Üstün zeka avantaj mı dezavantaj mı?
Türkiye'de yaklaşık iki milyon üstün zekalı çocuk var. Standart eğitim sisteminde sıkıntı yaşayan çocuklar, onlara özel kurulan enstitülerde becerilerini geliştirebiliyor
İŞ'TE İNSAN
Eylem AKTAY
?Henüz üç yaşındayken mahallenin çocukları oturur, ben de yüksek bir yerden onlara Mars gezegenini anlatır, uzayla ilgili bilgiler verirdim. Onlar da gülerdi. İlkokul dönemim ise benim gibi olan bir arkadaşımla sınıfın arka tarafında oyun oynayarak geçti.? Böyle anlatıyor Murat Şükrü Cebeci çocukluğunu? Lisans eğitimini Hacettepe Üniversitesi Nükleer Enerji Mühendisliği'nde tamamlayan, yüksek lisansını ilaç tasarımı üzerine yapan Cebeci, halen Boğaziçi Üniversitesi'nde kozmoloji ve fen bilimlerinde doktora öğrencisi. Üstün zekalı çocukların çoğunda olduğu gibi astronomiye ilgi duyan Şükrü Cebeci, eğitim hayatında yaşadığı sıkıntılardan yola çıkarak 2009 Ağustos ayında Türkiye'nin ilk Üstün Zekalılar Enstitüsü'nü kurmuş. Enstitüde aynı zamanda eğitmen olarak da görev alan Cebeci'nin amacı üstün zekalı çocukların en azından ders saatleri dışında kendileri gibi olan diğer çocuklarla birlikte katılacakları aktiviteler ve eğitimlerle gelişimlerine katkıda bulunmak.
"Sertifikalı eğitmenler şart"
Türkiye'de ?üstün zekalı' olmak Cebeci'ye göre ciddi sıkıntı demek. En büyük sıkıntı ise eğitim. Çünkü diğer çocuklardan daha önce okuma-yazma öğrenen, ilgi alanları yaşıtlarından çok farklı olan bu çocuklara özel bir eğitim programı uygulamak her zaman mümkün olmuyor. ?Üstün zekalı çocuklar için bir müfredat yok, kitap yok, sertifikalı eğitmen yok? diyen Cebeci'ye göre bu çocukların yaşadığı sıkıntılardan biri de okul ve sosyal hayatlarında ?anlaşılamamak'.
Üstelik bu çocuklar derste anlatılanları çok daha önce öğrendikleri ve çabuk kavradıklarından derslerde sıkılıyor, sordukları ileri düzeyde sorularla dersin işlenişinde de sorun yaratabiliyorlar. Cebeci bütün bu sebeplerle, geleceğin bilim adamı, lideri olabilecek üstün zekalı çocukların özel öğretmenlerin vereceği bir eğitime tabi tutulması gerektiğini vurguluyor. Eğitim sisteminde şimdilik böyle bir durumun söz konusu olmadığını, kurduğu enstitü ile haftada üçer saat olmak üzere sekiz ay boyunca özel eğitim imkanı yarattıklarını anlatıyor. Cebeci'ye göre üstün zekalı çocuklar özel eğitimle desteklenmediği takdirde köreliyor.
IQ testi yeterli değil
Dünya Üstün Zekalılar Birliği'nin Türkiye ayağı olarak çalıştıklarını söyleyen Cebeci, Türkiye'de iki milyon civarında üstün zekalı çocuk bulunğunu, bu çocukların standart eğitim sisteminde okutulmasının bir işkence olduğunu savunuyor. Üstelik üstün zekalı çocuğu olan anne - babaların da eğitim alması gerektiği görüşünde. Çocuklarının diğer çocuklardan farklı olduğunu , çok farklı sorular sorduğunu görüyorsa bu konuda mutlaka bilinçli davranması gerektiğini belirtiyor.
Enstitüde uluslararası normlara göre aktiviteler düzenlediklerini söyleyen Cebeci'ye göre üstün zekalılık çok geniş bir kavram, bu nedenle de 40 dakikalık IQ testleriyle anlaşılamaz: ?IQ testi bir çocuğun hevesini, yaratıcılığını, bir konuya kendini ne kadar adayabildiğini ölçemez. Enstitümüzde IQ testi dışında çocukların ilgi alanlarını ölçen ve bir buçuk aylık süreci kapsayan çok çeşitli testler, mülakatlar yapıyoruz. Bu süreçten sonra çocuğun enstitüdeki programa uygun olup olmadığına kara r veriyoruz.?
Altı eğitmenle hizmet veren ve yaz döneminde eğitmen yetiştirmek üzere de programlar düzenlemeyi planlayan Üstün Zekalılar Enstitüsü'nde çocuklara hafta sonu uygulanan programlarda matematik, fen bilimleri, yaratıcılık, düşünce becerileri, beyin fırtınası, tasarım, kelime, strateji, ahşap konulu aktiviteler yaptırılıyor. Anne - babalar ile akademisyenlere de seminerler düzenlendiğini söyleyen Murat Şükrü Cebeci, ensitütüdeki aktivitelerde zeka seviyeleri kendilerine benzer çocukların bir araya getirilmesi nedeniyle çocuklar için terapi özelliği taşıdığını vurguluyor. Çocuklara cumartesi günleri düzenlenen eğitimlerin dört haftalık ücreti ise 300 TL.