Yatırım araçlarında en yüksek getiriyi altın sağlıyor
Türkiye Sermaye Piyasası Raporu'na göre geçtiğimiz sene yatırım araçlarında en yüksek getiriyi yüzde 31 ile altın sağladı. Onu yüzde 25 ile İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Ulusal 100 Endeksi izlerken, döviz cinsinden yatırımlar reel kayba sebep oldu.
Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği (TSPAKB) tarafından hazırlanan rapor, 2010'da görülen makro ekonomik gelişmeleri mercek altına alıyor; aracı kuruluşların sermaye piyasası faaliyetlerini, işlem hacmi dağılımlarını ve yatırımcı tercihlerini değerlendiriyor.
Türkiye Sermaye Piyasası Raporu'na göre 2010'da dolar ölçeğinde yüzde 21 değer kazanan İMKB, uluslararası karşılaştırmalarda en yüksek getiriyi sağlayan 17. borsa oldu. İMKB'nin TL ölçeğinde getirisi ise yüzde 25'i buldu. Yatırım araçlarında en yüksek getiriyi yüzde 31 ile altın sağlarken, onu yüzde 25 ile Ulusal 100 endeksi takip etti. Döviz cinsinden yatırımlar reel kayba sebep oldu.
Geçen sene artan fiyatlar ve yeni halka arzların etkisiyle, İMKB'nin piyasa değeri geçen seneye oranla yüzde 35 artışla 473 milyar TL seviyesine geldi. Günlük ortalama hisse senedi işlem hacmi ise 2,5 milyar TL ile rekor kırdı.
Halka Arz Seferberliğinin etkisiyle 23 yeni şirket Ulusal 100 Endeks'e katıldı. İlk defa bir yabancı şirket borsada işlem görmeye başladı. Sabit getirili menkul kıymet işlemleri yüzde 12 artarak 698 milyar TL'yi görürken, repo işlemleri bir önceki sene olduğu gibi 3,5 trilyon TL mertebesinde kaldı. 2005 sonrası canlanmaya başlayan özel sektör borçlanma araçları piyasasında 5,6 milyar TL değerinde toplam 35 adet tahvil ihracı yapıldı.
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası'nın (VOB) işlem hacmi yüzde 29 artarak 432 milyar TL'ye çıktı. 2010'da yeni ürünler işlem görmeye başladı, buna karşılık işlemlerin yüzde 97'si endekse dayalı sözleşmeler üzerine yapıldı. VOB işlem gören kontrat sayısının yüzde 19 azalmasıyla uluslararası sıralamalarda 2 kademe düştü; 53 türev borsası arasında 26. oldu. Yatırım fonu sayısı 97 adet artışla 426'ya çıktı. Portföy büyüklüğü ise yüzde 9 artışla 32 milyar TL'ye yükseldi. Emeklilik yatırım fonları 2010'da da büyümeye devam etti. Bu fonların portföy büyüklüğü yüzde 33 artarak 12 milyar TL'yi buldu.
ARACI KURULUŞLARIN FAALİYETLER
2010'da 85 aracı kurum, 1 vadeli işlemler aracılık şirketi ve 39 banka sermaye piyasası faaliyeti yürüttü. Aracı kurumların hisse senedi işlem hacmi yüzde 32 artarak 1,3 trilyon TL'ye ulaştı. 2009'da neredeyse yarı yarıya gerileyerek yüzde 14'e inen yabancıların işlem hacmindeki payı 2010'da yüzde 16'ya çıktı.
Hisse senedi işlemlerinin yüzde 66'sı yerli bireyler tarafından yapıldı. VOB'da işlemlerin yüzde 87'sine aracı kurumlar, yüzde 13'üne bankalar imza attı. Aracı kurumlarca gerçekleştirilen işlemlerde en önemli yatırımcı grubu, yüzde 75 payla yerli bireysel müşteriler. Yabancıların payı 3 puan artarak yüzde 11'e yükseldi.
Aracı kurumlarda vadeli işlemlerin yüzde 34'ü internetten yapıldı. Hisse senetlerinde bu pay yüzde 20'ye ulaştı. Aracı kurumların tamamladığı kurumsal finansman işlemlerinin sayısı 163 iken bunlardan 25'i halka arz, 14'ü de tahvil ihraçları. 2010 sonu itibariyle aracı kurumların yönettiği portföy büyüklüğü 4,3 milyar TL seviyesinde kaldı. Portföy yönetim şirketleri ise 47 milyar TL'lik portföy yönetiyor. Çalışan sayısında 2007'de başlayan gerileme 2009'un ikinci yarısında durmuştu. 2010'da ise çalışan sayısı bir önceki senenin sonuna göre 233 kişi artarak 4 bin 948'e çıktı.
ARACI KURUMLARIN FİNANSAL VERİLERİ
Aracı kurumlar 2010'da da sağlam mali yapılarını ve likit pozisyonlarını korudu. 2010 sonunda sektörün aktif toplamı 7,4 milyar TL'ye ulaşırken, dönen varlıkların payı yüzde 90 oldu. Özkaynaklar ise 2,4 milyar TL.
Sektörün toplam gelirleri bir önceki seneye göre yüzde 23 artarak 1,1 milyar TL'ye çıktı. Toplam gelirlerin yüzde 65'i komisyon gelirlerinden, yüzde 20'si hizmet gelirlerinden yaratıldı.
2010'da işlem hacimlerindeki artışa paralel olarak, aracılık komisyonları yüzde 25 artarak 716 milyon TL oldu. Komisyonların yüzde 82'si hisse senedi işlemlerinden sağlandı.
Hisse senedi işlem hacminde artış yüzde 32 olurken, komisyonlardaki artış yüzde 28'de kaldı. Aracı kurumların vadeli işlem hacimlerinde yüzde 28 artış yaşanmasına rağmen, komisyonlar sadece yüzde 16 arttı.
Halka arz gelirlerindeki artışa paralel olarak kurumsal finansman gelirleri 31 milyon TL'den 73 milyon TL'ye yçıktı. Varlık yönetimi gelirleri hafif bir artışla 73 milyon TL oldu.
Sektörün giderleri 2010 yılında yüzde 15 artarak 848 milyon TL'ye yüksbeldi. Giderlerin yüzde 54'ünü çalışanlarla ilgili harcamalar oluşturdu.
Aracı kurum sektörünün net kârı, özellikle komisyon ve hizmet gelirlerindeki artışa paralel olarak, 317 milyon TL'den 367 milyon TL'ye çıktı. 2010 yılında toplam gelirlerdeki iyileşmeye rağmen, zarar eden kurum sayısı 6 adet artarak 29'a çıkarken, kâr eden kurum sayısı 3 adet azalarak 65'e indi.