KEY paralarının geri ödenmesine yönelik çalışmadan sonuç çıkmadı
AKP hükümeti söz vermesine rağmen 1987-1996 arasında memur ve işçilerin maaşlarından kesilen 'Konut Edindirme Yardımı'nı çalışanlara geri ödemedi. Gerekçe: Hak sahiplerinin listesini çıkaramadık
Milyonlarca çalışan maaşlarından zorunlu kesilen 'Konut Edindirme Yardımı'
(KEY) kesintilere son verilmesinden bu yana sekiz yıl geçmesine rağmen hâlâ
paralarına kavuşamadı. Her hükümet gibi AKP hükümeti de iktidara geldikten sonra
paraların ödenmesi için 'çalışma' başlattı, yasa taslağı hazırlandı ama somut
adım atılamadı. Sivil toplum örgütleri de 5 milyon hak sahibinin 2 katrilyon
lirasının ödenmesi için isyanda.
KEY, 1987'de yürürlüğe giren yasayla başlatılmıştı. Kamu kuruluşları, belediyeler, özel idarelerde çalışan işçi ve memurları kapsayan kanunla çalışanlardan KEY kesilmişti. Uygulama 1996'da durduruldu. KEY kesintisi aylık 3 bin 500 liradan (3.5 YKr) başlamış, 1991 başından itibaren kaldırıldığı 1996 yılına kadar aylık 80 YKr olarak devam etmişti. 1999'da kararname ile Emlakbank'ta toplanan paraların nemalandırılmış tutarına karşılık gelen gayrimenkul Emlak Konut'a devredilerek, hesapların tasfiyesi hükme bağlanmıştı.
AKP de gündeme aldı
AKP hükümeti de göreve geldikten sonra KEY hesaplarının ödeneceğine dair söz
vermişti. Bayındırlık Bakanı Zeki Ergezen, nominal değeri 400 milyon YTL'ye
ulaştığı belirtilen kesintilerin kayıtlarda görünmediğini ileri sürerek, "Nerede
bu para" demiş, sorumlular hakkında yasal süreç başlatacaklarını duyurmuştu.
Ancak paranın Emlak Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş.'de 'gayrimenkul' olarak
korunduğu ve piyasa değerinin 1.3 milyar YTL olduğu saptanınca Ergezen de bu
paraların hak sahiplerine ödenmesi için çalışma başlatacağını açıklamıştı. Hesaplarla
ilgilenen kurum TOKİ, Bayındırlık Bakanlığı'ndan ayrılıp, Başbakanlığa bağlanınca
konuyu gündemine almış, bir taslak hazırlamıştı.
Taslak hazır ama...
TOKİ'nin taslağında, hak sahiplerinin alacağına 5 şubat 2000'den itibaren Ziraat
Bankası'nın altı aylık vadeli mevduata uyguladığı faizin tahakkuk ettirilmesi
öngörülüyor. Yani çalışana faiziyle paranın ödeneceği belirtiliyor. Ancak taslağın
hazır olması, hak sahiplerinin tam listesinin çıkarılamaması nedeniyle işe yaramıyor.
Hak sahiplerinin ancak yüzde 70'inin tespitinin yapılabildiği, tamamı çıkarılmadan
ödenecek miktarın belirlenemeyeceği ifade ediliyor.
1987-1996 döneminde çalışanlardan kesilen KEY, 386.9 milyon YTL'lik bir anapara
birimi yaratmıştı. Bu paralar, TOKİ'nin iştiraki Emlak Gayrimenkul'de 'gayrimenkul'
olarak tutuluyor. Emlak Gayrimenkul'ün portföyünde 2 bin konut ile değeri yüksek
arsalar var.
Çalışanlar, 2002 sonu itibarıyla piyasa ekspertizlerince yapılan değerlendirmelere
göre, değeri 2 milyar YTL'yi aşan bu şirketin yüzde 61'ine sahip. BASK'a bağlı
Bağımsız Sağlık-Sen, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Başbakan Tayyip Erdoğan,
CHP lideri Deniz Baykal ve Meclis Dilekçe Komisyonu'na mektup göndererek, hesapları
sordu. Sendika, 1.5 milyon memur, 3.5 milyon SSK'lının bu haktan yararlanması
gerektiğini belirtirken, toplam alacağın 2 milyar YTL olduğunu, tutarın nakden
ve bir defada ödenmesini istedi.
Kamuya yama oldu
Konut edindirme yardımları, bir dönem Emlakbank ve diğer kamu kuruluşları için
kurtarıcı oldu. Emlakbank'taki hesaplara, banka uzun süre altı ay vadeli hesaplarda
piyasa faizinin çok altında faiz uyguladı. TOKİ de bankayı mahkemeye verdi,
ancak mahkemenin uzun sürmesi, çalışanın kaybını önleyemedi. Ayrıca, TOKİ, Kamu
Ortaklığı Fonu, TEAŞ gibi kurumlara bu hesaplardan borç verildi. Döviz üzerinden
alınan borçlar daha sonra düşük kurdan TL'ye çevrilerek ödendi.
Hesaplar, Ecevit hükümeti döneminde MHP'li Bakan Faruk Bal'a bağlı Emlakbank'ın
bilançosunun düzeltilmesi için tasfiye sürecine sokuldu. TOKİ'nin iştiraki olan
Emlak Konut, KEY hesaplarının da aktarılmasıyla Emlak Gayrimenkul'e dönüştü.
Şirketin KEY hesabındaki tutara karşılık gelen hisseleri, hak sahiplerine,
payları oranında hisse senedi olarak verilecekti. Hak sahipleri tam saptanamayınca,
tasfiye süreci de işlemedi.
radikal