Mecburi Hizmetlerini Tamamlamadan Ayrılan Askeri Personel ve Öğrencilerin Ödeyeceği Tazminatlar

Mecburi Hizmetlerini Tamamlamadan Ayrılan Askeri Personel ve Öğrencilerin Ödeyeceği Tazminatlar

02.06.2003 tarihinde sitemizde yer alan haberde, Anayasa Mahkemesinin, mecburi hizmetini tamamlamadan ayrılan askeri personel ve öğrencilerin ödemek zorunda oldukları tazminat miktarlarına ilişkin hukuki düzenlemeyi iptal ettiği belirtilmişti. Ancak, gazetelerde yer alan haberlerin aksine, sitemizce, verilen kararın ne anlama geldiği açıklanırken, Yüksek Mahkemenin tazminata ilişkin düzenlemeyi, bu düzenlemeyi Kanuna ekleyen 607 sayılı KHK'nın dayanağı olan yetki yasasının daha önce iptal edilmiş olması nedeniyle verdiği, kararın 6 ay sonra yürürlüğe gireceği, bu süre içinde yeni bir düzenleme yapılması halinde yeniden tazminat ödenmesinin zorunlu hale geleceği belirtilmişti. Yüksek Mahkemenin verdiği karar akabinde 6.6.2003 tarihli resmi Gazetede yayımlanan 4861 sayılı Kanun ile bu husus düzenlenmiş ve askeri personel ile askeri öğrencilerin ödemek zorunda oldukları tazminat hususu yeniden mevzuatımıza girmiştir. Ayrıntılar için tıklayın.

Bilindiği üzere, Subay ve astsubaylar, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun 112'inci maddesine göre fiilen 15 yıl hizmet etmedikçe istifa edememektedirler.

Konuya ilişkin olarak 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun 112'inci maddesinde şu hükümler yer almaktadır:
"Subayların ve astsubayların yükümlülüğü
Madde 112 - (Değişik madde: 26/03/1982 - 2642/15 md.)
Muvazzaf subay ve astsubaylar subay ve astsubay nasbedildikleri tarihten itibaren fiilen 15 yıl hizmet etmedikçe istifa edemezler.

Astsubaylıktan subay olanlar hakkında bu yükümlülük astsubay çavuşluğa nasıp tarihinden itibaren hesap edilir.

(Değişik fıkra: 03/10/1996 - 4185/2 md.) Aşağıdaki hallerde subay ve astsubaylar istifa etmiş sayılırlar;

a) Yabancı uyruklu kişilerle evlenenlerden, bu evlilikleri yönetmelikte belirtilen esaslar dahilinde Genelkurmay Başkanlığınca uygun görülmeyenler,

b) Çeşitli nedenlerle Türk vatandaşlığını kaybedenler veya Türk vatandaşlığından çıkarılanlar.

(Mülga fıkra: 04/08/2000 - KHK/607 md:13)

(İptal: Anayasa Mahkemesi: E:2003/39, K:2003/40 sayılı Kararı)

Yabancı memleketlere öğrenim, staj, kurs, ihtisas veya görgü ve bilgilerini artırmak amacıyla gitmiş olanlardan durumları yukarıdaki fıkralar hükümlerine uyanlar hakkında o fıkra hükümleri uygulanmakla birlikte orada bulundukları süre içerisinde aldıkları aylık ve Devletçe yapılan masrafların dört katı ayrıca tazminat olarak alınır"

Yukarıdaki maddede dördüncü fıkrada subay ve astsubayların mecburi hizmetlerinin tamamlamadan ayrılmaları halinde ödeyecekleri tazminat hususu düzenlenmiş ancak bu düzenleme Anayasa Mahkemesince iptal edilmişti. Ancak Anayasa Mahkemesinin vermiş olduğu karardan 4gün sonra, 06.06.2003 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan düzenleme ile bu yükümlülüklerini tamamlamayanların ödeyeceği tazminat miktarları yeniden düzenlenmiştir.

4861 sayılı Kanun İle Getirilen Yeni Hüküm
MADDE 7.- 926 sayılı Kanunun 26.3.1982 tarihli ve 2642 sayılı Kanun ile değişik 112 nci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
Durumları yukarıdaki fıkralara uyanlar ile Türk Silâhlı Kuvvetlerinden her ne şekilde olursa olsun mecburî hizmet yükümlülüğünü tamamlamadan ayrılan veya ilişiği kesilen subay ve astsubaylar (Türk Silâhlı Kuvvetlerinde görev yapamaz şeklinde sağlık raporu alanlar ile vazife malûlü olarak Türk Silâhlı Kuvvetlerinden ayrılanlar hariç), her yıl kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından belirlenen; askerî öğrenci, subay ve astsubay nasbedildikten sonra kendilerine yapılan öğrenim, eğitim ve yetiştirme masraflarını, yükümlülük sürelerinin eksik kalan kısmı ile orantılı olarak, ayrıldığı veya ilişiğinin kesildiği yıldaki masraf değerleri üzerinden tazminat olarak öderler. Öğrenim, eğitim ve yetiştirme masraflarının hangi unsurlardan oluşacağı ve tahsiline ilişkin usul ve esaslar; Millî Savunma, İçişleri ve Maliye bakanlıkları tarafından müştereken yürürlüğe konulacak yönetmelikte belirlenir.

YORUM
Bu maddenin değişmeden önceki halinde yer alan; ?(Değişik: 21/7/2000 - KHK - 607/13 md.) Durumları yukarıdaki bentlere uyanlar ile Türk Silâhlı Kuvvetlerinden her ne şekilde olursa olsun mecburi hizmet yükümlülüğünü tamamlamadan ayrılan veya ilişiği kesilen subay ve astsubaylar (Türk Silâhlı Kuvvetlerinde görev yapamaz şeklinde sağlık raporu alanlar hariç), her yıl Kuvvet Komutanlıkları ve Jandarma Genel Komutanlığınca belirlenen; askerî öğrenci, subay ve astsubay nasbedildikten sonra kendilerine yapılan öğrenim, eğitim ve yetiştirme masraflarını, yükümlülük sürelerinin eksik kalan kısmı ile orantılı olarak, ayrıldığı veya ilişiğinin kesildiği yıldaki masraf değerleri üzerinden tazminat olarak öderler.? hükmü Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiş ve yeni bir düzenleme yapılması için 6 aylık süre verilmişti. Bu yeni düzenleme ile tazminat ödemesi yeniden getirilmiş olmaktadır.

Bu düzenleme bağlamında, Bahkemelerde devam eden davalarda yeni düzenlemeye göre sonuçlandırılacaktır.