Otoyol ve köprüler özelleştirilecek

- TBMM Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonunda, otoyollar ve üzerindeki hizmet tesisleri ile köprülerin özelleştirilmesini öngören kanun tasarısı kabul edildi.

Bazı değişikliklerle kabul edilen Erişme Kontrollü Karayolları Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısına göre, otoyol yapımı, bakımı ve işletilmesi Karayolları Genel Müdürlüğü veya görevlendirilmiş şirket veya şirketlerce ya da otoyol işletme hakkı verilmiş işletici şirket veya şirketlerce yürütülecek. Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun hükümleri de saklı olacak.

Otoyol, Karayolları Genel Müdürlüğünün teklifi Ulaştırma Bakanlığının onayı ile otoyol yapılacak veya kaldırılacak.

Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde işletme hakkı verilen otoyollarda bağlantılar, işletici şirketin başvurusu üzerine veya resen Karayolları Genel Müdürlüğünün kararıyla kurulacak veya kaldırılacak.

İşletici şirket tarafından işletilen otoyollarda, şehir geçişleri güzergahının veya karayolunun şehir ile bağlantı ve ilişkilerinin değişiminde, işletici şirketin görüşü alınacak.

Otoyol yapımı, gelişmesi ve çevresinin korunması ve düzenlenmesi için gereken genişlikte taşınmazlar, Kamulaştırma Kanununa göre kamulaştırılacak.

Bu taşınmazlar ile özelleştirme sonucu işletme hakkı verilen otoyollarda ihtiyaç doğması halinde, diğer taşınmazlar hakkındaki kamulaştırma işlemleri Karayolları Genel Müdürlüğünce yapılacak. Kamulaştırılan bu taşınmazlar, Hazine adına tescil edilecek. İşletme hakkı devir sözleşmelerinde, kamulaştırma bedelinin tamamen veya kısmen şirketçe ödenmesi hususu hükme bağlanabilecek.

Kamulaştırma bedelinin işletici şirketçe ödenmesi halinde, şirket lehine işletme hakkı devir sözleşmesi süresiyle sınırlı olmak üzere, bedelsiz olarak işletme hakkının devrinden sonra işletme kapsamına dahil edilen diğer taşınmazların kamulaştırma bedeli, genel bütçeden karşılanacak. Bu taşınmazlar, Hazine'nin özel mülkiyetinde olması durumunda ise bedeli karşılığında irtifak hakkı tesis edilecek, kullanma izni verilecek veya kiralanabilecek.

Sözleşme süresinin sona ermesi veya feshedilmesi halinde bu taşınmazlar üzerinde işletici şirket lehine tescil edilen irtifak hakkı, Karayolları Genel Müdürlüğünün bildirimi ve ilgili defterdarlık veya mal müdürlüğünün talebi üzerine tapu idaresince resen terkin edilecek. İrtifak hakkı, kullanma izni veya kiralama sözleşmesinin sona ermesi, feshedilmesi halinde bu taşınmazlarla birlikte üzerindeki tüm yapı ve tesisler, tazminat veya bedel ödenmeksizin Hazine'ye devredilecek. Bundan dolayı, herhangi bir hak talep edilemeyecek ve şirket tarafından ödenen kamulaştırma bedelleri de iade edilmeyecek.

Kamulaştırılmış taşınmaz ile üzerinde yapılacak yapı ve tesisler, devlet malı olacak.

Otoyol için ayrılmış veya kamulaştırılmış saha içinde Karayolları Genel Müdürlüğünün izniyle kurulacak tesis veya yapılacak faaliyetler dışında tesis kurulması veya faaliyette bulunulması yasak olacak.

İşletme hakkı verilen otoyollarda kurulacak tesis veya yapılacak faaliyetler sözleşmeyle düzenlenecek.

Otoyol yapımı, bakımı ve işletilmesi ile görevlendirilen şirketler, otoyollar üzerinde otel, motel, lokanta, akaryakıt istasyonu, tamirhane ve Karayolları Genel Müdürlüğünün uygun gördüğü benzeri hizmet tesislerini yapabilecek.

Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından işletilen otoyol ve köprülerden geçiş ücretleri ile zaruri hallerde ücretsiz olması uygun görülen kesimlerinin tayini, Karayolları Genel Müdürlüğünün teklifi üzerine Ulaştırma Bakanı'na ait olacak. Her takvim yılı için geçerli olmak üzere Karayolları Genel Müdürlüğünce belirlenecek tarife ve usullere göre tespit edilecek geçiş ücreti artış oranları, Ulaştırma Bakanı'nın onayıyla yürürlüğe girecek.

Özelleştirme sonucu işletme hakkı verilen otoyol ve köprülerde işletme hakkının başladığı takvim yılında uygulanacak ücretler, sözleşmelerde belirlenecek hükümlere göre güncellenerek uygulanacak. Takip eden takvim yılları için geçiş ücretleri, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere sözleşmelerde belirlenen tarife veya usullere göre tespit edilerek uygulanacak.

İşletme hakkı verilen otoyolların sözleşme süresince ücretli otoyol vasfı korunacak.

İşleticiler, ceza tahsil edebilecek

İşletme hakkı verilen otoyollardan geçiş ücretlerini ödemeden geçiş yapan araç sahiplerinden, işletici tarafından, geçiş ücreti ile birlikte geçiş ücretinin 10 katı tutarında ceza tahsil edilecek. Tahsil edilen ceza tutarının yüzde 50'si, Hazine payı olarak işleticilerce vergi dairesine ödenecek.

Hazine payını süresinde ödemeyen veya eksik ödeyen işleticilerden, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre söz konusu tutarlar ilgili vergi dairesince tahsil edilecek.

Özelleştirme, imtiyaz niteliğinde olacak

Otoyollar, köprüler ve bunlarda bulunan işletme ve bakım tesisleri ile hizmet tesislerinin ve diğer mal ve hizmet üretim birimleri ile varlıkların özelleştirilmesi, Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca (ÖİB) gerçekleştirilecek.

Özelleştirme uygulamalarına konu faaliyetler, imtiyaz niteliğinde olacak, imzalanacak sözleşmeler de imtiyaz sözleşmesi olarak düzenlenecek.

Özelleştirme sonucu elde edilen gelirler, ÖİB'ce yapılacak harcamalar düşüldükten sonra Karayolları Genel Müdürlüğünün sorumluluğundaki yolların yapım ve bakım hizmetlerinde kullanılmak üzere Hazine'ye aktarılacak.

Özelleştirilen otoyollar, köprüler ve bunlarda bulunan işletme ve bakım tesisleri ile hizmet tesislerinin ve diğer mal ve hizmet üretim birimleri ile varlıklarına ilişkin yatırım, bakım ve işletme faaliyetleriyle ilgili usul ve esaslar, işletici ile imzalanacak olan sözleşmelerde düzenlenecek.

Özelleştirme programına alınan otoyollarda bulunan hizmet tesisleri hariç diğer hizmet tesislerinin işletme hakları, Karayolları Genel Müdürlüğünce devredilebilecek.