. fıkrasının (b) bendinde geçen "altı aylık" ibaresinin ve 4. fıkrasının; Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik'in 8. maddesinde geçen "ve sözlü" ibaresinin; 12/A maddesinin, 12/B maddesinin 1. fıkrasının 2. cümlesinde yer alan "ve sözlü" ile "...nın aritmetik ortalaması" ibarelerinin; 12/C maddesinin 4. fıkrasında yer alan "altı aylık" ibaresinin iptali istemiyle dava açmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:

15/03/1999 günlü, 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik'in;

"Sınav şartı" başlıklı 8. maddesinde; "Görevde yükselme veya unvan değişikliği suretiyle atanacakların yazılı ve sözlü sınavda başarılı olmaları gerekir." kuralına,

"Sözlü sınav" başlıklı 12/A maddesinde; "Yazılı sınavda en yüksek puan alan adaydan başlamak üzere ilan edilen kadro veya pozisyon sayısının beş katına kadar aday sözlü sınava alınır. Son adayla aynı puana sahip olan personelin tamamı sözlü sınava alınır.

İlgili personel, sınav kurulunun her bir üyesi tarafından;

a) Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi,

b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,

c) Liyakati, temsil kabiliyeti, tutum ve davranışlarının göreve uygunluğu,

d) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,

e) Genel kültürü ve genel yeteneği,

f) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı,

esas alınarak yüz tam puan üzerinden değerlendirilir. Her üyenin vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak personelin sözlü sınav puanı tespit edilir. Sözlü sınavda yüz üzerinden en az yetmiş puan alanlar başarılı sayılır." kuralına,

"Başarı sıralaması" başlıklı 12/B maddesinde; " Görevde yükselme suretiyle ilan edilen boş kadro veya pozisyon sayısı kadar atama yapılmasında başarı puanı esas alınır. (Değişik ikinci cümle: 17/10/2016-2016/9380 K.) Başarı puanı, yazılı ve sözlü sınav puanlarının aritmetik ortalaması esas alınmak suretiyle tespit edilir ve kurumların resmi internet sitesinde ilan edilir. ...." kuralına,

"Görevde yükselme suretiyle atanma" başlıklı 12/C maddesinde; "Atanmaya hak kazanan personel, başarı sıralaması listesinin kesinleşmesini müteakip en yüksek puandan başlamak üzere belirlenen başarı sıralamasındaki başarı puanlarına göre atanır.

Kurumlarca tercih alınması durumunda ise başarı sıralaması esas alınarak ilgili personelin tercihlerine göre atamaları yapılır.

Duyurulan kadro veya pozisyonlardan;

a) Atanma şartlarını taşımadıkları için sınavların geçersiz sayılması veya bu sebeple atamaların iptal edilmesi, atanılan göreve geçerli bir mazeret olmaksızın süresi içinde başlanmaması ya da atanma hakkından vazgeçilmesi,

b) Emeklilik, ölüm, memurluktan çekilme veya çıkarılma, başka unvanlı kadro veya pozisyonlara ya da başka bir kuruma naklen atanma,

sebepleriyle boş kalan veya boşalanlara, başarı sıralamasının kesinleştiği tarihten itibaren altı aylık süreyi aşmamak üzere aynı unvanlı kadro veya pozisyonlar için yapılacak müteakip sınava ilişkin duyuruya kadar, 12/B maddesine göre kurumlarca belirlenmiş olması halinde yedekler arasından başarı sıralamasına göre atama yapılabilir." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin incelenmesinde;

Anılan Yönetmelik'in iptali istenilen "Sınav kurulu" başlıklı 11. maddesinde yer alan "İhtiyaç duyulması halinde sözlü sınav için de aynı usulle kurul oluşturulabilir." şeklindeki son cümlesinin; 09/03/2018 günlü, 30355 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 2. maddesi ile yürürlükten kaldırılmış olması nedeniyle, bu isteme yönelik olarak davanın konusuz kaldığı anlaşılmıştır.

Öte yandan; dava konusu Yönetmelik, 16/03/2021 günlü, 31425 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği ile tamamen yürürlükten kaldırılmış olup; karar tarihi itibarıyla yürürlükte bulunmayan Yönetmelik hakkında karar verilmesine hukuken olanak bulunmamaktadır.

Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik'in iptali istenilen maddeleri yönünden yapılan incelemede;

I- 8. maddede geçen "ve sözlü" ibaresinin; 12/A maddesinin, 12/B maddesinin 1. fıkrasının 2. cümlesinde yer alan "ve sözlü" ile "...nın aritmetik ortalaması" ibareleri yönünden,

Davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan haliyle Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 124. maddesinde; Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabileceği hüküm altına alınmıştır.

Bir hiyerarşik normlar sistemi olan hukuk düzeninde, alt düzeydeki normların, yürürlüklerini üst düzeydeki normlardan aldığı kuşkusuzdur. Normlar hiyerarşisinin en üstünde evrensel hukuk ilkeleri ve Anayasa bulunmakta ve daha sonra gelen kanunlar yürürlüğünü Anayasa'dan, yönetmelikler ise yürürlüğünü kanunlardan almaktadır. Dolayısıyla; bir normun, kendisinden daha üst konumda bulunan ve dayanağını oluşturan bir norma aykırı veya bunu değiştirici nitelikte bir hüküm getirmesi mümkün bulunmamaktadır.

657 sayılı Kanun'un "Temel İlkeler" başlıklı 3. maddesinde, "Sınıflandırma", "Kariyer" ve "Yeterlik" ilkeleri bu Kanun'un temel ilkeleri olarak belirlenmiş; kariyer ilkesi, Devlet memurlarına yaptıkları hizmetler için lüzumlu bilgilere ve yetişme şartlarına uygun şekilde, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanı sağlamak; yeterlik ilkesi ise, Devlet kamu hizmetleri görevlerine girmeyi, sınıflar içinde ilerleme ve yükselmeyi, görevin sona erdirilmesini yeterlik sistemine dayandırmak ve bu sistemin eşit imkanlarla uygulanmasında Devlet memurlarını güvenliğe sahip kılmak olarak tanımlanmıştır.

657 sayılı Kanun, Devlet memurluğunu bir meslek olarak kabul etmekte ve bunlara, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanı sağlanmasını, sınıflar içinde ilerleme ve yükselme işlemlerinin yeterlik sistemine dayandırılmasını öngörmektedir. İncelenen Yönetmelik'in 1. maddesinde, bu Yönetmelik'in amacının, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak personelin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esasları belirlemek olduğu belirtilmiştir. Bu iki ilkenin temelinde, objektif kurallar çerçevesinde işin ehline verilmesi ve hak etme düşüncesi yatmakta olup, kamu hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde görülmesinin gereklerinden biri de hizmetin yetişmiş, ehil kamu görevlilerince yerine getirilmesidir.

İdarenin, memurların mesleğe alınma, yetiştirilme, görevde yükselme veya unvan değişikliklerinde ve yeterlik sınavlarını belirli şartlara bağlama konusunda takdir yetkisi bulunduğu kuşkusuz olup, bu yetkinin hukukun genel ilkelerine, üst hukuk normlarına, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı olarak kullanılması halinde iptali söz konusu olacaktır.

Dava konusu Yönetmelik ile görevde yükselme suretiyle atanacaklar için yazılı ve sözlü sınavda başarılı olma koşulu getirilmiş olup, yazılı ve sözlü sınavların ikisinin birlikte başarılması, belirlenen görevlere atanabilmenin temel koşulu olarak belirlenmiştir. Görevde yükselme usul ve esaslarının, Genel Yönetmelik ile düzenlenmesindeki amaç, personelin önceden belirlenmiş somut ve objektif kurallara göre hangi kadro ve pozisyonlar için görevde yükselmeye tabi olduğunu, bu kadro ve pozisyonlar için hangi koşulların arandığını bilmesini ve buna göre kendisini hazırlamasını sağlamaktır.

Sözlü sınav, yazılı sınavı tamamlayıcı nitelikte, bilgi ve liyakatı ölçmek, adayın mesleğe uygun yeteneğe ve kültürel birikime sahip olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmaktadır. Bu çerçevede, sözlü sınavın temel amacı, yazılı sınav yapılmak suretiyle nesnel bir biçimde tespit edilenler arasından en başarılı adaydan başlayarak en uygun olanların seçilmesidir.

Bu itibarla, mesleğin gerektirdiği bilginin ölçülmesi amacıyla yapılacak yazılı sınav yanında, mesleki ehliyete yönelik diğer özel niteliklere de sahip olunup olunmadığının tespiti açısından tamamlayıcı nitelik taşıyan sözlü sınavda ve yazılı sınavı tamamlayıcı nitelikte sözlü sınav getiren dava konusu düzenlemelerde üst hukuk normlarına, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

II- 12/C maddesinin 4. fıkrasında yer alan "altı aylık" ibaresi yönünden,

Anılan düzenleme ile görevde yükselme suretiyle atama yapılacağı duyurulan kadro veya pozisyonlardan çeşitli sebeplerle boş kalan veya boşalan kadrolara başarı sıralamasının kesinleştiği tarihten itibaren altı aylık süreyi aşmamak üzere başarı sıralamasına göre atama yapılabileceği kurala bağlanmıştır.

Görevde yükselme sınavlarında başarılı olup yedek sırada bulunan ilgililerin atanmasının uzun veya belirsiz bir sürece bağlanmasının personelin kariyer planlaması yapmasını engellememesi ve uygulamada ortaya çıkan aksaklıkların giderilmesi amacıyla tesis edilen dava konusu düzenlemede, 657 sayılı Kanun'un kariyer ve liyakat ilkelerine, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin iptali istenilen hükümleri hakkında KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,

2. Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik'in 8. maddesinde geçen "ve sözlü" ibaresinin; 12/A maddesinin, 12/B maddesinin 1. fıkrasının 2. cümlesinde yer alan "ve sözlü" ile "...nın aritmetik ortalaması" ibarelerinin; 12/C maddesinin 4. fıkrasında yer alan "altı aylık" ibaresinin iptali istemi yönünden DAVANIN REDDİNE,

3. Dava kısmen karar verilmesine yer olmadığına, kısmen ret olarak sonuçlandığından, ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam .-TL yargılama giderinin, davadaki haklılık oranına göre .-TL'lik kısmının davacı üzerinde bırakılmasına, geriye kalan .-TL yargılama gideri ile karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca .-TL vekalet ücretinin davalı . Genel Müdürlüğünden alınarak davacıya verilmesine,

4. Yürütmenin durdurulması istemi hakkında kısmen karar verilmesine yer olmadığına, kısmen istemin reddi kararına itiraz aşamasında davacı tarafından yapılan .-TL yargılama giderinin (.-TL itiraz harcı, .-TL posta gideri olmak üzere) davacı üzerinde bırakılmasına,

5. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca .-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı .na verilmesine,

6. .-TL yargılama giderinin davalı . Genel Müdürlüğü üzeride bırakılmasına,

7. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,

8. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 17/02/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.