Tarımda serbest danışmanlık desteği % 122 arttı
Tarımda zirai ilaç kalıntısı sorununun çözülmesi, iyi tarım uygulamalarının yaygınlaştırılması ve üretimin kayıt altına alınması açısından büyük önem taşıyan "tarımsal danışmanlık" faaliyetinin yaygınlaştırılması amacıyla, uygulanan devlet desteği, bu yıl için yüzde 122 artırıldı.
Tarımsal yayım ve danışmanlık hizmeti alımı için "serbest tarım danışmanı" ile sözleşme yapan çiftçilere geçen yıl 225 lira destek verilirken, bu yıl için bu rakam 500 lira olarak belirlendi. Destek tutarı Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın internet sitesinde ilan edilmesine karşın, uygulama tebliği henüz yayımlanmadı. Desteğin uygulanmasına ilişkin tebliğin, yakında tamamlanması bekleniyor.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, tarımsal işletme sahiplerinin bilgi, teknik ve yöntemler konusundaki ihtiyaçlarının zamanında ve yeterli düzeyde karşılanması ile ilgili usul ve esasları belirlemek amacı ile 2006 yılında, Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Hizmetlerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmelik'i çıkardı. Yönetmelik, kamu yayım hizmetleri ve sivil toplum örgütleri, ziraat odaları, tarımsal danışmanlık şirketleri, serbest tarım danışmanlarınca yerine getirilecek tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerinin yürütülmesi ile ilgili olarak, ilke ve kuralları düzenliyor. Tarımdan girdi alan ve tarıma girdi veren kuruluşların ticari faaliyetleri çerçevesinde yapacakları çiftçi bilgilendirme faaliyetlerine ilişkin usul ve esaslar da yönetmelikte düzenleniyor.
AB'de olduğu gibi "tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerinin özelleştirilmesini" öngören yönetmelik uyarınca tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetleri, bakanlık yanında, sivil toplum örgütleri, ziraat odaları, tarımsal danışmanlık şirketleri, serbest tarım danışmanlarınca yerine getirilebiliyor. Tarımsal danışmanlık yapacak bakanlık çalışanları ile kendi nam ve hesabına çalışmak suretiyle tarımsal işletmelere, sivil toplum örgütlerine ve tarımdan girdi alan kuruluşlara tarımsal danışmanlık hizmeti sunacak danışmanların, öncelikle düzenlenen kurslara katılarak sertifika alması gerekiyor.
Bu kurslar, bakanlık, üniversiteler, tarımsal alanda faaliyet gösteren kooperatif, birlik, dernek ve vakıflar ile gönüllü kuruluşlar, ziraat mühendisleri, veterinerler gibi bazı meslek örgütleri tarafından düzenleniyor. Toplam 3 hafta süren kurslar sonunda başarılı olanlara danışmanlık sertifikası veriliyor.
Edinilen bilgiye göre, şimdiye kadar düzenlenen kurslarda, yaklaşık 4 bin kişiye tarımsal danışman sertifikası verildi. 2009 yılında verilen 225 liralık ödenekten 3 bin civarında çiftçi yararlandı ve toplam 1 milyon liraya yakın ödeme yapıldı.
Danışmanlık hizmeti sözleşme imzalayan çiftçilere, geçen y ıl destek verilmeye başlandı. Bu yıl işletme başına yapılacak danışmanlık ücreti 500 liraya yükseltilirken, ödemeler için bütçede yine 25 milyon lira ödenek kondu. Bu yılki uygulamadan çok sayıda çiftçinin yararlanması bekleniyor.
Yönetmelik ile tarımsal işletmelere, sivil toplum örgütlerine, ziraat odalarına ve tarımdan girdi alan kuruluşlara tarımsal danışmanlık hizmeti sunmak üzere "tarımsal danışmanlık şirketi" kurma imkanı da getiriliyor.
Yönetmeliğe göre, bünyelerinde danışman istihdam eden üretici örgütleri ve ziraat odaları, tarımsal danışmanlık dernekleri, vakıfları, şirketleri ve serbest tarım danışmanları tarımsal danışmanlık hizmetleri sunabilecek.
Danışmanın, çiftçiye, tarımsal üretim, işleme ve pazarlama sürecinin bütün aşamalarında karşılaştığı problemler konusunda yardımcı olması gerekiyor.
Danışmanlık hizmetinin içeriği, "İşletme ekonomisi danışmanlığı, işletmeler arası işbirliği planlarının hazırlanması, işletme analizleri, işletme planlarının hazırlanması, işletme organizasyon önerileri, iş organizasyon önerileri, finansman planlarının hazırlanması ve fizibilite hesapları, pazarlama ve eko turizm, işletme ekonomisi ile ilgili konulardaki desteklemeler, tarımsal inşaat ve yatırım planları, mekanizasyon maliyet hesaplamaları, makine alım ve satım danışmanlığı, çiftlikte ve tarlada makine işletmeciliği, hayvansal üretim, bitkisel üretim, iyi tarım uygulamaları ve organik tarım danışmanlığı, tarım politikası önlemleri ve desteklemelere ilişkin danışmanlık, toprak, bitki, yem, gübre analizlerinin değerlendirilmesi ve tavsiye verilmesi, münavebe, üretim teknikleri, bitki bakımı, hasat, depolama, işleme tekniği ve pazarlama, bitki koruma, hayvan sağlığı, hayvan bakımı, besleme, hayvansal ürünlerin işleme ve pazarlaması, kayıtların tutulması ve hukuksal danışmanlık" olarak sıralanıyor.
Tarımsal danışmanlık hizmeti verecek kişi ve kuruluşlarda bir tarı m danışmanının hizmet vereceği tarımsal işletmelerin toplam büyüklüğü , azami iş letme sayıları ve bu işletmeleri kontrol sıklıkları da belirlenmiş durumda.
Tarımsal danışmanlık hizmeti verecek kişi ve kuruluşlarda, bir tarı m danışmanının hizmet vereceği tarımsal işletmelerin toplam büyüklüğü bitkisel üretimde; seracılık 300 dekar, bahçe bitkileri 3 bin dekar, tarla ziraatı (sulu) 5 bin dekar, tarla ziraatı (kuru) 10 bin dekarı geçemiyor. Hayvansal üretimde; büyük baş hayvancılık (süt) bin baş, büyükbaş hayvancılık (besi) 4 bin baş, küçükbaş hayvancılık 10 bin baş, su ürünlerinde 100 ton/yıl ve ar ıcılık da 3 bin koloniyi geçemiyor.
Bir tarım danışmanının hizmet verebileceği azami tarımsal iş letme sayısı bitkisel üretimde; seracılık 50, bahçe bitkilerinde 50, tarla ziraatı (sulu) 50, tarla ziraatı (kuru) 70, hayvansal üretimde; büyükbaş hayvancılık (süt) 40, büyükbaş hayvancılık (besi) 80, küçükbaş hayvancılık 80, su ürünleri işletmelerinde 10, arıcılık da 50'yi geçemiyor.
Karma işletmelerde bir tarım danışmanı en fazla 80 işletmeye hizmet verebiliyor.
Bir tarım danışmanı, tarımsal danışmanlık hizmeti verdiği bu işletmeleri en az; bitkisel üretimde, seracılık haftada 1, bahçecilikte yılda 24, tarla ziraatında (sulu) yılda 15, tarla ziraatında (kuru) yılda 12 ziyaret etmek durumunda. Hayvancılıkta, büyükbaş hayvancılık (süt ) haftada 1, büyükbaş hayvancılık (besi) yılda 24, küçükbaş hayvancılık yılda 24, su ürünleri işletmelerinde haftada 1 ve arıcılık da yılda 24 kez kontrol etmek zorunda bulunuyor.
Mersin'de serbest danışman olarak hizmet veren Mehmet Çetin, çiftçinin danışmanlık hizmeti alırken genellikle para ödemek istemediğini belirtirken, ödemenin danışmanların hesabına yapılması halinde, çiftçinin hizmet almak için daha fazla gayret içinde olacağını söyledi.
Çetin, 2009 yılında faaliyete başladığını ve ilk yılın uygulama ve devlet destekleri hakkında bilgi vermekle geçtiğini belirtirken, şöyle konuştu:
"2008 yılında sertifika aldım. 2009 yılında faaliyete başladı m. Teknikerim, tarım il müdürlüğünden emekli oldum. 80 kişiye danışmanlık yapma yetkim var. geçen yıl 64 kişiye hizmet verdim. Ocak'ta sözleşme imzalanınca, fatura kesiliyor. O yılın sonunda, 31 Aralık'ta devletin verdiği para çiftçinin hesabına yatırılıyor. Onlar da bize veriyor. Ama çiftçiler, bu desteğin hepsini bize vermek istemiyor, payını istiyor. Biz de (25 lira yol paran olsun) diyoruz. Verdiğimiz hizmete göre bu ücret çok düşük. Ama çiftçiyi alıştırmak için hizmet sunmaya devam ediyoruz. Bu yıl açıklanan 500 liralık destek iyi bir rakam. Ama çiftçi bu parayı bize vermek istemiyor. Sözleşmeye istinaden bu para bizim hesabımıza yatırılsa daha iyi olur. Geçen yıl ayakta kalma yılıydı. Çift çi ile 24 saat iletişim halindeyiz. İhtiyacı olan bilgi için daire daire gezmiyor, doğrudan beni arıyor. Mevzuat konusunda da bilgi alıyor. Ben ayrıca bağ bahçesini geziyorum."