'Hayır'cı köy bu kez 'Evet'çi

Hanefi CEYHAN / ORDU

Referandumu, 'Evet' demek için sabırsızlıkla bekleyen bir köy daha var; Fatsa'nın Kılıçlı köyü. Hem 28 yıl önce 'Hayır' dedikleri şimdiki anayasadan kurtulmak hem de böylece hesap sormak istiyorlar

Türkiye,anayasa değişikliğini oylayacağı 12 Eylül'ü bekliyor ancak Ordu'nun Fatsa ilçesine bağlı Kılıçlı köyünde referandum heyecanı bir başka yaşanıyor. Çünkü Kılıçlı köyü, 1982 Anayasası'na yüzde 99 oranında 'hayır' demiş ve bunun bedelini ağır ödemiş! Köy, yıllarca görmezden gelinmiş; yol, su, elektrik yüzü görmemiş. Telefonla bile 5 yıl önce tanışan köylüler, kendilerine yapılanların hesabını sorabilmek ve darbecilerin yargılanmasını sağlamak için 'evet' demeye hazırlanıyor. Kılıçlı, Ordu'ya 62 kilometre mesafede bir Karadeniz köyü. Darbe döneminde büyük sıkıntılar yaşamış. Yüzlerce asker, darbenin ertesi günü gelmiş; 350 nüfuslu köyden sağcı ya da solcu oldukları gerekçesiyle 200 kişiyi gözaltına almış. Önce, karargaha çevrilen okulda işkence görmüş, ardından Samsun, Amasya ve Erzincan cezaevlerine gönderilmiş bu köylüler. Kimi 3 ay, kimi 4 yıl sonra dönebilmiş köyüne.4 kişinin ise cenazeleri gönderilmiş. Bu süreci yaşayan köy, 1982 Anayasası için yapılan referandumda yüzde 99 oranında 'hayır' oyu kullanmış.

HER EVDEN GÖTÜRDÜLER

Eski muhtar Nevzat Kara o günleri şöyle anlatıyor: "7'den 70'e her aileden adamlar aldılar. Devrimci dediler, faşist dediler, sağcı, solcu dediler, götürdüler. Hepsi işkence gördü. Geridekiler 'acaba bizi ne zaman alacaklar' diye düşündü." Kara, 1982 Anayasası'na nasıl 'hayır' dediklerini de şöyle aktarıyor: "Köyde herkesin yakını işkence gördü, cezaevinde kaldı. Biz böyle bir süreçte nasıl 'evet' derdik? Herkes özgür iradesi ile 'hayır' dedi. Ortak karar almadık, zaten alamazdık da. İki kişinin yan yana dahi gelmesine izin vermiyorlardı."

YA KARŞILIĞI?

Ancak 'yüzde 99 hayır' yüzünden, köye yıllarca tek bir çivi bile çakılmamış. Ne su, elektrik, ne yol ne de telefon gelmiş. Kara, "2004'te Ordu Valisi Kemal Yazıcıoğlu'nun yanına gittim, durumu bir de ona anlattım. Araştırdı ki hiçbir şey yapılmamış. O zaman talimat verdi. Su, yol, elektrik ve telefon geldi. Dünya uzaya gidiyor, biz telefonla 5 yıl önce tanıştık." Darbe döneminde 4 yıl cezaevinde kalan şimdiki muhtar Mülayim Kaya ise "Köyümüz ne karar verirse doğrusunu verir. Oyu bilinçli veriyoruz. Biraraya gelerek fikirlerimizi paylaşırız ama sandıkta isteyen istediği oyu atar" diyor.

SAKARYA'DA DA ÇIKMIŞTI

Kılıçlı'yla benzer kaderi yaşayan bir başka köy de Sakarya'nın Akyazı ilçesine bağlı Topağaç köyüydü. Topağaçlılar darbe anayasasına yüzde 80'le 'Hayır' demişti. Bu yüzden pek çok kişi işkenceden geçirilmiş, bazısı aylarca cezaevinde kalmıştı. Topağaç köylüleri de Kılıçlı köylüleri gibi "Hesap sorulabilsin diye bu kez yüzde 100 'evet' diyeceğiz" demişti.

HEDEFLERİ FİRE VERMEMEK

Fatsa'nın yemyeşil Kılıçlı köyündeki sandıktan 12 Eylül anayasasına yüzde 99 oranında 'Hayır' oyu çıkmış. Şimdi de 12 Eylül'deki bu referandumda bu mevcut anayasadan kurtulmak için 'Evet' demeye hazırlanıyorlar