Öğrenciye sigara cezası 1/3 oranında uygulanacak

4207 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun kapsamında "15 yaş üzeri öğrencilere uygulanacak cezai müeyyideler hakkında MEB Hukuk Müşavirliği görüş yazısı yayınladı

Buna göre; 15?18 yaş arası (bitirmemiş) öğrencilerin okulda sigara içmeleri halinde reşit yaşta olmamaları nedeniyle verilecek para cezası 1/3 oranında indirime tâbi tutularak uygulanacak, para ceza ise velileri tarafından ödenecek. Buna göre 18 yaşından büyük öğrenciler ise cezanın tamamını ödeyecekler

Millî Eğitim Bakanlığı Hukuk Müşavirliği Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığına yazdığı görüş

Yazısında; ?Ceza ehliyeti (ceza sorumluluğu), ceza hukuku açısından, bir kişinin suçlu sayılabilmesi için gerekli olan niteliklerdir. Bu niteliklerden en temeli yaş sınırıdır. Yaş sınırı çeşitli ülkelerde farklılıklar gösterir. Farklılıkların alt ve üst sınırları 7?21 yaşları arasında değişmektedir.

Ceza Kanunumuzun İkinci Bölümünde ceza sorumluluğunu ortadan kaldıran veya azaltan nedenlerle ilgili hükümler yer almıştır ve 31.maddesinde de yaş küçüklüğü bu nedenler arasında sayılmıştır. Anılan madde hükmü şu şekildedir:

"Yaş küçüklüğü

MADDE 31 - (1) Fiili işlediği sırada oniki yaşını doldurmamış olan çocukların ceza sorumluluğu yoktur. Bu kişiler hakkında, ceza kovuşturması yapılamaz; ancak, çocuklara özgü güvenlik tedbirleri uygulanabilir.

(2)Fiili işlediği sırada oniki yaşını doldurmuş olup da onbeş yaşını doldurmamış olanların işlediği fiilin hukukî anlam ve sonuçlarını algılayamaması veya davranışlarını yönlendirme yeteneğinin yeterince gelişmemiş olması hâlinde ceza sorumluluğu yoktur. Ancak bu kişiler hakkında çocuklara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur. İşlediği fiili algılama ve bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneğinin varlığı hâlinde, bu kişiler hakkında suç, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde dokuz yıldan oniki yıla; müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde yedi yıldan dokuz yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Diğer cezaların üçte ikisi indirilir ve bu hâlde her fiil için verilecek hapis cezası altı yıldan fazla olamaz.

(3)Fiili işlediği sırada onbeş yaşını doldurmuş olup da onsekiz yaşını doldurmamış olan kişiler hakkında suç, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde ondört yıldan yirmi yıla; müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde dokuz yıldan oniki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Diğer cezaların yarısı indirilir ve bu hâlde her fiil için verilecek hapis cezası sekiz yıldan fazla olamaz.".

TCK 31. madde uyarınca cezai ehliyet yaşı 12'dir. 12?15 ve 15?18 yaş arasındaki kişiler hakkında ise yine indirimli cezalara hükmedilmekte, ayrıca bu kişiler 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu kapsamında çocuk mahkemelerinde yargılanmaktadırlar.

2253 sayılı Çocuk Mahkemelerinin Kuruluşu, Görev ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanuna göre; fiili işlediği zaman 11 yaşını bitirmemiş olanlar hakkında kovuşturma yapılamaz ve ceza verilemez, fiili işlediğinde 11 yaşını bitirmiş olup da 15 yaşını doldurmamış olanlarda farik-i mümeyyizlik (İşlediği suçun anlam ve sonuçlarını kavrayabilme yeteneği) araştırılır. 15 yaşını bitirmiş, 18 yaşını bitirmemiş olanlarda ise dürtü kontrolünün yetersiz olması nedeniyle verilecek ceza 1/3 oranında indirilerek verilir.

Görüldüğü gibi küçükler/çocuklar işledikleri suçlar nedeniyle yetişkinler gibi cezalandırılmamaktadır. Türk Ceza Kanununun 6.maddesine göre, çocuk deyiminden, henüz 18 yaşını doldurmamış kişiyi; Çocuk Mahkemelerinin Kuruluşu, Görev ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanununun 41.maddesine göre ise küçük deyiminden, suçu işlediği tarihte henüz 15 yaşını bitirmemiş kimseleri anlamak gerekmektedir.

4207 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun 1. maddesinde Kanunun amacının; kişileri ve gelecek nesilleri tütün ürünlerinin zararlarından, bunların alışkanlıklarını özendirici reklam, tanıtım ve teşvik kampanyalarından koruyucu tertip ve tedbirleri almak ve herkesin temiz hava soluyabilmesinin sağlanması yönünde düzenlemeler yapmak olduğu belirtilmiştir.

5.maddesinde de; "Bu Kanunun 2 nci maddesinin birinci ve dördüncü fıkralarında belirtilen alanlarda tütün ürünleri tüketenler ile 3 üncü maddenin ikinci fıkrasına aykırı hareket edenler, 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 39 uncu maddesi hükümlerine göre; 3 üncü maddenin onikinci fıkrasına aykırı hareket edenler Kabahatler Kanununun 41 inci maddesi hükümlerine göre cezalandırılır." hükmü yer almaktadır. 5.madde hükmünden 4207 sayılı Kanuna aykırı fiillerin kabahat oluşturduğu anlaşılmaktadır.

5326 sayılı Kabahatler Kanununun 3.maddesinde yer alan; "Bu Kanunun genel hükümleri diğer kanunlardaki kabahatler hakkında da uygulanır." hükmünden hareketle 11. maddesinde yer alan; "Fiili işlediği sırada onbeş yaşını doldurmamış çocuk hakkında idarî para cezası uygulanamaz. " hükmü 4207 sayılı Kanun için de geçerlidir.

Ülkemizde ceza ehliyetinin üst yaş sınırı 18'dir. 15?18 yaş (bitirmemiş) arasındaki çocukların ceza sorumluluğu açısından özel bir rejime tâbi tutulduğu görülmektedir. 4207 sayılı Kanun kapsamında, 15?18 yaş (bitirmemiş) arasındaki çocukların cezai ehliyetinin ne olacağı noktasında;

a)Kişileri ve gelecek nesilleri tütün ürünlerinin zararlarından korumak amacıyla çıkarılan 4207 sayılı Kanunun toplum sağlığı açısından önemi göz önüne alındığında,

b)Gelişen teknoloji ile bilgiye ulaşımın çok üst seviyelerde olması ve hayatın genel akışı içerisinde ve 4207 sayılı Yasa hükümlerince, tütün ve tütün mamullerinin zararının küçük yaşlardan başlayarak toplumun hemen her kesimince bilinmesi,

c)MEB Ortaöğretim Kurumları Ödül ve Disiplin Yönetmeliğinde "tütün ve tütün mamullerini bulundurmak veya içmek" fillerinin disiplin cezasını gerektirecek davranışlar olarak nitelendirilmesi,

karşısında 15?18 yaş arası çocukların bu Yasa hükümlerine muhalefet etmeleri halinde sorumluluklarının bulunduğunu kabul etmek gerekir. Ancak Ceza Kanunumuzdan hareketle, bu yaş aralığındaki çocukların dürtü kontrollerinin yetersiz olması nedeniyle; Kabahatler Kanununun 39. ve 41.maddelerinde yer alan müeyyidelerin 1/3 oranında indirime tâbi tutulmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir. 15?18 yaş arası (bitirmemiş) öğrencilerin reşit yaşta olmamaları nedeniyle verilecek cezanın velayeti altında bulundukları kişilere yöneltileceği ise tabiîdir.? açıklamasında bulunuldu.