Aday memurun 'Uyarma' cezası alması ve yaşanacaklar

657 sayılı kanunun 57. maddesinde 25 Şubat 2011 tarihinde yapılan düzenleme şu şekildedir:

Adaylık süresi içinde disiplin cezası almış olanların disiplin amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayı ile ilişikleri kesilir. İlişkileri kesilenler ilgili kurumlarca derhal Devlet Personel Başkanlığına bildirilir.

En hafif ceza olan Uyarma cezasının uygulanacağı filler ise şu şekildedir:

a) Verilen emir ve görevlerin tam ve zamanında yapılmasında, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasların yerine getirilmesinde, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçlerin korunması, kullanılması ve bakımında kayıtsızlık göstermek veya düzensiz davranmak,
b) Özürsüz veya izinsiz olarak göreve geç gelmek, erken ayrılmak, görev mahallini terketmek,
c) Kurumca belirlenen tasarruf tedbirlerine riayet etmemek,
d) Usulsüz müracaat veya şikayette bulunmak,
e) Devlet memuru vakarına yakışmayan tutum ve davranışta bulunmak,
f) Görevine veya iş sahiplerine karşı kayıtsızlık göstermek veya ilgisiz kalmak,
g) Belirlenen kılık ve kıyafet hükümlerine aykırı davranmak,
h) Görevin işbirliği içinde yapılması ilkesine aykırı davranışlarda bulunmak.

Uyarma cezası farklıdır, yazılı ikaz farklıdır

Bazen disiplin soruşturması açılır ve memura uyarma cezası yerine 657'de bir ceza olarak tanımlanmamış olan "yazılı ikaz" verilebilmektedir. Disiplin soruşturması sonunda eğer 657'nin 125. maddesinde yer alan uyarma cezası verilmiş ise "göreve son verilebilir". Ancak eğer yazılı ikaz verilmiş ise bu sadece bir kazdır ve "göreve son verilme" ile sonuçlanmaz.

Uyarma cezasına itiraz

Uyarma cezası verilirse dahi hemen göreve son verilmemektedir. Ceza alan aday memurun itiraz hakkı bulunmaktadır. Kararın aday memura tebliğinden itibaren 7 gün içinde disiplin kuruluna itiraz edilmesi mümkündür. Bu husus Kanunun 135. maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir:

"Disiplin amirleri tarafından verilen uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarına karşı disiplin kuruluna, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasına karşı yüksek disiplin kuruluna itiraz edilebilir.
İtirazda süre, kararın ilgiliye tebliği tarihinden itibaren yedi gündür. Süresi içinde itiraz edilmeyen disiplin cezaları kesinleşir.
İtiraz mercileri, itiraz dilekçesi ile karar ve eklerinin kendilerine intikalinden itibaren otuz gün içinde kararlarını vermek zorundadır.
İtirazın kabulü halinde, disiplin amirleri kararı gözden geçirerek verilen cezayı hafifletebilir veya tamamen kaldırabilirler.
Disiplin cezalarına karşı idari yargı yoluna başvurulabilir."

Disiplin kurulu itirazı yerinde görmez ve uyarma cezasını onaylarsa bu halde verilmiş olan disiplin cezası kesinleşmiş olur. Atamaya yetkili amirin onayı ile aday memurun memuriyet görevine son verilir.

Aday memurlar sendika üyesi olamadığı için disiplin kurulunda sendika temsilcisi olmayacak

Disiplin yönetmeliğinde yer alan hüküm gereğince sendika temsilcisi disiplin kurulunda yer alabilmektedir. Yönetmelikte yer alan hüküm şu şekildedir:

"Hakkında disiplin soruşturması yürütülen Devlet memurunun üyesi olduğu sendikanın temsilcisi de bu maddede belirtilen disiplin ve yüksek disiplin kurullarında yer alır. Her bir disiplin ve yüksek disiplin kurulunda görevlendirilen temsilci ilgili sendika tarafından önceden bildirilir. Bu şekilde üyesi çift sayıya ulaşan kurullarda oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın kararına itibar edilir"

Diğer taraftan, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanununda sendikalara üye olabilecek kamu görevlisi "Kamu kurum ve kuruluşlarının işçi statüsü dışındaki bir kadro veya söz-leş-me-li per-so-nel po-zis-yo-nun-da çalışan, adaylık veya deneme süresini tamamlamış kamu görevlilerini," şeklinde tanımlanmıştır. Bu tanım gereğince aday memurlar sendika üyesi olamamaktadır.

DEĞERLENDİRME

2011 yılında yapılan düzenleme çok ağır bir düzenlemedir. En hafif ceza olan uyarma cezası dahi göreve son verilmeyi gerektirebilmektedir. Aday memurların çok dikkatli olması, amirlerin ise bir memurun hayatını karartmadan önce bir kez daha şans tanıması ve yapılan soruşturma sonrasında bir disiplin cezası olmayan "yazılı ikaz" ile yetinmesi daha uygun olacaktır. Amirler, aday memurun aynı hareketi tekrar etmesi halinde bu kez uyarma cezası vermesi daha uygun ve adil bir işlem olacaktır.