Kadınlar 4 yıl erken mi emekli olacak?

Şükrü Kızılot'un yazısı

SON bir haftadır, en çok aldığımız soru bu...Çalışan kadınların çoğu "Bir çocuğu olan kadın 2 yıl, iki çocuğu olan ise 4 yıl borçlanıp, erken emekli olacakmış, doğru mu. Doğru ise nasıl olacak?" diye soruyorlar.

İlgili Yasa ve Yönetmelik çerçevesinde, açıklayalım (Yasa ve Yönetmeliğin metni için Bkz. www.yaklasim.com).

BAĞ-KUR'LU KADINLAR

Çocuklarından dolayı, Bağ-Kur'lu kadınların, değil 4 yıl, 4 gün bile erken emeklilik hakları yok.

Esnaf, sanatkár ve tüccarlar ile doktor, mimar, avukat gibi serbest meslek erbabı kadınlar ile anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi, limited şirketlerin de ortağı olan kadınların, çocuk sayısına göre Bağ-Kur'dan 2 ya da 4 yıl erken emekli olmaları mümkün değil. Ancak, işyerini kapatıp veya şirketten ayrılıp, ücretli olarak çalışırlarsa, SSK'lı kadınların durumuna tabi olurlar.

DEVLET MEMURLARI

İki çocuğu olan kadınlar için devlet memuriyetinden, 4 yıl önce emeklilik diye bir olay yok.

Devlet memuru olan kadınların çok az bir kısmı o da memuriyetlerini yakarlarsa, çocukları nedeniyle erken emeklilik söz konusu olabilecek.

1) Fiilen mümkün olmayanlar, 15-20 yıl ya da daha fazla memuriyeti olan bir kadının, alacağı emekli ikramiyesinden vazgeçip, memuriyetten istifa ederek ve üste 10 bin YTL civarında para vererek, işçi olarak bir süre çalışıp emekli olması, fiilen pek mümkün değil.

2) Hukuken mümkün olmayanlar: 8 Eylül 2003'ten önce işe girmeyen memurlar, bu avantajdan yararlanamıyorlar. Girenlerin ise, hem memuriyeti bırakıp emekli ikramiyelerinden vazgeçmeleri hem de üste para ödeyip borçlanmaları gerekiyor. Bitmedi, ayrıca SSK'lı olacaklar ve gerekli gün sayısını ve yaşı dolduracaklar. Bu da zor gözüküyor.

3) Yararlanabilecek Memurlar: 8 Eylül 2003'ten önce işe girenler ise, memuriyeti bırakacaklar. SSK sigortalısı olup, yaş sınırını ve gün sayısını dolduracaklar. Memuriyetten istifa ettikten sonra çocuğu olanlar ise, iki yıl sigortalı olarak çalışmamış olacaklar.

SSK'LI KADINLAR

SSK'lı kadınlarda da doğum borçlanması yoluyla erken emeklilik, bazı şartlara bağlı.

1) Yararlanabilecek SSK'lı Kadınlar

- 8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olan ve sigortalı olmadan önce çocuk doğuran kadınlar; borçlanmaları halinde bir çocuk için 2 yıl, 2 çocuk için 4 yıl erken emekli olabilirler.

- 8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olan ve sigortalı olduktan sonra çocuk doğuran ve doğumdan sonra iki yıl sigortalı olarak çalışmamış bulunanların, doğum borçlanması yapması halinde, sadece prim gün sayısı artar. Emekli olacakları yaş değişmez. Emeklilik için aranan yaşı dolduran prim gün eksiği olan kadınlar ise, borçlanmayla 4 yıl erken emekli olabilirler.

Ancak, primi eksik olmayan ve yaşın dolmasını bekleyenler, borçlansa da erken emekli olamazlar.

2) Yararlanamayan SSK'lı Kadınlar

8 Eylül 1999'dan itibaren işe başlayanlar, 58 yaşını doldurmak zorundalar. 8 Eylül 2003'ten itibaren SSK'lı olarak çalışmaya başlamadan önce doğum yapan kadınlar, borçlansa da emeklilik yaşı değişmeyecek. Yani, SSK'lı kadınlar; bir çocuk için 2 yıl, iki çocuk için 4 yıl borçlanabilecekler ama örneğin 58 yerine 54 yaşında emekli olamayacaklar. Sadece prim ödeme gün sayıları artacak.

Özetle, olay; kadınların çocukları nedeniyle 2 yıl veya 4 yıl borçlanıp emekli olmalarından öte, çalışmadıkları süreyi prim ödeme gün sayısı yönünden borçlanmaları anlamında önem arz ediyor.

Yukarıdaki açıklamalardan da fark edileceği gibi, 1 Ekim'den itibaren, çalışan ve 2 çocuğu olan tüm kadınlar 4 yıl önce emekli olacak diye bir olay yok. Sınırlı bir kesimin, o da bazı haklarından vazgeçerek, böyle bir avantajdan yararlanmaları söz konusu.