CERN'de 'anti-madde' başarısı

- Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (CERN) fizikçilerinin, elde edilen anti-maddeyi, üzerinde gözlem yapabilecek kadar bir süre belirli bir ortamda hapsetmeyi başarmaları, bu konuda yıllardır çalışan iki ekip arasındaki yarışın da sonu oldu.

CERN'in ALFA ekibinin, üretilen 38 anti-hidrojen atomunun, madde ile karşılaşıp yok olmadan, saniyenin onda birinden uzun süreliğine hapsederek gözlemlemesi, yine CERN bünyesinde bulunan, rakip ATRAP ekibince de olumlu karşılandı.

Bu başarıyı elde eden ALFA ekibinde, İngiltere, ABD, Brezilya, Kanada, ve İsrail'den bilimciler yer alıyor. ALFA adına AP'ye açıklama yapan Amerikalı bilimci Jeffrey Hangst, "Anti madde üzerinde gözlem yapmayı başarmamız çok önemli bir gelişme çünkü bu, artık bir sonraki adıma geçebileceğimizi de gösteriyor. Bir sonraki adım, madde ile anti maddeyi birbiriyle karşılaştırmalı olarak incelemek" dedi. Bu alanda 20 yıldır çalışmalar yapıldığını belirten Hangst, bu süre içinde birbirinin üzerine eklenen gelişmelerle bugünkü aşamaya gelindiğini, anti maddenin hapsedilerek incelenmesinin başarılmasının, "en güç aşamanın da geçilmesi" anlamına geldiğini ifade etti.

Anti-madde 2002'den beri laboratuvar ortamında elde edilebiliyor, ancak madde ile etkileşime girerek hemen yok oluyor, bu nedenle üzerinde inceleme yapılamıyordu. Hangst, "Bu nedenle en büyük amaç, onları belirli bir ortamda belirli bir süre kalıcı halde tutmaktı" diye konuştu.

Anti-atomlar, bir elektromanyetik alan içinde hapsedildi ve madde atomlarıyla karşılaşarak birbirlerini yok etmeleri böylece önlendi. Anti-hidrojen atomları, mutlak sıfır dereceden yarım derece yüksek bir ortamda elde ediliyor.

13,7 milyar yıl önce, evrenin ortaya çıkmasıyla sonuçlanan Büyük Patlama anında madde ve anti-madde eşit miktardaydı. Ancak madde, bugün gözlemlenebilen her şeyi oluştururken, anti-madde ancak laboratuvar ortamında gözlemlenebiliyor. Artık yeni aşama, Büyük Patlama'dan sonra anti-maddeye ne olduğunun ortaya çıkarılması olacak. Hangst, önce temel deneylerin yapılacağını, örneğin anti madde üzerine lazer tutarak nasıl davrandığının inceleneceğini belirtti. Hangst, "Madde sistemi ile anti-madde sistemini birbiriyle tam olarak karşılaştırma olanağı elde etmiş bulunuyoruz. Bu özgün bir durum, daha önce bu fırsat hiç elde edilememişti" dedi.

Don Brown'ın popüler romanı Melekler ve Şeytanlar'daki gibi, anti-madde kullanılarak yıkıcı bir silah elde edilebileceği ile ilgili spekülasyonları da yanıtlayan Hangst, bunun mümkün olmadığını, çünkü bir gram anti-madde elde etmenin, evrenin yaşı kadar süreden (13,7 milyar yıl) daha fazla sürede mümkün olabileceğini söyledi. Bunun ayrıca boş bir çaba olacağını da ifade eden Hangst, anti madde elde etmek için tüketilen enerjinin, o anti maddenin sağlayacağı enerjiden daha fazla olacağını kaydetti.

ALFA ekibi tarafından yenilgiye uğratılan ATRAP ekibinin öncüsü, Harvardlı fizikçi Gerald Gabrielse de gelişmeyi memnuniyetle karşıladığını açıkladı. Gabrielse, AP'ye yaptığı açıklamada, anti madde atomların daha önce üzerinde gözlem yapılabilecek kadar uzun süre hapsedilemediğini belirterek, bunu başarmaya yönelik yarışta birisinin başarıya ulaşmasının, birinin de geride kalmasının olağan olduğunu ifade etti.

Anti-maddenin belirli bir ortamda gerekli süre kadar hapsedilerek incelenmesinin başarılmasına ilişkin makale, Nature dergisinde yayımlandı. Bu makaleye, http://www.nature.com adresinden ulaşılabiliyor.