Sinsice yayılan hepatite yönelik aşı, hastalığı yüzde 95 engelliyor
Dünya genelinde 350 milyon kronik hepatit-B hastası bulunurken, Türkiye'de bu rakam 400 binlere çıkıyor. Buna rağmen Türkiye'de sadece 20 bin kişi hastalığının farkında. Karaciğeri etkileyerek insan hayatını tehlikeye sokan hepatit-B, etkisini yaşam boyu sürdürüyor.
Kontrol altına alınmazsa ilerleyen dönemlerde karaciğer yetmezliği, karaciğer kanseri ve siroz gibi hastalıklara sebep oluyor. Virüsün Türkiye'de görülme sıklığı yüzde 5-7 arasında. Aile içi bulaşmanın yaygın olduğu Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde bu rakam yüzde 11'lere çıkıyor. Bu bölgedeki kadınların şifa umarak sağlıksız şartlarda yaptırdığı dövmeler hepatit-B'nin bulaşmasına neden oluyor. Uzmanlar virüse yakalanmamanın en etkili yolunun aşı olduğunu belirtiyor. Türkiye'de 10 yıldır aşı takviminde bulunan hepatit-B aşısıyla hastalığın görülme sıklığı çocuklarda yüzde 8-10'lardan yüzde bir-bir buçuklara geriledi.
AIDS'ten 100 kat daha bulaşıcı
Dünya ve Türkiye'yi etkileyen hepatit-B hastalığı Amerikan Karaciğer Hastalıkları Araştırmaları Derneği'nin (AASLD) San Francisco'da gerçekleştirilen 'Karaciğer Kongresi'nde tartışıldı. Bristol Myers Squibb firması tarafından düzenlenen 'Hepatit-B: İlerlemenin Peşinde' başlıklı basın toplantısında konuşan Milano Üniversitesi'nden Prof. Dr. Pietro Lampertico, karaciğer ölümlerinin en büyük sebebinin hepatit-B olduğunu aktararak, "Hepatit-B en çok Asya, Afrika ve Ortadoğu'da yaygın. AIDS'ten 100 kat daha bulaşıcı olan hastalık dünya genelinden 10. ölüm sebebi." dedi. Hastalıkla mücadelede aşılanmanın yüzde 95 oranında etkili olduğunu dile getiren Prof. Lampertico, tedavinin ise antiviral ilaçlarla yapıldığını anlattı. Prof. Dr. Lampertico, ilaç tedavisinde en büyük problemin virüsün bir süre sonra ilaca karşı direnç göstermesi olduğunu belirterek, geliştirilen 'entekavir' etken maddeli ilaçta ise bu direncin çok düşük olduğunu kaydetti.
Ortak kullanılan ürünlere dikkat!
Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Hasan Salih Zeki Aksu, son dönemde Türkiye'de hastalığa karşı etkili mücadelenin yapıldığını fakat yine de istenilen seviyeye ulaşılamadığını aktardı. Prof. Aksu, ortak tıraş bıçağı, diş fırçası kullanımı ile kadınların kendi manikür, pedikür setleri dışında kuaför salonlarındaki ortak setleri kullanmasının çok büyük risk oluşturduğunu kaydetti. Hastalığın virüs içeren kan ile doğrudan temas, damar içi uyuşturucu kullanımı, korunmasız cinsel ilişki ve doğum sırasında anne yoluyla çocuğa geçtiğini de kaydeden Prof. Dr. Aksu, "Batı ülkelerinde hastalığın görülme oranı çok düşük. Bizde de çok düşüktü. Yaygınlaşmasının nedeni ise hastanelerimizde sterilizasyon ve malzeme imkanlarının çok geç oluşması.'' diye konuştu. Aksu, çoğu hastanın virüsten haberdar olmadan yaşadığını ifade etti.
Belirtiler neler?
Hepatit-B'yi belirlemek son derece zor. Hastalık taşıyan yetişkinlerin yüzde 70'i hastalık kronik hale gelmeden hastalığın hiçbir belirtisini göstermez. Genel olarak belirtiler grip hastalığı ile aynıdır. Göz ve deride sararma, iştah kaybı, kusma, yorgunluk, karın ağrısı, mide bulantısı ve ağrı şeklinde özetlenebilir.
Nasıl teşhis ediliyor?
Kan testi, karaciğer taraması ve karaciğer biyopsi gibi karaciğer hasarının incelendiği bazı testler mevcuttur.
Tedavi nasıl yapılıyor?
Günümüzde hastalığı tamamen ortadan kaldıran tedavi mümkün değil. 1980'den bugüne viral yükü azaltan ilaçlar geliştirildi. Fakat virüs ilaçlara karşı direnç geliştirebiliyor. Fakat geçen yıl Türkiye'de kullanılmaya başlanan 'entekavir' etken maddeli ilaçta bu direncin çok düşük olduğu ifade ediliyor.
Öte yandan hepatit-B taşıyıcılarının da virüs çoğalmaya başlayınca tedaviye başlaması gerekiyor. Dünya Sağlık Örgütü, 6 ayda bir karaciğer testlerinin yapılmasını öneriyor. Karaciğer test sonuçları normalin 1,5 katı ve virüs yükü 2 binin üzerinde olursa ise bu kişi tedaviye aday hasta olarak belirleniyor. Yeni antiviral ilaçlar karaciğer bozulmadan tedaviye başlanabiliyor.
Çağlar Avcı