Konut geliri istisnası arttırılmadı
2010'da vergi uygulamaları
Vergi kanunlarında yer alan vergi, harç ve cezalar ile bazı maktu had ve tutarlar her yıl, bir önceki yılın yeniden değerleme oranına göre artırılıyor. Bazen de Bakanlar Kurulu yasaların kendisine verdiği yetkiyi kullanarak bu oranın üzerinde veya altında tutar belirleyebiliyor.
Bakanlar Kurulu, 2010 yılına ilişkin bazı parametreler için yetkisini kullanmadı ve artışlar yeniden değerleme oranı esas alınarak Maliye Bakanlığı tarafından belirlendi.
Maliye Bakanlığı tarafından yeniden değerleme oranı esas alınarak belirlenen 2010 yılında uygulanacak gelir vergisi tarifesi, çalışanların yemek kuponu bedeli, sakatlık indirimi tutarları, konut kira geliri istisnası, değer artış kazançlarında istisna tutarlarına ilişkin Tebliğler 29 Aralık 2009 tarihli Resmi Gazete'de yayımlandı.
2009 yılı yeniden değerleme oranı da düşük çıkınca (yüzde 2,2), 2009 yılında uygulanan tutarlar ya aynen kaldı ya da çok cüzi artışlar gerçekleşti.
KONUT KİRA GELİRİ İSTİSNASI ARTIRILMADI
2009 yılında 2 bin 600 olarak uygulanan konut kira geliri istisnası değişmedi. 2010 yılında da 2 bin 600 TL olarak uygulanacak. Konut kira gelirinin 2 bin 600 TL'yi aşmaması halinde beyanname verilmeyecek ve vergi ödenmeyecek. Aşması halinde ise aşan kısımdan indirilecek giderler sonrasında kalan tutar üzerinden gelir vergisi ödenecek.
ÜCRETLİLERİN YEMEK KUPONU DA ARTMADI
İşverenlerce işyeri veya işyerinin müştemilatı dışında kalan yerlerde hizmet erbabına yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlere ilişkin istisna tutarı da değişmedi. 2009 yılında KDV hariç 10 TL olarak uygulanan yemek kuponu bedeli, 2010 yılında da aynen uygulanacak.
I. DERECE ÖZÜRLÜNÜN İNDİRİM TUTARI 10 TL ARTTI
Özürlülerin ücretlerine uygulanan sakatlık indirimi tutarları II. ve III. derece özürlüler için aynen kaldı. 2009 yılında III. derece özürlüler için uygulanan aylık 160 TL ile II. derece özürlüler için uygulanan 330 TL, 2010 yılında da aynen uygulanacak. Sadece I. derece özürlülere uygulanacak indirim tutarı 10 TL'lik artışla aylık 670 TL'den 680 TL'ye yükseltildi.
EVİNİ SATANIN İSTİSNASI 100 TL YÜKSELDİ
1.1.2007 tarihinden önce iktisap edilen gayrimenkullerin dört yıl, 1.1.2007 tarihinden itibaren iktisap edilen gayrimenkullerin ise beş yıl içinde satılmasından elde edilen kazançlar vergiye tabi. 2010 yılında satılacak konut, işyeri, arsa ve arazilerinden elde edilecek kazancın 7 bin 700 TL'si gelir vergisinden istisna olacak. Satış kazancının 7 bin 700 TL'yi aşması halinde, aşan kısım beyan edilecek. İstisna tutarı 2009 yılında 7 bin 600 TL idi.
BEYAN SINIRI DEĞİŞMEDİ
2010 yılında uygulanacak gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir dilimindeki tutar değişmeyince, gelir vergisi stopajına (kesintisine) tabi tutulan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarına ilişkin beyan sınırı da değişmedi. 2009 yılı gelirlerinde olduğu gibi 2010 yılında da 22 bin TL'yi aşamayan işyeri kira geliri ve kar payları beyan edilmeyecek.
Vergi kesintisine veya istisnaya konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarına ilişkin beyanname verme sınırı ise 1.090 TL oldu. Bu tutarın altındaki gelirler beyan edilmeyecek.
AMORTİSMAN SINIRI 680 TL
Amortismana tabi tutulmaksızın doğrudan gider yazılabilecek demirbaş tutarı 2010 yılında 10 TL artışla 680 TL oldu. Esnaf, sanatkar, tüccar ve şirketler, 680 TL'ye kadar olan demirbaş alımlarını, amortismana tabi tutmadan bir defada masraf yazabilecekler.
GELİR VERGİSİNDE SAĞLANAN AVANTAJ SADECE 5 TL
2010 yılında uygulanacak gelir vergisi tarifesinin sadece birinci gelir dilimindeki 8 bin 700 TL'lik tutar 100 TL artırılarak, 8 bin 800 TL olarak belirlendi. Diğer gelir dilimleri ise 22 bin, 50 bin ve 50 bin üzeri olarak aynen korundu. Böyle olunca 2010 yılında uygulanacak gelir vergisi tarifesinin sağlayacağı vergi avantajı alt gelir diliminde 15 TL, üst gelir diliminde ise sadece 5 TL olacak.
2010 YILI GELİR VERGİSİ TARİFESİ
8.800 TL'ye kadar % 15
22.000 TL'nin 8.800 TL'si için 1.320 TL, fazlası % 20
50.000 TL'nin 22.000 TL'si için 3.960 TL, fazlası % 27
50.000 TL'den fazlasının 50.000 TL'si için 11.520 TL, fazlası % 35
oranında vergilendirilir.
Mirasçı başına 110 bin TL vergi dışı
ÖLÜM halinde, eş ve çocuklara intikal eden miras nedeniyle eşe ve çocukların her birine tanınan istisna tutarı 2010 yılı için 109 bin 971 TL oldu.. Miras payının 109 bin 971 TL'si için veraset ve intikal vergisi ödenmeyecek.
Örneğin, 2010 yılında ölen Ahmet Bey'in eşi ve iki çocuğuna 150 bin TL değerinde bir ev, 30 bin TL değerinde bir otomobil, 50 bin TL banka mevduatı ve 50 bin TL Hazine bonosu olmak üzere 280 bin TL miras kalması durumunda, mirasın 2/8'i (70 bin TL'si) eşine, 3/8'i (105 bin TL'si) bir çocuğuna, 3/8'i (105 bin TL'si) diğer çocuğuna intikal edecek. Mirasçılar (eş ve çocuklar) veraset ve intikal vergisi beyannamesi verecek olmakla birlikte, paylarına düşen miras hisseleri istisna tutarının altında kalacağı için, veraset ve intikal vergisi ödemeyecekler.
Çocuk ve torun bulunmaması halinde, eşe isabet eden miras hissesinde istisna tutarı 220 bin 73 TL olarak uygulanacak.
Hibe ve hediye şeklindeki intikaller ile para ve mal üzerine düzenlenen yarışma ve çekilişlerde kazanılan ikramiyelerin ise 2 bin 535 TL'si vergiden istisna olacak.
ÇEVRE TEMİZLİK VERGİSİ DEĞİŞMEDİ
Halk arasında, 'Çöp Vergisi' olarak adlandırılan ve konutlarda tüketilen suyun her metreküpü için Büyükşehirlerde 20 Kuruş, diğer yerlerde 16 Kuruş olarak alınan çevre temizlik vergisi, 2010 yılında da aynı tutarlarda alınacak.
Büyükşehir belediyeleri dışındaki işyerlerine ve diğer binalara ait 7 grup ve 5 derece olarak belirlenen ve en düşüğü 16 TL, en yükseği de 1.900 TL olan yıllık çevre temizlik vergisi de 2010 yılında aynen uygulanacak.
Büyükşehir belediyelerinde uygulanmakta olan yıllık çevre temizlik vergisi tutarlarının da en düşüğünün 20 TL, en yükseğinin 2.375 TL olarak uygulanmasına devam edilecek.
2010 YILI VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ TARİFESİ
Matrah Veraset Yoluyla İvazsız İntikallerde
İntikallerde Vergi Vergi Oranı
Oranı (%) (%)
İlk 160.000 TL için 1 10
Sonra gelen 350.000 TL için 3 15
Sonra gelen 770.000 TL için 5 20
Sonra gelen 1.500.000 TL için 7 25
Matrahın 2.780.000 TL'yi aşan bölümü için 10 30
Metin Taş-Sezgin Özcan