Canlı hayvan ithalatında süreç yanlış yönetiliyor
Devlet spekülatöre yenildi!
İRFAN DONAT
Canlı hayvan ithalatı "bilinmeyen!" bir nedenle fiyaskoya döndü. 26 Nisan'dan bu yana Türkiye'nin sadece 3 günlük et ihtiyacını karşılayacak 14 bin büyükbaş getirilebildi. Zamlar hem tüketiciyi hem de Hazine'yi tehdit ediyor
Son aylarda Türkiye'nin gündemini meşgul eden canlı hayvan ithalatı, et fiyatındaki spekülasyonun önüne geçmeye yetmedi. İthalat, 'bilinmeyen' bir sebeple yeterli düzeye ulaşamadı. 26 Nisan'da alınan canlı hayvan ithalatı kararından sonra Türkiye'ye sadece 7 bin ton yani 14 bin büyükbaş hayvan getirilebildi. Ülkenin 3 günlük et ihtiyacına ancak yetecek bu rakam hayal kırıklığı yaratırken, ette özellikle büyük besicilerin yarattığı spekülasyon yeniden alevlendi. Nisan ayında 19 lirayı gördükten sonra haziranda 12 liraya kadar düşen karkas etin toptan fiyatı bu hafta tekrar 17 liraya çıktı. Özellikle dar gelirli tüketicinin ucuz et hayali sadece haziran ayının ilk yarısıyla sınırlı kaldı. Son bir buçuk aydır market ve kasaplarda hemen her hafta et fiyatına zam yapılmaya başlandı. İthalatta, nedeni anlaşılmayan yavaşlık sürerse ramazan öncesinde fiyatların yeniden rekor seviyeye çıkabileceği beklentisi doğdu. Et fiyatındaki artış sadece dar gelirlileri değil, Hazine'yi de sıkıntıya sokuyor. Türkiye İstatistik Kurumu'nun verilerine göre mayıs ve haziranda yüzde 5.1 düşen et fiyatı enflasyonun aynı dönemde yüzde 0.92 düşüş yaşamasında büyük bir etki yarattı. Et fiyatlarındaki gerilemeyle ortaya çıkan ve ekonomi yönetimi ile Merkez Bankası'nın moralini düzelten enflasyon düşüşü de gelen son zamların ardından tehlikeye girdi. Et fiyatlarında haziranın ikinci yarısında başlayan yükselişin özellikle temmuz ayı enflasyon oranlarına yansıması bekleniyor.
ENFLASYONA ETKİSİ YÜZDE 1.7
Enflasyondaki artış doğrudan borçlanma faizlerine yansıdığı için Hazine'nin de düşürülemeyen et fiyatlarından dolayı artan faiz nedeniyle büyük zarar etmesi bekleniyor. Et fiyatları Şubat 2009'dan sonra kesintisiz 14 ay yükselirken, söz konusu dönemde fiyat artışı yüzde 50'yi bulmuş ve bu yükseliş genel enflasyon oranında 1.7 puanlık şişkinliğe neden olmuştu.
SPEKÜLASYON FİYATI ARTIRDI, EN UCUZ KIYMA 20 LİRAYA DAYANDI
Son olarak Uruguay'dan dört gün önce Mersin Limanı'na ulaşan yaklaşık 5 bin 600 canlı kasaplık sığır da et fiyatlarına olumlu yansımadı. Canlı hayvan ithalatının gündeme gelmesi ile birara 12 liraya kadar gerileyen kemikli karkas etin kilosu yeniden 17 lira seviyelerine yükseldi. Kasapta satılan kıymanın kilosu 20-28 lira aralığında seyrederken, kuşbaşı fiyatları da 22-32 lira arasında tüketiciye yansıyor. Yaşanan fiyasko, ramazan4da et fiyatlarını daha da artıracağa benziyor. Etin tüketicinin cebini yakması kadar enflasyona etkisi de büyük oldu. Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, yıllık tahmini enflasyonun yüzde 8.5'lik oranının içinde yüzde 1.7'sinin et sektöründen kaynaklandığını açıklamıştı.
Türkiye'nin sadece 3 günlük et ihtiyacı ithal edildi
EMİN ARSLAN Etçii Yönetim Kurulu Başkanı
Et ve Balık Kurumu'nun (EBK) açtığı ihale ile yurda giren canlı hayvan miktarının Türkiye'nin 3-4 günlük et ihtiyacını karşılayacak miktarda kaldığını belirten Türkiye'nin en büyük et tedarikçilerinden Etçii Yönetim Kurulu Başkanı Emin Arslan, devletin bu noktada talebi karşılayamadığını ifade etti. EBK'nın yaşadığı sıkıntının vatandaşa yansıdığını kaydeden Arslan, et fiyatlarındaki spekülasyonların da belli çıkar çevrelerince yapıldığını belirtti. Arslan, "Türkiye'de 50 firma var ki bunlar ülkenin kanını emiyor. 8 liraya mal edilen etin kilosunu 16 liradan satıyorlar. 20 lira olsun diye de tempo tutuyorlar" dedi. Yüksek et fiyatlarından ötürü Türkiye'de 100 haneden yaklaşık yüzde 20'sinin düzenli olarak et yiyebildiğini ifade eden Arslan, özel sektöre canlı hayvan ithali yönünde izni verilmesi halinde piyasanın rahat bir nefes alabileceğini savundu.
Besicilik ithalatına ağırlık verilmeli
FAZLI YALÇINDAĞ Türkiye Kasaplar Fed. Bşk.
Türkiye Kasaplar Federasyonu Başkanı Fazlı Yalçındağ, fiyatların piyasaya giren etin miktarına göre değiştiğini söyledi. Küçük üreticinin elinde hayvan kalmadığını dile getiren Yalçındağ, Türkiye'de yaşanan et sıkıntısının ve yüksek fiyatlara karşı kalıcı çözümün Türkiye'de besiciliğin desteklenmesi ile sağlanacağını kaydederek, "Kalıcı çözümün anahtarı 7-8 aylık besilik danaların getirilip, küçük üreticiye ulaştırılması" dedi. Piyasadaki sıkıntı yüzünden bir haftalık buzağının 2 bin 400 liradan alıcı bulduğunu dile getiren Yalçındağ, üreticinin bu şartlarda para kazanmasının mümkün olmadığını söyledi.
Süreç yanlış yönetildi et fiyatları artıyor
İBRAHİM YETKİN Türkiye Ziraatçiler Der. Bşk.
Türkiye'de damızlık hayvan sayısının yok denecek kadar az olduğunu ve EBK'ya 270 bin civarında besilik hayvan için talep geldiğini hatırlatan Türkiye Ziraatçiler Derneği Başkanı İbrahim Yetkin, canlı hayvan ithalatında sürecin yanlış yönetildiğini belirtti. Yetkin, "Bu fiyatları Ramazan'da çok ararız. Türkiye'de et fiyatları kronik olarak artıyor. Bu süreç ancak bu kadar kötü yönetilebilir" diye konuştu. 10-20 bin civarında hayvan ithalatı ile et fiyatlarının düşmeyeceğini ve piyasadaki et sıkıntısına çözüm olmayacağını savunan Yetkin, sorunun uzun vadede yerli besiciliğin desteklenmesi ve küçük üreticiye sağlanacak teşvik ile çözüleceğini dile getirdi.