TSK'daki sivil memurlar, kurdukları dernek için kanun taslağı hazırladılar

TSK'da Görevli Devlet Memurlarının kurmuş oldukları dernek Sivil Memurlar ve Emeklileri Derneği(SİMED), Milli Savunma Bakanı İsmet YILMAZ'a, hazırladıkları kanun taslağını verdi İşte o taslak metin...

Milli Savunma Bakanlığı ve Türk Silahlı Kuvvetlerinde (J.GN.K.lığı ve Sah.Güv.K.lığı dahil Savunma Hizmetlerinde Görevli Memurlar Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun.

GENEL GEREKÇE

Halihazırda MSB.lığında ve TSK.lerinde çalışan sivil memurların statüsü belirgin değildir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunuyla işe alınan ancak bir çok kanunda asker kişi sayılan ve buna bağlı olarak asker gibi cezaya tabi tutulan özlük hakları belirsiz olan sosyal ve mali hakları en düşük seviyede olan çalışma koşulları nedeniyle tüm yaşantılarında risk altında olan bu memurların durumlarının iyileştirmesi gerekmektedir.

MSB.lığı ve TSK.lerinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi görevli ve emekli memurların özlük haklarını sosyal mali haklarını düzenlemek bir çok kanunda yer alan çelişkili statülerini açıklığa kavuşturmak MSB.lığı ve TSK.lerindeki orta ve üst kademe ki uzman /yönetici kadro ihtiyaçlarının yetiştirilerek görevlendirilmesi meslekte yükselmenin sağlanması kariyer yapılmasının önünün açılması Ülke savunma stratejilerini uyguluyacak uzman kadroların oluşturulması yasal boşlukların giderilerek çalışma huzurunun sağlanması yer değiştirme esaslarının sistamatik hale getirilmesi çalışma koşulları gereği fiili hizmet süresinin düzenlenmesi MSB.lığı kadrolarının kendi insiyatifinde düzenleme yetkisinin getirilmesi MSB.lığı ve TSK.lerinde görevli memurların özlük hakları işe alınma tayin terfi işlemlerinin merkezi olarak MSB.lığınca Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında çalışan memurların ise İç İşleri Bakanlığı personel birimlerince yapılmasının sağlanması söz konusu memurlar için sivil yargının geçerli olması amaçlanmıştır.

Gelişen ve değişen dünya şartlarında ülkemizi ve dünyayı tahlil eden geleceğe yönelik fikir ve düşünce geliştiren iyi yetişmiş insan kaynaklarından yararlanmak ülkenin yararına olacaktır. Böylece MSB.lığında ve İç İşleri Bakanlığında çalışan 657 sayılı Devlet Memurları Kanuna tabi insan kaynağını tek olarak ele alınması ve en iyi istifade yoluna gidilmesi hedeflenmiştir..

Madde 1. Kapsam : Bu kanun MSB.lığı, TSK'leri (J.Gn.K.lığı ve Sah.Güv.K.lığı dahil) işyerlerinde görevli savunma hizmetlerinde çalışan memurları kapsar.

GEREKÇE :Kanunu kapsadığı personel belirlenmiştir.

Madde 2. Amaç: Bu Kanun MSB.lığı, TSK'leri (J.Gn.K.lığı ve Sah.Güv.K.lığı dahil) işyerlerinde görevli savunma hizmetlerinde çalışan memurların ve emeklilerinin Sosyal mali hukuki haklarını düzenlemek amacıyla kanunlaştırılmıştır.

GEREKÇE : Kanunu amacı belirlenmiştir.

TANIMLAR

Madde 3. Bu kanunda geçen deyimlerden;

a) Savunma Hizmetleri : MSB.lığı, Gnkur.Bşk.lığı, Kuv.K.lıkları (Kara, Deniz, Hava), Jandarma Gn.K.lığı ve Sah.Güv.K.lığının kuruluş kanunlarında belirtilen görevlerin ifasında yapılan tüm hizmetlerdir.

b) Savunma Hizmetlerinde Çalışan Memurlar : Bu hizmetlerin yürütülmesinde görevli asker sayılmayan devlet memurlarıdır.

c) Savunma Hizmetleri Sınıfı : Bu sınıf MSB TSK (Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı dahil) kadrolarında çalıştırılanlardan ve 657 sayılı devlet memurları kanunuyla istihdam edilmiş memurların özel kanunlarında gösterilen görevleri ifa edenleri kapsar.

GEREKÇE : Kanununda geçen tanımlar açıklığa kavuşturulmuştur.

HAKLAR

FİİLİ HİZMET SÜRESİ ZAMMI

Madde 4. Savunma hizmetlerinde çalışan devlet memurları 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 40'ıncı maddesinin 13'üncü fıkrasında belirtilen fiili hizmet süresi zammından yararlanırlar.

GEREKÇE : Kanununda geçen personelin görev ifası esnasında yaşadıkları büyük risk psikolojik ve bedensel yıpranmanın karşılanması amacıyla dahil edilmiştir.

SOSYAL TESİSLER VE KREŞLERDEN FAYDALANMA

Madde 5. Savunma hizmetlerinde çalışan devlet memurları bütün sosyal tesislerden (orduevleri, eğitim merkezleri, misafirhaneler, öğrenci yurtları, kreşler vb.) diğer askeri personel ile birlikte eşit olarak faydalanır.

Sosyal tesisler ve kreşlerden faydalanma usul ve esasları MSB.lığı tarafından bu kanunun yayımı tarihinden itibaren 6 (altı) ay içerisinde çıkarılacak yönetmelikte düzenlenir.

GEREKÇE : Kanununda geçen personelin görev ifası esnasında moral ve motivasyonun sağlanması aynı idarede özel kanunları ile çalışan diğer personellerle imkanların paralel olarak hakkaniyet içerisinde kullanılmasının sağlanması amaçlanmıştır.

HAREKAT ALARM İSKAN TESİSLERİ (LOJMANLAR) VE SERVİS HİZMETLERİNDEN FAYDALANMA

Madde 6. Savunma hizmetlerinde çalışan devlet memurları bütün Harekat Alarm İskan Tesisleri (lojmanlar) ve servis hizmetlerinden diğer askeri personel ile birlikte eşit olarak faydalanır.

Harekat Alarm İskan Tesisleri (lojmanlar) ve servis hizmetlerinden faydalanma usul ve esasları MSB.lığı tarafından bu kanunun yayımı tarihinden itibaren 6 (altı) ay içerisinde çıkarılacak yönetmelikte düzenlenir.

GEREKÇE : Kanununda geçen personelin görev ifası esnasında moral ve motivasyonun sağlanması aynı idarede özel kanunları ile çalışan diğer personellerle imkanların paralel olarak hakkaniyet içerisinde kullanılmasının sağlanması amaçlanmıştır.

DİSİPLİN VE YARGILAMA USULLERİ

Madde7 : Savunma hizmetlerinde çalışan devlet memurları sivil yargıya tabidir.

GEREKÇE : Kanununda geçen personelin sadece sivil yargıya tabi olması bu personelin diğer hakları ile paralellik sağlanarak normalleşmenin sağlanması amaçlanmıştır.

GÖREVDE YÜKSELME VE YER DEĞİŞİKLİĞİ

Madde8 : Görevde yükselme ve yer değişikliği usul ve esasları MSB.lığı tarafından bu kanunun yayımı tarihinden itibaren 6 (altı) ay içerisinde çıkarılacak yönetmelikte düzenlenir.

GEREKÇE : Kanununda geçen personelin çalıştığı kurumlarda yükselmesinin önünün açılması bunun kurallara bağlanması bilgi ve tecrübenin kurumsal hafızanın devamlılığının sağlanması amaçlanmıştır.

HİZMET İÇİ YETİŞTİRME ESASLARI

Madde 9 Savunma hizmetlerinde çalışan devlet memurları bir eğitim planı dahilinde eğitime tabi tutulur

Hizmet içi yetiştirme usul ve esasları MSB.lığı tarafından bu kanunun yayımı tarihinden itibaren 6 (altı) ay içerisinde çıkarılacak yönetmelikte düzenlenir.

GEREKÇE : Kanununda geçen personelin çalıştığı kurumlarda yapılan hizmete uygun eğitilmesi yetiştirilmesi ve bunun kurala bağlanması amaçlanmıştır.

YETKİLER

Madde 10: Savunma hizmetlerinde çalışan devlet memurlarından amir vazifesi alanlar; maiyetindeki bütün askeri ve savunma hizmetleri sınıfındaki personele hizmetin icap ettirdiği emirleri verebilir. Ceza vermek salahiyetleri vardır. Savunma hizmetleri sınıfındaki personele 657 sayılı DMK'na göre, askeri personele 926 sayılı kanuna göre ceza verme yetkisine haizdir.

GEREKÇE : Amir emrinde çalışan personele iş yaptırabilmesi için emir verme yetkisi kadar ceza verme yetkisinede sahip olmasının sağlanması hedeflenmiştir.

MAKAM TAZMİNATI

Madde11 Bu kanunun ek I cetveline göre savunma hizmetinde çalışan memurlara makam tazminatı ödenir.

GEREKÇE : Amir konumunda çalışan personelin çalışırken ve emekli olduğunda bu sıfatlarına uygun bir gelir için düzenlenmiştir.

BU KANUNDA HÜKÜM BULUNMAYAN HALLER

Madde 12: Bu kanunda hüküm bulunmayan hallerde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümleri uygulanır.

GEREKÇE : Kanunda hüküm bulunmaması halinde 657 sayılı kanunu dışına çıkılmaması diğer memurlarla paralellik sağlanması amaçlanmıştır.

Bu kanun yürürlüğe girmesiyle aşağıda belirtilen kanun maddeleri değiştirilmiştir.

DEĞİŞİKLİKLER

Madde ..13. : 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun 1'ncı maddesinin son panagrafına

??.subay astsubay uzman çavuş uzman jandarma MSB TSK Jandarma Genel komutanlığı ve Sahil güvenlik komutanlığında asker olmayan devlet memurları ile Emniyet teşkilatı mensubları özel kanun hükümlerine tabidir.?eklenmiştir.

GEREKÇE : Kanunun kapsadığı personelin çalışma koşulları risk yüksekliği nedeniyle özel kanuna sahip olması hedeflenmiştir.

Madde .14.. : 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun 33'ncı maddesine ikinci panagrafının sonuna ?(MSB TSK Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında asker olmayan devlet memurları hariç)? ibaresi eklenmiştir.

GEREKÇE : Kanun kapsamındaki personelin emeklilikte hak kaybına sebep olunmaması kadrolarının gizlilik kapsamından çıkarılması sağlanmıştır.

Madde 15... : 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun 36'ncı maddesine XI'inci fıkra eklenmiştir.

?XI- Savunma Hizmetleri Sınıfı : Bu sınıf MSB.lığı, Gnkur.Bşk.lığı, Kuv.K.lıkları (Kara, Deniz, Hava), Jandarma Gn.K.lığı ve Sah.Güv.K.lığı kadrolarında çalışan ve asker sayılmayan devlet memurlarını kapsar.?

GEREKÇE : Kanun kapsamındaki personelin emsallerinden çok değişik risk haline maruz kalması çalışma koşullarının farklılık göstermesi nedeniyle 657 sayılı kanun kapsamında ayrı bir sınıf eklenmiştir.

Madde 16... : 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun 36'ncı maddesine ortak hükümler 8-a maddesi yeniden düzenlenmiştir.

?8-a Emniyet ve Savunma hizmetine girenlerden: ?

GEREKÇE : Kanun kapsamındaki personelin emsallerinden çok değişik risk haline maruz kalması çalışma koşullarının farklılık göstermesi nedeniyle 657 sayılı kanun kapsamında emniyet sınıfına sağlanan haklarda paralellik sağlanmıştır.

Madde .17.. : 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun 43'ncü maddesine son cümle olarak aşağıdaki ifade eklenmiştir.

?Kadroları savunma hizmet sınıfına dahil olanlar bu maddede gösterilen emsallerini geçmemek üzere bağlı oldukları bakanlık tarafından tesbit edilecek ek gösterge rakamları uygulanır.?

GEREKÇE : Kanun kapsamındaki personelin emsallerinden çok değişik risk haline maruz kalması çalışma koşullarının farklılık göstermesi nedeniyle özlük haklarında iyileştirmenin ilgili bakanlık yetkisi ile yapılmasının sağlanması amaçlanmıştır.

Madde .18.. : 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun 80'nci maddesine son cümle olarak aşağıdaki ifade eklenmiştir.

?Savunma hizmetinde görevli memurlar hakkında yukarıdaki esaslar bağlı oldukları bakanlıkça bir talimatla belirtilir.

GEREKÇE : Kanun kapsamındaki personelin yurt dışına gönderilme esaslarının ilgili bakanlıklarca düzenlemenin sağlanması amaçlanmıştır.

Madde 19. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun 152'inci maddesinin II'inci fıkrasının ?A? bendine ?n? alt bendi eklenmiştir.

n) Milli Savunma Hizmetleri Sınıfına dahil personel için %345'ine,

GEREKÇE : Kanun kapsamındaki personelin risk durumununda değerlendirilerek diğer risk grubundaki Mit mensuplarına paralel olarak özel hizmet tazminatının düzenlenmesi amaçlanmıştır.

Madde .20 : 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun IV sayılı cetvelinin 8 b maddesi aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

? b) En az dört yıl süreli yükseköğrenim veren fakülte veya yüksekokulları bitirmiş ve kazanılmış hak aylıkları birinci derecede olmak şartıyla; Başbakanlık Uzmanları, Kalkınma Bakanlığı Planlama Uzmanları, Hazine Uzmanları Dış Ticaret Uzmanları ile savunma hizmet sınıfında çalışan memurlar: 2.000?

GEREKÇE : Kanun kapsamındaki personelin kamudaki diğer personelle haklarında paralellik sağlanmıştır.

YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILACAK HÜKÜMLER

Madde 21 : bu kanunun yürürlüğü girmesiyle birlikte;

a) 657 sayılı DMK'nun 232'nci maddesi

GEREKÇE : Kanun kapsamındaki personelin çağ dışı kalmış şekilde çalıştırılmasını önlemek diğer devlet memurları ile paralellik sağlamak söz konusu personelin Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu ve Yönetmeliğinin, Askeri Mahkemeler Kuruluş ve Yargılama Usulü Kanununun kapsamından çıkarılması ile bu maddenin dayanaksız kalması nedeniyle iptal edilmiştir.

b) 657 sayılı DMK'nun 233'üncü maddesi,

GEREKÇE : Kanun kapsamındaki personelin çağ dışı kalmış şekilde çalıştırılmasını önlemek disiplin yönünden diğer devlet memurları ile paralellik sağlamak söz konusu personelin Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu ve Yönetmeliğinin, Askeri Mahkemeler Kuruluş ve Yargılama Usulü Kanununun kapsamından çıkarılması ile bu maddenin dayanaksız kalması nedeniyle iptal edilmiştir.

c) 211 sayılı İç Hizmet Kanununun 115 116 ve 117'ncı maddeleri,

yürürlükten kardırılmıştır.

GEREKÇE : Kanun kapsamındaki personelin çağ dışı kalmış şekilde çalıştırılmasını önlemek diğer devlet memurları ile paralellik sağlamak söz konusu personelin Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu ve Yönetmeliğinin, Askeri Mahkemeler Kuruluş ve Yargılama Usulü Kanununun kapsamından çıkarılması ile bu maddelerin dayanaksız kalması nedeniyle iptal edilmiştir.

. Madde 22? : bu kanunun yürürlüğü girmesiyle birlikte;

211 sayılı TSK leri iç hizmet kanunu 76. Maddesi Aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

?Madde 76 ?Nöbet : askerlikteki müşterek hizmetlerin yapılmasını ve devamını sağlamak maksadı ile bu hizmetlerin belli bir sıra ve süre ile subay askeri memur astsubay askeri öğrenci erbaş ve erler tarafından yapılmasıdır.?

GEREKÇE : Kanun kapsamındaki personelin çağ dışı kalmış şekilde çalıştırılmasını önlemek diğer devlet memurları ile paralellik sağlamak için asker şahıs tanımından çıkarılması ile tanımların düzenlenmesi amaçlanmıştır.

Madde 23? : bu kanunun yürürlüğü girmesiyle birlikte;

1632 sayılı Askeri ceza kanunu 3. Maddesi Aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

?Askeri şahıslar; Mareşalden asteğmene kadar subaylar, astsubaylar, uzman jandarma, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve er, erbaş ve erler ile askeri öğrencilerdir.?

GEREKÇE : Kanun kapsamındaki personelin çağ dışı kalmış şekilde çalıştırılmasını önlemek diğer devlet memurları ile paralellik sağlamak için asker şahıs tanımından çıkarılması ile tanımların düzenlenmesi amaçlanmıştır.

Madde 24? : bu kanunun yürürlüğü girmesiyle birlikte;

1632 sayılı Askeri ceza kanunu Ek 8. Maddesinin son panagrafı Aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

?Yedek subaylar hariç olmak üzere subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş ve sözleşmeli erbaş ve erler hakkında, askerî ve adliye mahkemelerince verilen kısa süreli hapis cezaları Türk Ceza Kanununun 50 nci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentlerinde yazılı olanlar dışındaki seçenek yaptırımlara çevrilemez.?

GEREKÇE : Kanun kapsamındaki personelin çağ dışı kalmış şekilde çalıştırılmasını önlemek diğer devlet memurları ile paralellik sağlamak için asker şahıs tanımından çıkarılması sivil yargının geçerli olması nedeniyle değiştirilmiştir.

Madde 25? : bu kanunun yürürlüğü girmesiyle birlikte;

1632 sayılı Askeri ceza kanunu 23. Maddesinin B panagrafı Aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

? B) Subay, astsubay, Milli Savunma Bakanlığı, uzman jandarma ve uzman erbaşlar hakkında:?

GEREKÇE : Kanun kapsamındaki personelin çağ dışı kalmış şekilde çalıştırılmasını önlemek diğer devlet memurları ile paralellik sağlamak için asker şahıs tanımından çıkarılması sivil yargının geçerli olması nedeniyle değiştirilmiştir.

Madde 26? : bu kanunun yürürlüğü girmesiyle birlikte;

1632 sayılı Askeri ceza kanunu 24. Maddesinin ilk panagrafı Aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir

?Subay, astsubay, Milli Savunma Bakanlığı uzman jandarma ve uzman erbaşlar;?

GEREKÇE : Kanun kapsamındaki personelin çağ dışı kalmış şekilde çalıştırılmasını önlemek diğer devlet memurları ile paralellik sağlamak için asker şahıs tanımından çıkarılması sivil yargının geçerli olması nedeniyle değiştirilmiştir.

Madde 27? : bu kanunun yürürlüğü girmesiyle birlikte;

1632 sayılı Askeri ceza kanunu 34. Maddesinin ilk panagrafı Aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

?Subaylar, astsubaylar uzman jandarma ve uzman erbaşlar hakkında memuriyetten mahrumiyet cezası verildiği takdirde, bu feri cezaya karşılık o kadar süre açığa çıkarılmalarına hükmolunur. Bu süre kıdemden ve emeklilik süresinden indirilir.?

GEREKÇE : Kanun kapsamındaki personelin çağ dışı kalmış şekilde çalıştırılmasını önlemek diğer devlet memurları ile paralellik sağlamak için asker şahıs tanımından çıkarılması sivil yargının geçerli olması nedeniyle değiştirilmiştir.

Madde 28. : bu kanunun yürürlüğü girmesiyle birlikte;

1632 sayılı Askeri ceza kanunu 39. Maddesinin A Bendi Aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

?A) Subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş ve sözleşmeli erbaş ve erler hakkında verilen ve Türk Silahlı Kuvvetlerinden veya Devlet memurluğundan çıkarmayı, ilişik kesmeyi veya sözleşmenin feshini gerektirmeyen hürriyeti bağlayıcı ceza hükümleri.?

GEREKÇE : Kanun kapsamındaki personelin çağ dışı kalmış şekilde çalıştırılmasını önlemek diğer devlet memurları ile paralellik sağlamak için asker şahıs tanımından çıkarılması sivil yargının geçerli olması nedeniyle değiştirilmiştir.

Madde 29? : bu kanunun yürürlüğü girmesiyle birlikte;

1632 sayılı Askeri ceza kanunu 165. Maddesinin A Bendi Aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

?Madde 165 -

Askeri şahıslar hakkında verilebilecek disiplin cezaları şunlardır:

A) Subaylar, astsubaylar, uzman jandarmalar ve uzman erbaşlar hakkında:

1. Uyarı.

2. Aylık Kesilmesi: Ek göstergeler dahil, cezalının brüt aylığından 1/30 - 1/8 arasında kesinti yapılmasıdır.

3. Göz Hapsi: Dört haftaya kadar.

4. Oda Hapsi: Dört haftaya kadar.?

GEREKÇE : Kanun kapsamındaki personelin çağ dışı kalmış şekilde çalıştırılmasını önlemek diğer devlet memurları ile paralellik sağlamak için asker şahıs tanımından çıkarılması sivil yargının geçerli olması nedeniyle değiştirilmiştir.

Madde 30? : bu kanunun yürürlüğü girmesiyle birlikte;

353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluş Kanunu 10. Maddesinin A ve D Bendi kaldırılmıştır.

GEREKÇE : Kanun kapsamındaki personelin çağ dışı kalmış şekilde çalıştırılmasını önlemek diğer devlet memurları ile paralellik sağlamak için asker şahıs tanımından çıkarılması sivil yargının geçerli olması nedeniyle değiştirilmiştir.

Madde 31? : bu kanunun yürürlüğü girmesiyle birlikte;

1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanunu 20. Maddesinin son panagrafı aşağıdaki gibi düzenlenmiştir.

? Bu Kanunun uygulanmasında asker kişiden maksat; Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli bulunan veya hizmetten ayrılmış olan subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, uzman jandarma, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve er , erbaş ve erlerdir.?

GEREKÇE : Kanun kapsamındaki personelin çağ dışı kalmış şekilde çalıştırılmasını önlemek diğer devlet memurları ile paralellik sağlamak için asker şahıs tanımından çıkarılması sivil yargının geçerli olması nedeniyle değiştirilmiştir.

Madde 32? : bu kanunun yürürlüğü girmesiyle birlikte;

1325 sayılı MSB lığı Görev ve teşkilatı hakkındaki kanunun 1. Maddesinin son panagrafı olan aşağıdaki ifade iptal edilmiştir.

?Bakanlıkça, Genelkurmay Başkanlığı ile koordineli olarak düzenlenecek bu teşkilat Silahlı Kuvvetler kuruluş ve kadrolarında gösterilir.?

GEREKÇE : MSB lığının kendi kadrolarını belirlemesi ve bunun devlet personel başkanlığında karşılığının bulunması ile kanun kapsamındaki personelin emeklilikteki hak kayıplarının kaldılması MSB lığının savunma sektöründeki belirliyici konumunun güçlendirilmesi hedeflenmiştir.