Kirada evi olanlar için şimdi beyan zamanı

Kazım Yılmaz'ın yazısı

2007 yılı konut kira geliri 2 bin 300 YTL'yi aşanlar beyanname vermek zorunda...

Beyana tabi geliri bulunan gelir vergisi mükelleflerinin beyannamelerini 25 Mart akşamına kadar vermeleri gerekiyor. Vergiler ise biri Mart, diğeri Temmuz sonuna kadar iki taksitte ödenecek. Tüccarlar, geliri gerçek usule tabi çiftçiler ve serbest meslek erbabı zarar etseler dahi beyanname vermek zorundalar. Bugünden itibaren saydıklarımız dışındaki beyana tabi gelirlere ilişkin açıklamalar yapacağız.

Verilmezse istisna uygulanmaz

Kira gelirleri vergiye tabi. Binaların konut olarak kiraya verilmesinden bir takvim yılında elde edilen kiranın 2007 için 2.300 lirası gelir vergisinden istisna. Ticari, zirai ve mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek zorunda olanlar istisnadan yararlanamaz. Bu istisna kişiye bağlı, kiralık ev sayısının önemi yok. İstisnadan yararlanan ve konut kira geliri toplamı 2.300 lirayı aşmayanlar beyanname vermeyecek, aşanlar verecek. Beyannamede, önce istisna uygulanır. Matrah ve vergi kalan tutar üzerinden hesaplanır. İstisna tutarını aşan bir kira geliri söz konusuysa giderlerden dolayı vergi çıkmasa dahi, beyanname verilmesi gerekir. Verilmezse sonra istisna uygulanamaz.

Tahsil edilemezse...

Tahsil edilmeyen kira gelir sayılmaz. Ait olduğu yıl tahsil edilmeyen kiralar tahsil edildikleri yılın geliri sayılır. Örneğin, 2007 yılında 2006'ya ilişkin bir kira tahsil edilmiş ise bu kira 2007'nin geliri olarak beyan edilir. Gelecek yıllara ait olup peşin tahsil olunan kiralar, ilgili bulundukları yılların hasılatı sayılır.

Kira gelirinin tutarı nasıl belirlenir?

Kiralarda hasılat, bir takvim yılı içinde o yıla veya geçmiş yıllara ait olarak nakden veya aynen tahsil edilen kira bedellerinin tutarıdır. Ayın olarak tahsil edilen kiralar piyasa satış bedeli ile paraya çevrilir. Kira karşılığında temizlik malzemesi alınmış ise emsal kira bedeli o malzemenin marketteki satış fiyatı esas alınarak hesaplanır.

Bedelsiz kullandırılan mallar için de hesaplanır

Bedelsiz kullandırılan mal ve hakların emsal kira bedeli kira sayılır. Bina ve arazide emsal kira bedeli, eğer varsa yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası, yoksa emlak vergisi değerinin yüzde 5'idir. Diğer mal ve haklarda ise bu mal ve hakların maliyet bedelinin yüzde 10'udur. Şu hallerde emsal kira bedeli esası uygulanmaz:

* Boş kalan taşınmaz korunması amacıyla bedelsiz olarak başkalarının ikametine bırakılırsa.

* Bina anne baba, çocuk veya kardeşlerin ikametine tahsis edilirse.

* Mal sahibi ile birlikte akrabaları da aynı evde oturursa.

* Taşınmaz kamuya kiraya verilirse.

İşyeri kirasının beyanedileceği durumlar

Üzerinden vergi kesilmemiş işyeri kirasıtutarı ne olursa olsun beyan edilir. Vergikesilmiş kiranın tutarı 19 bin lirayı aşmazsa beyan edilmez. Beyana tabi başkageliri olan, 19 bin liralık haddin hesabınabeyan edilecek olan diğer gelirleri dedahil edecek. Hem ev hem işyeri kirasıelde eden konut kirasının istisnayı aşankısmını da hesaba dahil edecek. Bu durum haklar ile otomobil gibi kirası gayrimenkul sermaye iradı sayılan diğer malların kiraları için de geçerli.

Örnek hesaplama

* ÖRNEK 1: Ahmet Bey 2007'de aylık 400 liraya kiraya verdiği evinden 4.800 lira kira almış. Bu ev için yaptığı gider ise 3.600 lira. Beyanname verirse, önce istisna tutarını düşecek. Yani geliri 2.500 lira olacak. Giderleri de istisna gelire düşen pay kadar azaltacak. Hesap şöyle olacak: 4.800 lira için 3.600 lira gider yapılırsa bu giderin 2.300 liraya düşen kısmı 3.600/4.800x2.300=1.725 olur. Beyannamede indirilecek gider de 3.600-1.725=1.875 YTL olur. Vergiye tabi gelir 2.500-1.875=625 YTL olacak. Bu tutar üzerinden 90 YTL vergi ödeyecek. Beyanname vermezse, daha sonra istisna uygulanmayacak. Bu durumda 180 YTL vergi verecek. Bunun faizi ve cezası da olacak!

* ÖRNEK 2: Ayşe Hanım sahibi olduğu evi aylık 500 YTL'den kiraya vermiş ve 2007'de 11 ay kira almıştır. Ev için harcama yapmamıştır. Ayşe Hanım 11 ayda 5.500 YTL kira geliri elde etmiştir. Bunun 2.300 lirası istisna, kalan 3.200 lirası vergiye tabidir. 3.200 lira üzerinden yüzde 25 götürü gider düşülür ve 2.400 YTL üzerinden vergi hesaplanır. Vergi 360 YTL'dir.