Polis zam değil, hakkını alsa yeter!
Sadettin ORHAN yazdı...
Dizimizin dünkü bölümünde polislerin ağır çalışma şartlarına ve yıllık 3.800 saate yaklaşan mesai uygulamasına değindik. Peki bu şartlarda çalışan polisin maaşı, fazla mesai ücreti, emekli aylığı ve genel olarak özlük hakları ne alemde? Bugün de işte bu soruya cevap arayacağız.
Yazı dizimizi hazırlarken, polislerle ilgili özellikle maaş zammına dair medyada çıkan haberlere şöyle bir göz attık. Ve gördük ki bu konuda ilginç bir istatistik söz konusu. Maaşlara zam konusu çok farklı tarihlerde çok defa tartışılmış ancak konu sadece tartışılmakla kalmış. Diyebiliriz ki bu konu 100 kere gündeme gelmişse 1 kere zam verilmiş. Böyle olunca kamuoyunda da sanki her zam konuşulduğunda polise zam verilmiş gibi bir algılama var.
Maaşlar fena değil ancak...
Şu an mesleğe yeni başlayan bir polis memuru 1.800 TL civarında maaş alıyor. Esasında Türkiye şartlarında (diğer memuriyetlerle karşılaştırıldığında) bu para fena değil. Ancak burada asıl sorun, çalışma şartlarıyla verilen ücret arasındaki dengesizlik. Dünkü yazımızda da değindiğimiz üzere bir polis memuru özellikle 12-12 mesai anlayışıyla çalışıyorsa ayda 130 saatin üzerinde fazla mesai yapıyor. Bu da neredeyse normal bir devlet memurunun bir aylık mesaisine eşit. Peki bu fazla çalışmalar için ödenen tutar nedir? Bütün polisler için sabit 240 TL. Yani mesaisi ve çalıştığı birim ne olursa olsun polisin aldığı ilave ücret bu.
Ya mesai azaltılmalı, ya ücret artırılmalı
Doğrudan canını ortaya koyarak çalışan emniyet mensuplarının, emeğinin karşılığı para ile ölçülemez, amenna. Fakat çalışanları paradan daha iyi motive edebilecek bir enstrüman henüz geliştirilebilmiş değil. Dolayısıyla polisler için yapılabilecek iki şey var; ya mesai uygulaması normal bir devlet memuru gibi 8 saate çekilip vardiya usulüne geçilecek ya da bu şartlarda çalıştırılmaya devam edilecekse, emeğinin karşılığı tam olarak ödenecek. Fazla mesai ücreti makul bir tarife üzerinden tam olarak ödendiğinde, maaşlara zam yapılmasına dahi gerek kalmayacaktır. Bunun için polisin fazla mesai ücretinin, devlet memurlarından ayrı bir mantıkla yeniden düzenlenmesi gerekiyor.
Emeklilikte polisin hali...
Çalışırken gerek maddi gerek psikolojik pek çok problemle mücadele eden polis, emeklilikte rahat bir nefes alıyor mu? Ya da polisi emeklilikte polisi hangi sorunlar bekliyor? Elbette öncelikle maddi problemler. Zira çalışan polisle emekli polis arasında maaş yönünden büyük bir uçurum mevcut. Her devlet memurunun maaşı emekli olduğunda belli oranda düşer. Ancak polisler için bu düşüş çok daha keskin oluyor. Çünkü çalışan polislerin almakta olduğu maaşın önemli bir kısmı Emniyet Hizmetleri Tazminatı'ndan oluşuyor. Bu tazminattan, çalışılan süre zarfından emeklilik kesintisi yapılmadığından, emekli olan polisin bu tazminatı da komple kesiliyor. Böyle olunca örneğin 25. yılını (fiili hizmet zammı dahil) doldurup emekli olan bir polis memuru, çalışırken en son yaklaşık 2000 TL aylık alırken, emekliliğe 800 TL ile adım atıyor. Peki, bu polis, "Ben emekli olmak istemiyorum, çalışmaya devam edeceğim" diyebiliyor mu? Hayır, zira gerek 5434 gerekse 5510 sayılı kanunlar gereği polis memurları 52 yaşlarında zorunlu olarak emekliye sevk ediliyorlar. Yani polis memuru üniversitede okuyan, evlenecek olan ya da iş kuracak olan çocuğuna destek olacağı bir zamanda, %60 oranında maaş kaybına uğruyor.
Polisin emekli aylığını düşüren unsurlardan bir diğeri de düşük gösterge faktörü. Örneğin bir polis memuru ile hemen hemen muadil rütbede olan ve çoğu yerde benzer görevleri icra eden bir jandarma astsubayın ek göstergesi 3600 iken, polis memurunun göstergesi 650'dir. Bu açıdan polisin göstergesinin yükseltilmesi, emekli aylığında da önemli iyileştirme sağlayacaktır.
52'de emeklilik, 54'te ölüm!
Yayınlanmamış bir araştırma sonucuna göre Amerika Birleşik Devletleri'nde erkek polislerin ölüm yaşı 56, bayanların ise 58. Sıkı durun, Türkiye'de polislerin ortalama ölüm yaşı 54. Yani 52 yaşında emekli edilen (Bu yaştan önce emekli olamıyor) polis memuru 2 yıl emekli aylığı aldıktan sonra hakkın rahmetine kavuşuyor. Normal bir devlet memuru 20-25 yıl kadar emekli aylığı alabilirken, polis memuru ölmeden önce ortalama 2 yıl aylık alıyor. Hiç değilse bu iki yılda doğru dürüst bir maaş versek de polisimiz şu kısa emeklilik dönemini rahat geçirse olmaz mı?