Dışkıdaki kana dikkat!
Dr. Murat Kınıkoğlu'nun yazısı
İnsanların çoğu ?kan' görmekten hoşlanmaz. Bunun evrimin bize kazandırdığı, hayatta kalmamızı sağlayan yeteneklerden biri olduğunu düşünüyorum. Kanamanın önemini bilmeyen küçük çocuklar bile bir yerleri kanadığında (canları yanmasa bile) korkar, ağlamaya başlarlar.
Pek hoş bir şey olmasa da pek çok insanın tuvaletini yaptıktan sonra dönüp bakma alışkanlığı olduğunu biliyorum. Kuzenimin kayınvalidesi gibi takıntı haline getirmemek şartıyla ara sıra tuvalete bir göz atmakta fayda olduğunu söyleyebilirim. ?Dün yumuşaktı, bugün yeşildi, niye kabız oldum acaba?? diye her değişikliği kendinize dert ederseniz hem sizin huzurunuz kaçar hem de etrafınızdakileri rahatsız edersiniz.
Büyük abdestte birkaç şekilde kan görebiliriz. Bazıları tuvalet haznesindeki suyun kırmızı-pembe rengini fark eder. Bazılarının da dikkatinin dışkının üzerine bulaşmış kırmızı kan çeker. Kanın parlak kırmızı renkte olması kanamanın mideden değil de bağırsaklardan geldiğini göstermesi açısından önemlidir. Büyük apdestin katran gibi siyah renkte olması da kanama belirtisidir; kanın bağırsaklardan değil daha yukarıdan, örneğin mideden geldiğini anlarız. Kırmızı renkte kanama hemoroitlere (basur), anüs etrafındaki çatlaklara, bağırsak içindeki polip veya kansere, bağırsak içinde oluşmuş ?divertükül' dediğimiz minik ceplere veya ?inflamatuar' (iltihaplı) bağırsak hastalıklarına bağlı olabilir.
Panik yok, hemoroit olabilir
50 yaşından büyükseniz hemen bir doktora gidin ve kolonoskopi yaptırın. (Ailenizde kalın bağırsak kanseri varsa yaşınız kaç olursa olsun kolonoskopi yaptırmanız uygun olur.) 50 yaşına gelen her insanın ?hiçbir şikâyeti olmasa bile' kontrol amaçlı kolonoskopi yaptırması gerekir. Popomuzu doktor da olsa bir başkasının görmesini istemediğimiz için bu işlemi hep ihmal ederiz. Hazır şikâyetiniz de varken gözünüzü karartın ve kolonoskopinizi yaptırın.
50 yaşından küçükseniz öncelikle gördüğünüz şeyin kan olduğundan emin olun. Unutmayın, pancar, domates, karpuz gibi iyi hazım olmamış bazı yiyecekler yanıltıcı bir görüntü verebilir.
Şiddetli bir ishal sonrası veya kabızlık sonrasında anüsün aşırı gerilmesine bağlı olarak hafif bir kan görülebilir. Bu gibi durumlar geçicidir.
Kanamalar en sık anüsün hemen yakınında bulunan hemoroit (basur) dediğimiz damar paketlerine bağlı olarak görülür. Hemoroitler bağırsak içindeki toplardamarların şişmesidir. Dış hemoroitler temizlenirken elinize gelebilir ancak iç hemoroitler anüsün birkaç santim içinde oldukları için ele gelmezler. Hemoroiti olanlar büyük abdestlerini yaptıktan sonra damlalar halinde kan geldiğini söyleyebilirler. Bazıları tuvalet kâğıdındaki kırmızı rengi fark eder.
Doktor, anüse yakın bir iç hemoroit paketi veya kanama yapan bir fissür (çatlak) olup olmadığına bakacaktır. Ailede bağırsak kanseri yoksa, 40 yaşından küçükseniz, hemoroit paketleri elinize geliyorsa veya doktorunuz hemoroiti gözle görüyor veya elle hissedebiliyorsa kolonoskopi gerekmeyebilir.
Kalın bağırsak kanseri
Dışkınızda kanla birlikte aşağıdaki bulgularında olması kalın bağırsak kanseri belirtisi olabilir. Mutlaka kolonoskopi ile ileri tetkik gerektirir.
Tuvalet alışkanlığınız gayet düzenli iken birkaç haftadan uzun süren kabızlık veya ishal olması.
40 yaş üstündeki kişilerde durduk yere kansızlık (anemi) ortaya çıkması.
Sebepsiz kilo kaybı ve halsizlikler olması.
Kalem şeklinde ince dışkılama olması.
Tuvaletin sonunda bağırsakların tam olarak boşalmadığı hissi.