İsteğe Bağlı Emeklilik Düzenlemesine İlişkin Soru ve Cevaplar

1- İsteğe bağlı emeklilik şartları ve yatırılacak kesenek miktarı ne kadardır?

5434 sayılı kanunda yapılan değişikliklere göre 10 hizmeti olanların isteğe bağlı emekli olabilmeleri için;

a- En az 10 yıl memur olarak çalışmak gerekmektedir. (Not: Bu ifadeden 10 yılın doldurulmuş olması anlaşılmalıdır.)

b- Memuriyetten ayrıldıkları tarihten itibaren 6 ay içinde yazılı olarak müracaat edilmesi gerekmektedir.

c- Emeklilik keseneği ve kurum karşılıklarını ait olduğu ay içinde Sandık hesabına yatırmak gerekmektedir.

d- Yukarıdaki şartlar gerçekleştikten sonra da başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren Sandıkla ilgilendirme yapılacaktır.

e- Gösterge ve ek göstergenin hesabında şu husus dikkate alınmalıdır: Hangi unvanlı kadroda çalışırken memuriyetten ayrılınınmışsa keseneğin tespitinde, o kadronun emeklilik keseneğine esas aylık, derece ve kademeleri ile ayrıldıkları göreve ilişkin ek göstergeleri esas alınmalıdır. Bu ifadeden sadece gösterge ve ek göstergenin kesenek hesabında dikkate alınacağı anlaşılmamalıdır. Örnek vermek gerekirse; 5'inci dereceli bir kadrodaki hesap uzmanının emekli kesenekleri şu şekildedir:

Gösterge: 835 * 38.610 = 32.239.000

Ek Gösterge: 1300 * 38.610 = 50.193.000

Taban aylık : 455.050 * 1000 = 455050.000

Kıdem aylık : 10 yıl ise : 20 * 10* 38.610 = 7.722.000

Özel Hizmet Tazminatı : 9500 * 38.610 * % 40 = 146.718.000

Toplam = 691.922.000 * %36 = 249.091.000

Kişinin ödemesi gereken aylık toplam tutar: 249.091.000

e- Örneğimizdeki kişiye emekli olması halinde makam ve görev tazminatı tutarları emekli maaşına ilave edilebilir mi? 657 sayılı Kanunun IV sayılı Makam Tazminatı cetvelinde En az dört yıl süreli yükseköğrenim veren fakülte veya yüksekokulları bitirmiş, birinci dereceli kadroya atanmış ve Türkiye düzeyinde teftiş, denetim veya inceleme yetkisine sahip merkez denetim elemanlarından ?... Hesap Uzmanlarına 2000 gösterge üzerinden makam tazminatı? ödeneceği hükme bağlandığından, 5234 sayılı Kanuna göre emekli olanlar 1'inci dereceli kadroya atanmadıklarından makam ve görev tazminatından faydalanamayacaklardır. Bu örnekler çoğaltılabilir.

2- Emekli keseneğinde ne esas alınacaktır?

İsteğe bağlı emekli olacakların emeklilik keseneklerine, emeklilik keseneğine esas aylık, derece ve kademeleri ile ayrıldıkları göreve ilişkin ek göstergeleri esas alınacaktır.

3- İsteğe bağlı emeklilik süreleri ikramiye tespitinde esas alınmaz.

İsteğe bağlı emeklilik süreleri, emeklilik ikramiyesinin süre ve miktar yönünden hesabı (tekrar Sandığa tâbi bir göreve başlayanlar için de geçerli olmak üzere) ile kazanılmış hak aylıklarının tespitinde dikkate alınmaz.

4- Kaç yılını dolduranlara emeklilik ikramiyesi verilmektedir?

5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununa göre 30 fiili hizmet yılını doldurmuş bulunanlara emekli ikramiyesi ödenmektedir. Fiili hizmet müddeti 25 yıl veya daha fazla ve 30 yıldan eksik olanların kurumlarınca resen veya istekleri üzerine emekliye ayrılmaları halinde bunlara 30 seneyi dolduranlar için verilecek ikramiye miktarının 25 veya daha fazla senelere isabet eden nispetteki miktarı verilir. Fiili hizmet müddeti 25 yıldan az olanların emekli ikramiyesi almaları mümkün değildir.

5- İsteğe bağlı iştirakçi sağlık yardımından yararlanabilir mi?

10 yıl hizmetli olarak çalıştığım için isteğe bağlı emekliliğe başvuracağım. Ancak isteğe bağlı emekli olarak Emekli Sandığına kesenek yatırmaya başlayanlar sağlık yardımından da yararlanabilir mi?

Sağlık yardımının kimlere ne şekilde ödeneceği mevzuatla belirlenmiştir. Bu çerçevede isteğe bağlı emekli olarak emekli sandığına kesenek yatırmaya başlayanlar, memur statüsünde olmadıkları için memurların yararlandığı sağlık yardımından faydalanamazlar. Yani isteğe bağlı iştirakçi olmak memur statüsüne girmiş olmak anlamına gelmemektedir.

6- SSK'lı olanlar isteğe bağlı emekli olabilir mi?

Yaklaşık 10 yıl 9 ay süre ile emekliği sandığına tabii olarak mühendis unvanında çalışmakta iken istifa ederek ayrıldım. İstifa sonrasında SSK'lı olarak 14 yıl çalıştım. Halen SSK'ya işyerim tarafımdan prim ödenmektedir. 

Soru 1: 21/09/2004 tarihinde yürürlüğe giren "5434" sayılı konuna göre emekli sandığından isteğe bağlı emekli olabilir miyim?

Soru 2:Emekli olabileceksem fiilen 25 yıl çalışmış eşdeğer statüdeki memur ile aynı miktarda emeklilik maaşını alabilir miyim?

a- SSK'lı olanların durumu: 5234 sayılı Kanunda ; ??Diğer sosyal güvenlik kurumları ile zorunlu olarak ilgilendirilmelerini gerektirir görevlerde çalışmakta olan ya da çalışmaya başlayanlar ile diğer sosyal güvenlik kurumlarından veya Sandıktan kendi çalışmasından dolayı aylık bağlanmış olanlar isteğe bağlı iştirakçi olamazlar. Bunlardan diğer sosyal güvenlik kurumlarına tâbi olarak çalışmaya başlayıp bu görevleri sona erenler de altı ay içinde yazılı olarak isteğe bağlı iştirakçi olmak üzere başvuruda bulunabilirler.? hükmü yer almaktadır. Ayrıca, 5234 sayılı Kanunda 5434 sayılı Kanuna eklenen GEÇİCİ 218'inci maddede; ?T.C. Emekli Sandığı iştirakçisi iken Sandıkla ilişkisi kesilmiş olanlardan, 12 nci madde uyarınca isteğe bağlı iştirakçi olabilecekler, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde yazılı olarak Sandığa başvurmaları halinde aynı esaslar dahilinde isteğe bağlı iştirakçi olabilirler.? hükmü yer almaktadır.

Bu hükümler birlikte değerlendirildiğinde, SSK'nız olduğu için isteğe bağlı iştirakçi olamazsınız. Ancak, SSK'nızın sona ermesi halinde belirlenen sürede müracaat etmeniz halinde isteğe bağlı iştirakçi olabilirsiniz. Şunu da belirtmek gerekir ki SSK primi ödenmesini gerektirir bir görevde çalıştığınızın tespiti halinde isteğe bağlı iştirakçiliğiniz sona erer. İsteğe bağlı iştirakçi olabilmek için Emekli Sandığına müracaat etmelisiniz.

b- İsteğe bağlı emekli olanların aynı unvandaki diğer emeklilerden bir farkı var mı?: Emekli olmanız halinde sizinle eş değer bir görevden emekli olan mühendisin aldığı emekli maaşını alırsınız. Ancak, hizmet birleştirilmesi yaptırmanız halinde son 7 yıllık süreden fazla olana bakılır. Yani Emekli Sandığından emekli olabilmeniz için en az 3,5 yıldan fazla Emekli Sandığına tabi olarak çalışmanız gerekir. Ancak, şunu da belirtmek gerekir ki Emekli Sandığı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanun kapsamında işlem yapma konusunda farklı davranabilir.Çünkü, bu Kanunun Aylığı bağlayacak kurumu düzenleyen 8'inci maddesinde; ?Birleştirilmiş hizmet süreleri toplamı üzerinden, ilgililere; son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fiili hizmet süresi fazla olan kurumca, hizmet sürelerinin eşit olması halinde ise eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu kurumca, kendi mevzuatına göre aylık bağlanır ve ödenir.?hükmü yer almakta olup, bu hükümde fiili hizmet süresinden bahsedilmektedir. İsteğe bağlı iştirak sisteminde ise fiili hizmet söz konusu değildir.