Islahçı hakkı haksızlığı

Memurlar.net'e gönderilen aşağıdaki ileti, içeriği uygun bulunarak yayıma alınmıştır.

15.01.2004 Tarih ve 25347 Sayılı ?Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Kanuna? istinaden çıkarılan 30.04.2005 tarih ve 25801 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ?Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Çalışan Görevlilerin Islahçı Hakkından Yararlanmasına İlişkin Yönetmelik ? in 10. maddesinin (b) bendinde

?Islahçı hakkından sağlanan gelirin %50'si, bu yönetmelik çerçevesinde ıslah eden ve ıslahına katkısı olan personele dağıtılır. Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanların, ıslahçı hakkı olarak bir ayda elde edecekleri gelir bunların ek gösterge dahil bir ayda alacakları aylık, yan ödeme, ödenek ve her türlü tazminat (makam, temsil ve görev tazminatları hariç) toplamının iki katını geçemez ??

denilmektedir.

İlgili yasada ıslahçının yapacağı ıslah çalışmalarını teşvik etmek amacıyla kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan araştırmacıların ?Islahçı Hakkından Yararlandırılacağı? belirtilmesine rağmen, bu yararlandırmanın ne şekilde ve hangi oranlarda olacağının düzenlemesi Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca çıkarılacak olan yönetmelikle belirtilmesi gerektiği ifade edilmiştir. Doğal olarak kamu kurumlarında çalışan araştırmacıların çalışmalarının teşvik edilerek Ülkenin ihtiyaç duyduğu bitki türlerinde yeni çeşitlerin geliştirilmesi gerekmektedir. İlgili kanunun da amaçladığı bu olsa gerektir. Fakat yönetmeliği hazırlayan Tarım ve Köyişleri Bakanlığının ilgilileri yasanın da ruhuna aykırı bir şekilde olayı teşvik boyutundan saptırarak devletin çalışanı olan araştırmacıların, sanki devletin ortağıymış gibi ıslahçı hakkından sağlanan gelirin % 50'sine ilgili yönetmelik bahanesi ile el koymaktadır. Bu şekilde çok az sayıda araştırmacıya, enstitüler ve yıllara göre değişmekle birlikte yıllık olarak 10 000- 40 000 TL (2010 yılında alınan) (2011 yılında 40 000-50 000 TL, 2012 yılında bu miktarın tepeden faydalanan bir kişi için 100 000 TL ye ulaşacağı tahmin ediliyor ki bunun her yıl artarak devam edeceği düşünülürse?) arasında değişen miktarlarda para ödemesi yapılmaktadır.

Geride kalan, büyük çoğunluğu teşkil eden ve hangi birimde çalışacakları çalıştığı kurumun idarecileri tarafından belirlenen araştırmacıların mağduriyetine yol açmakta ; bu da gerek çalışma barışını gerekse iş verimini olumsuz yönde etkilemektedir.Takdir edileceği gibi aynı ünvan ve eğitim düzeyine sahip araştırmacılar arasında bu şekilde fahiş bir gelir adaletsizliği oluşturulması Anayasa'da belirtilen eşitlik ilkesine de aykırılık teşkil etmektedir. Doğal olarak belirli birimlerde çalışan araştırmacıların bu yönetmelik gereğince yüksek düzeyde gelir elde etmeleri (Islahçı hakkından en yüksek meblağdan faydalanacak şahısların sayısı Kurum çalışanlarının % 3-5 civarındadır) faydalanacak şahısların diğer birimlerde çalışan araştırmacılarında bu hakkı elde etmek için, kendi birimlerini terk ederek ıslahçı hakkından yararlanılabilen birimlerde görev almak istemelerine neden olmaktadır. Bu durum karşısında idareciler de zor durumda kalmaktadır. Çünkü diğer birimlerde de Ülkemiz ve Milletimiz için stratejik öneme sahip bitki gruplarında araştırma ve ıslah çalışmaları yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Buna ek olarak, bir kısım idarecilerin zamanla değişik açılardan kendilerine yakın hissettikleri araştırmacıları yüksek gelir elde etme imkanı bulunan birimlere görevlendirme eğilimine girdikleri; kendileri ile aynı yakınlığı hissetmedikleri diğer araştırmacıları aynı kurumun farklı bir birimi olmasına rağmen ıslahçı hakkından faydalanma imkanı olmayan birimlerde görevlendirdikleri görülmektedir.

Tohumculuk sektöründe Ülkemizin dışa bağımlı olduğu bitki grupları ki ağırlıklı olarak; yağlı tohumlar, yem bitkileri ve sebzelerdir. Bu durum son yıllarda dikkat çektiği için, kamuya ait araştırma kuruluşlarında görevli araştırmacıların büyük bir kısmı söz konusu bitkilerde çalıştırılmak üzere yönlendirilmiştir. Fakat başlatılmış olan ıslah çalışmaları belli bir zaman gerektirdiği için sonuçlanma aşamasına gelememiştir. Devam etmesi gereken bu ıslah çalışmaları, ilgili yönetmeliğin ortaya çıkardığı yukarıda belirttiğimiz olumsuzluk nedeniyle bu alanlarda çalışan araştırmacıların hali hazırda yüksek gelir imkanı sağlayan birimlere kaymasına ve yürüttükleri çalışmaların akamete uğramasına yol açacağı kaçınılmazdır. Sonuç olarak yüksek Ar-Ge bütçelerine sahip olan uluslararası büyük tohumculuk firmalarının hakimiyeti altında bulunan söz konusu bitki gruplarındaki kamu kurumlarının ıslah çalışmaları sonuçsuz kalacaktır.

Bu durum var olan problemin daha da büyümesine yol açacaktır.

KAMU KURUM VE KURULUŞLARINDA ÇALIŞAN GÖREVLİLERİN ISLAHÇI HAKKINDAN YARARLANMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK

Kamu Kurum Ve Kuruluşlarında Çalışan Görevlilerin Islahçı Hakkından Yararlanmasına İlişkin Yönetmelik

Tarım ve Köyişleri Bakanlığından:

Resmi Gazete Tarihi : 30/04/2005

Resmi Gazete Sayısı : 25801

BİRİNCİ BÖLÜM : AMAÇ, KAPSAM, DAYANAK VE TANIMLAR

Amaç

Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı; yeni bitki çeşitlerinin geliştirilmesini teşvik etmek, yeni çeşitlerin ıslahı veya geliştirilmesini sağlayan çalışanlara ve katkıda bulunanlara, çalıştıkları kamu kurum ve kuruluşlarının ıslahçı hakkı olarak sağladıkları gelirlerden pay verilmesini düzenlemektir.

Kapsam

Madde 2 - Bu Yönetmelik, yeni bitki çeşitlerini ıslah eden ve geliştiren kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlara kurumlarınca yapılacak olan ödemelerle ilgili usul ve esasları kapsar.

Dayanak

Madde 3 - Bu Yönetmelik, 8/1/2004 tarihli ve 5042 sayılı Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Kanunun 12 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

Madde 4 - Bu Yönetmelikte geçen;

Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığını,

(Değişik tanım: 14/09/2008- 26997 S.R.G Yön/1.mad.) Genel Müdürlük: Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğünü,

Hak sahibi: Çeşit sahibi olan kamu kurum ve kuruluşunu,

Islahçı: Yeni bir bitki çeşidini ıslah eden veya bulan ve geliştiren kişiyi,

Çeşit: Islahçı hakkının verilmesi için gerekli şartların karşılanıp karşılanmadığına bakılmaksızın, bir veya birden fazla genotipin ortaya çıkardığı bazı özelliklerin kendisini göstermesiyle tanımlanan ve aynı tür içindeki diğer genotiplerden en az bir tipik özelliği ile ayrılan ve değişmeksizin çoğaltmaya uygunluğu bakımından bir birim olarak kabul edilen en küçük taksonomik kısım içerisinde yer alan bitki grubunu,

Tescil: 5042 sayılı Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Kanunun kapsamındaki çeşitlerin ıslahçı hakları kütüğüne yazılmasını,

Islahçı hakkı: Çeşidin geliştirilmesinden elde edilen ve hak sahibi ile çalışanların alması gereken belirli oranlardaki geliri,

Kamu kurum ve kuruluşu: Bakanlıkların araştırma yetkisi verilmiş birimleri, bağlı ve ilgili kuruluşları ile üniversiteleri,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM : ISLAHÇI HAKKINDAN YARARLANACAK KİŞİLER VE YARARLANMA SÜRESİ

Genel şartlar

Madde 5 - Yeni, farklı, yeknesak ve durulmuş olduğu ilgili kanun ve yönetmelik hükümleri çerçevesinde tespit edilen bitki çeşitleri 5042 sayılı Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Kanunda belirtilen diğer şartların yerine getirilmesi kaydıyla ıslahçı hakkı verilerek korunur.

Islahçı hakkından yararlanacak kişiler

Madde 6 - Islahçı hakkından, kamu kurum ve kuruluşlarında çeşit geliştirme çalışmalarında fiilen yer alan 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memurlar ile aynı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) bendine göre istihdam edilen sözleşmeli personel ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa tabi personel ile her türlü sözleşmeli personel kurumlarınca yararlandırılır.

Yararlanma süresi

Madde 7 - Islahçı hakkından yararlandırılma süresi, çalışanlara çalışma şartlarına bağlı olarak değişen oranlarda olmak üzere, geliştirilen çeşidin korunma süresi içinde devam eder. Kurumların bu ıslah materyalinden sağladığı gelir devam ettiği sürece, 6 ncı maddede belirtilen personelden emekli olan veya kurumdan ayrılan ıslahçılar veya varislerine ve resen tayin edilen ıslahçıya, ıslahçı hakkı ödenmesine devam edilir. Ancak, ıslahçı hakkından 10 uncu maddede belirlenen oranlara göre sağlanan gelir, emekli olanlara ve diğer araştırma kurumlarına gidenlere %50 oranında, Bakanlık dışına gidenlere, resen tayin edilenlere ve terfi ederek bulunduğu kurum ve kuruluştan ayrılanlara ise %60 oranında azaltılarak ödenir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM : ÇALIŞANLARIN HAK VE YETKİLERİ, HİZMET İLİŞKİSİNDE HAK SAHİPLİĞİ İLE GELİRİN ELDE EDİLMESİ VE DAĞITILMASI

Çalışanların hak ve yetkileri

Madde 8 - Islahçı hakkı, koruma altına alınan çeşitlerle ilgili, hak sahibine inhisari olarak bunların üretilmesi, çoğaltılması, satışı ve ihracı yetkilerini verir. Hak sahibi bu yetkilerini şarta bağlayabilir ve bu yetkilerine sınırlandırma getirebilir.

Hak sahibinin inhisari yetkilerini kullanmasında çalışanların, ıslahçı hakkından doğan gelir kaybı söz konusu olduğu durumlarda; ıslahçının hak sahibi kuruluşa karşı itiraz etme hakkı saklıdır. Çalışanlar, itirazlarını hak sahibi idareye yaparlar, anlaşma sağlanamadığı durumlarda ise bağlı bulundukları bir üst makama yaparlar.

Hizmet ilişkisinde hak sahipliği

Madde 9 - Kamu ve özel sektör işbirliğinin söz konusu olduğu ıslah projeleri, ilgili kurum ve kuruluşlar arasında yapılan protokoller kapsamında yürütülür. Projelerden elde edilen gelir bu Yönetmeliğin 10 uncu maddesi hükümlerine göre değerlendirilir.

Çalışanlardan bizzat çeşidin geliştirilmesinde yer alanların, hak sahibi kuruluşlardan kendi isimlerinin ıslahçı hakkı sicilinde, rüçhan belgesinde, bitki çeşitleri bülteninde veya diğer yayınlarda ıslahçı olarak gösterilmelerini isteme hakları vardır.

Islahçı olarak belirtilme hakkı devir ve ferağ edilemez.

Gelirin elde edilmesi ve dağıtılması

Madde 10 - (Değişik madde: 10/04/2008- 26843 S.R.G Yön/1.mad.)

Islahçı hakkı olarak elde edilen gelir, döner sermayesi bulunan kurum ve kuruluşlarda döner sermaye, döner sermayesi bulunmayan kurum ve kuruluşlarda ise kurum bütçelerine gelir kaydedilir. İlgili mevzuat uyarınca yapılan kesintilerden sonra, kalan tutarın en fazla % 50'si bu Yönetmelik çerçevesinde çeşidi ıslah eden ve ıslahına katkısı olan personele gider kaydıyla dağıtılır. Kalan tutar ise ilgili mevzuat çerçevesinde yeni bitki çeşitlerinin geliştirilmesi ve yeni çeşitlerin ıslahına yönelik olarak harcanır.

Personellerin ıslahçı hakkı olarak bir ayda elde edecekleri gelir, bunların ek gösterge dahil bir ayda alacakları aylık veya sözleşme ücreti, yan ödeme, ödenek ve her türlü tazminat (makam, temsil ve görev tazminatları hariç) toplamının iki katını geçemez. Personele dağıtılacak tutarların dağıtım oranları ile esas ve usulleri, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca, bu Yönetmeliğin Resmî Gazete'de yayımı tarihinden itibaren altı ay içerisinde düzenlenir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM : SON HÜKÜMLER

Yürürlük

Madde 11 - Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 12 - Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür.