Açıktan Vekil Olarak Atananların Mali Hakları

SORU: Ağustos 2002 tarihinden itibaren bir kamu kuruluşundan vekil memur olarak çalışmaktayım.Boş olan 5/1 kadrosuna 657 sayılı kanunun 86. maddesi gereği açıktan atandım.Merak etiiğim konular şunlar;
a) Vekil memurlarda kadro veya derece yükselmesi var mı?Çünkü halen atanmış olduğum kadro-dereceden maaşım ödenmektedir.
b) Fazla mesai ücreti ödenir mi?Çünkü kurumumda çalışan diğer asil memurlara fazlşa mesai ücreti ödenmekte ve kurumum bana, işgal ettiğim kadronun boş kadro olduğu ve bu yüzden ödenek isteyemedikleri gerekçesini sunuyorlar.
c) Lojman tazminatı ödenir mi?
d) Yıllık izin hakkımız var mı? Varsa maaş kesintisi ve emekli sandığında boşluk oluşur mu?
e) Vekil memurluktan emekli olunur mu? Olunursa ikramiyemiz olacak mı?
f) Maksimum ne kadar süreyle vekil memurluk yapabilirim?
g) Yeni hazırlanan Kamu Reformu Yasasında vekil memurların durumu ile ilgili ne gibi düzenlemeler bulunmaktadır?

CEVAP
657 sayılı Kanunun Vekalet Görevi ve Aylık Verilmesinin Şartlarını düzenleyen 86'ncı maddesinde; "....Ancak, ilkokul öğretmenliği (Yaz tatili hariç), tabiplik, diş tabipliği, eczacılık, mühendis ve mimarlık, veterinerlik, köy ve kasaba imamlığına ait boş kadrolara açıktan vekil atanabilir." hükmü, Vekalet Görevinin Fiilen Yapılması Şartını düzenleyen 174'üncü maddesinde; " Vekalet aylıklarının ödenebilmesi için görevin fiilen yapılması şarttır." hükmü, Vekalet, İkinci Görev Aylık ve Ücretleri ile Diğer Ödemeleri düzenleyen 175'inci maddesinde ise; "Bir göreve vekaleten atanan memurlara vekalet edilen görevin kadro derecesinin birinci kademesinin üçte biri, açıktan atananlara ise (Köy ve kasaba imamlığı kadrolarına atananlara 146 ncı maddede yazılı asgari ücret aylık tutarından aşağı olmamak üzere) üçte ikisi verilir. Bulundukları yerden başka bir yerdeki bir göreve vekalet suretiyle atananlara, Harcırah Kanununun geçici görevle başka yere gönderilenlere ilişkin hükümleri uygulanır. Ancak, kurum içinden veya diğer kurumlardan vekalet edenlere vekalet aylığı ödenebilmesi için, vekilin asilde aranan şartları taşıması zorunludur. .....Açıktan vekil olarak atananlar bu Kanunla memurlara tanınan sosyal haklardan da yararlanırlar ve bunlara ödenecek vekalet aylığının hesabına memuriyet taban aylığı da dahil edilir." hükmü yer almaktadır.

Ayrıca, 2004/6996 sayılı yan ödeme kararnamesinde; 657 sayılı Kanunun 86 ncı maddesi uyarınca atananlarla ilgili olarak şu hükümler yer almaktadır;
"MADDE 9- 657 sayılı Kanunun 86 ncı maddesi uyarınca;
A) Kurumlarınca bir göreve kurum içinden veya diğer kurumlardan vekalet ettirilenlere;
1) Vekaletin, 657 sayılı Kanunun 86 ncı maddesine binaen yapılması ve bu hususun onayda belirtilmiş olması,
2) Vekaletin, Bakanlar Kurulu Kararı veya Müşterek Karar ile atama yapılması gereken kadro veya görevler için ilgili Bakan, diğer kadro veya görevler için asili atamaya yetkili amir tarafından verilmesi,
3) Vekillerin, genel ve ilgili özel mevzuatı uyarınca asaleten atanmada aranan tüm şartları (asaleten atanmada sınav şartı aranılan kadro veya görevler için bu sınavlara girebilme hakkının elde edilmiş olması dahil) bir arada taşımaları,
kaydıyla; vekalet ettikleri kadro veya görevler için bu Karar uyarınca öngörülen zam ve tazminatların toplam net tutarının, asli kadro veya görevleri karşılığında fiilen aldıkları zam ve tazminatların toplam net tutarından fazla olması halinde, aradaki fark; 657 sayılı Kanunun 175 inci maddesindeki oranlar dikkate alınmaksızın, vekalet görevine başlanıldığı tarihten itibaren ve vekalet görevinin fiilen yapıldığı sürece ödenir.
Ancak;
1) Esas ve usule ilişkin olarak yukarıda belirtilen şartları bir arada taşımayanlara,
2) Mehil müddeti, yıllık izin, mazeret izni, hastalık izni, geçici görev, görevden uzaklaştırma, tutuklanma, gözaltına alınma, hizmet içi eğitim, kurs veya seminer nedeniyle görevlerinden ayrılanlara vekalet edenlere,
3) Vekaletleri esnasında yıllık izin, mazeret izni, hastalık izni, geçici görev, görevden uzaklaştırma, tutuklanma, gözaltına alınma, hizmet içi eğitim, kurs veya seminer ve benzeri nedenlerle vekalet görevine ara verenlere (ara verdikleri günler için),
4) Tazminat aldıkları derecelerinden daha alt dereceli bir kadroya vekalet edenlere;
5) Diğer personel kanunlarına tabi olanlardan bu Kararname uyarınca zam ve tazminat ödenmesi öngörülen kadro veya görevlere vekalet edenlere,
6) Kurumların 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eki cetvellerinde kadrosu bulunmayan okul müdürlüğü, okul müdür başyardımcılığı ve okul müdür yardımcılığı görevlerini yürütenler,
7) Bu Kararname uyarınca zam ve tazminat ödenmesi öngörülen kadro veya görevlere vekalet eden her statüden sözleşmeli personele [Ek:26.05.2004 tarihli ve 2004/7389 sayılı Kararname] (6/2/2004 tarihli ve 97/9021 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı kapsamındaki kadro karşılığı sözleşmeli personel hariç),
vekalet nedeniyle öngörülen zam ve tazminatlar ödenmez.
B) Bir göreve açıktan vekalet edenlere, bu göreve ait zam tazminatlar, 657 sayılı Kanunun 175 inci maddesindeki oranlar dikkate alınmaksızın vekalet aylığıyla birlikte ödenir."

Diğer yandan, Sayıştay Temyiz Kurulunun 07.12.1999 tarihli ve 24589 numaralı Kararında; Vekil imam hatipler, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümlerine göre atanmakta ve aynı Kanunun 175'inci maddesine göre aylık almakta olduklarından bu kişilere 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin değişik 1'inci maddesi uyarınca lojman tazminatı ödenebileceğine hükmedilmiştir.

Sonuç olarak;
A- Açıktan vekil olarak boş kadrolara atanan personele ödenecek ücret kalemlerini şu şekilde sıralayabiliriz;
1- Atandığı derece ve kademenin (gösterge + ek gösterge) 2/3 ü.
2- Taban aylığının 2/3 ü.
3- Zamların tamamı.
4- Özel hizmet tazminatın tamamı.
5- Tedavi vb. giderler tam karşılanır,
6- Ek çalışma varsa ve aksine bir hüküm yoksa tamamı verilir.

Emekli kesintisi ise, atandığı kadronun emekli kesintisine tabi tutarlarının 2/3 ünden tam kesilir. Yine Gelir Vergisi kesintisi de kesilecektir.

B- İzin durumu;
Açıktan vekil olarak atanan memurlara izin verilmesi halinde izinli sürelere ilişkin ödeme yapılamaz. Çünkü, vekil memurlara yapılan ödemelerde fiilen çalışılan süreler dikkate alınır.

C- Kademe ilerlemesi vb. durumlar;
Açıktan vekil olarak atanan memur için kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi yapılmaz. Çünkü, boş kadrolara açıktan vekil ataması yapılırken hiçbir kamu hizmeti olmayan birisi dahi 1'inci dereceli bir kadroya atanabilmektedir. Yani açıktan boş kadrolara yapılacak vekil memur atamasında aylık ödenebilmesi için asilde aranan şartların aranmasına gerek yoktur. (Mühendis vb. kadrolara yapılacak vekil atamasında tabidir ki mühendis veteriner vb unvanları ihraz etme şartı aranacaktır.)

D- Lojman tazminatı;
Açıktan vekil olarak boş kadrolara atanan memurlara Sayıştay Temyiz Kurulunun 07.12.1999 tarihli ve 24589 numaralı Kararı gereğince lojman tazminatı ödenmesi gerekmektedir.