Sebze-meyveye ürün künyesi geliyor

Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün, "Tarladan sofraya kadar; izlenebilir, güvenli bir ticaret ve tüketim dönemi başlıyor" dedi.

Sanayi ve Ticaret Bakanı Ergün, Türkiye'deki sebze ve meyve ticaretini yeniden düzenlemek amacıyla Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan 'Sebze ve Meyve Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı'nın, 6 Ocak 2010 tarihinde TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabi Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu'nda görüşülmeye başlanacağını bildirdi.

Bakan Ergün, "Yürürlükteki 552 sayılı Yaş Sebze ve Meyve Ticaretinin Düzenlenmesi ve Toptancı Halleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'yi yürürlükten kaldıracak olan Kanun Tasarısı, 20 madde ve 1 geçici maddeden oluşmaktadır. Ülkemizde, 2008 yılı sebze üretim miktarı yaklaşık 27.2 milyon ton, meyve üretim miktarı ise yaklaşık 15.6 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Toptancı hal fiyatları baz alındığında bu miktarlara ilişkin yıllık toplam işlem değeri yaklaşık 40 milyar TL'dir" dedi.

Sebze ve meyve ticaretinin yıllardır çözüm bekleyen sorunlarının tüm sektör mensupları tarafından bilindiğine işaret eden Ergün şöyle devam etti:

"Sektörün çözüm bekleyen temel sorunlarının başında kayıt dışılık gelmektedir. Sektörde kayıt dışılık oranı yaklaşık yüzde 70'ler oranındadır. Malların haller üzerinden pazarlanma zorunluluğu da sektörde serbest rekabeti olumsuz yönde etkileyen sorunların başında gelmektedir. Aynı şekilde rüsum ve komisyon oranları da ticareti zorlaştıracak ve kayıt dışılığı arttıracak düzeydedir.

Ülkemizde hala müzayede, depolama, tasnifleme ve ambalajlama tesisleri ile laboratuar ve soğuk hava depoları bulunmayan çok sayıda toptancı hali bulunmaktadır. Bu nedenle malların yaklaşık yüzde 25'i, tüketim merkezlerine ulaşmadan pazarlama sürecinde zayi olmaktadır.

Sebze ve meyvelerin gıda güvenliği ve izlenebilirliğinin sağlanmasına imkan veren mekanizmaların bulunmaması da sektörün karşı karşıya olduğu bir diğer sorundur. Üreticilerimizin haklarını korumaya yönelik düzenlemeler de yetersizdir.

Tüm bu sorunları çözülebilmesi için hazırlanan Kanun Tasarısı ile, başta tüketici konumunda bulunan 72 milyon vatandaşımız olmak üzere sektörde yer alan tüm tarafların haklarını adil bir şekilde yeniden düzenlemek suretiyle, 'tarladan sofraya kadar güven duygusu' oluşturmayı amaçlıyoruz."

Sebze ve meyve satıcılarına getirilecek 'ürün künyesi' ibraz etme sorumluluğu ile vatandaşların artık tükettikleri sebze ve meyveler hakkında; üretim tarihi, üretici, üretildiği yer gibi gerekli olan bilgilere rahatlıkla ulaşabileceğini ifade eden Ergün, ayrıca pazar yerleri ve semt pazarlarıyla ilgili yapılacak düzenlemelerle buralarda vatandaşları rahatsız eden uygulamaların da önlenebileceğini belirtti.

Düzenleme ile birlikte Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından oluşturulacak Hal Kayıt Sistemi'nin uygulama alınmasıyla birlikte sektördeki kayıt dışılığın büyük ölçüde önleneceğini de ifade eden Ergün, söz konusu düzenlemenin hazırlanmasındaki temel amaçlarını da şöyle sıraladı:

"Sektörde rekabetçi bir yapının sağlanması,

Kayıt dışılığın önlenmesi,

Üreticinin emeğinin karşılığını alabilmesi,

Tüketicinin, yeterli, kaliteli, güvenilir, sağlıklı ve uygun fiyatlı mal talebinin karşılanabilmesi,

Maliyetlerin düşürülmesi, gıda güvenliğinin temin edilmesi,

Toptancı halleri ile pazar yerlerinin çağdaş bir altyapıya kavuşturulması, üretici ve tüketicilerin hak ve menfaatlerinin korunması, meslek mensuplarının faaliyetlerinin düzenlenmesidir."

Bu çerçevede Tasarı ile getirilen başlıca düzenlemeler de şöyle:

"Sebze ve meyve ticaretinin daha sağlıklı fiziki mekanlarda ve gıda güvenliğine uygun olarak yapılmasını sağlamak amacıyla toptancı hallerinin belli standartlara sahip olarak kurulması, mevcut hallerin de 5 yıl içinde kanunun öngördüğü asgari standartları sağlaması,

Toptancı hale bildirilmek kaydıyla, toptancı hal dışında da alım satım yapılabilmesi, böylece; ticarete serbestliğin getirilmesi, alternatif pazarlama kanallarının oluşturulması, rekabetin temin edilmesi, maliyetlerin azaltılması,

Bakanlığımız bünyesinde elektronik ortamda merkezi hal kayıt sisteminin kurulması, böylece, alım ve satıma konu malların miktar ve fiyatlarına ulaşılabilmesi, meslek mensuplarının kayıt altına alınabilmesi, üreticilerin ürünlerini daha çok kar edebilecekleri pazarlara yönlendirebilmesi,

Hal içi ve dışı işlem maliyetlerinin azaltılması, bu çerçevede hal içinde ve dışında satılan mallar üzerinden alınan rüsum oranlarının düşürülmesi,

Semt pazarlarının modern bir yapıya kavuşturulması, tüketicilere daha düzenli ve hijyenik bir ortamda alış veriş imkanının sunulması, bu çerçevede belediyelerin, gerekli her türlü tedbirin alınması için görevli ve yetkili kılınması,

Üreticilerin, kendi ürettikleri malları doğrudan tüketicilere satabilmesi amacıyla, semt pazarlarında toplam satış yeri sayısının en az yüzde 10'unun üreticilere tahsis edilmesi,

Üretici örgütlerinin rüsum ödemeksizin toptancı hal içinde ve dışında toptan olarak vergi mükelleflerine satış yapabilmelerine imkan sağlanması ve bu doğrultuda üreticilerin örgütlenmelerinin teşvik edilmesi,

Üreticiler ile meslek mensupları arasında veya meslek mensuplarının kendi aralarında çıkan uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacıyla il merkezleri ile gerekli görülen ilçe merkezlerinde hal hakem heyetlerinin oluşturulması,

Malların izlenebilirliğinin sağlanması amacıyla ürün künyesi uygulaması getirilmesi."