Aday Memurlara İlişkin Bilgiler

Devlet Memurluğu kadrosuna ilk defa atanacaklar için uygulanacak merkezi sınavı kazanarak temel, hazırlayıcı eğitim ve staja tabi turtulmak üzere her hangi bir kurum veya kuruluşa atananlara aday memur denilmektedir. Bu eğitimler tüm devlet memurları için geçerlidir.

---

Devlet Memurluğu kadrosuna ilk defa atanacaklar için uygulanacak merkezi sınavı kazanarak temel, hazırlayıcı eğitim ve staja tabi turtulmak üzere her hangi bir kurum veya kuruluşa atananlara aday memur denilmektedir. Bu eğitimler tüm devlet memurları için geçerlidir.

Aday memurluk statüsü sırasında memur bazı eğitimler alır. 657 sayılı Kanunun 54-57 maddelerinde aday memurlarla ilgili olarak aşağıdaki hükümlere yer verilmiştir.
"Aday olarak atanmis Devlet memurunun adaylık süresi bir yıldan az iki yıldan çok olamaz ve bu süre içinde aday memurun baska kurumlara nakli yapılamaz.
Aday olarak atanan memurlarin önce bütün memurların ortak vasıfları ile ilgili temel egitime, bilahara sınıflari ile ilgili hazırlayıcı egitime ve staja tabi tutulmaları ve Devlet memuru olarak atanabilmeleri için basarılı olmaları şarttır.
Temel egitim ile hazırlayıcı egitim aynı kurumda yapılır.
Adaylık süresi içinde temel ve hazırlayıcı egitim ve staj devrelerinin her birinde basarısız olanlarla adaylık süresi içinde hal ve hareketlerinde memuriyetle bagdasmıyacak durumları, göreve devamsızlıkları tespit edilenlerin sicil amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayı ile iliskileri kesilir.
İliskileri kesilenler ilgili kurumlarca derhal Devlet Personel Baskanlıgına bildirilir.
Adaylardan en geç iki yil içinde Devlet memuru olabilmeleri için olumlu sicil alamayanlarin sicil amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayi ile ilisikleri kesilir. Iliskileri kesilenler ilgili kurumlarca derhal Devlet Personel Baskanligina bildirilir.
Adaylık devresi içinde veya sonunda, ilisikleri kesilenler (saglık nedenleri hariç) 3 yıl süre ile Devlet memurluguna alınmazlar."

Bu maddeyi özetleyecek olursak;
1-)Adaylık süresi bir yıldan az iki yıldan çok olamaz. Bu süre kurum amirinin takdirine bağlıdır.
2-)Adaylık eğitimi süreci üç aşamalıdır. Bunlar, Temel eğitim, hazırlayıcı eğitim ve stajdır. Bu eğitimlerin tümünden başarılı olmak gereklidir. Bu eğitimlerin her hangi birinden başarısız olanların memuriyetle ilişikleri kesilir.
3-)Adaylık süresince hal ve hareketlerinde memuriyetle bagdasmıyacak durumları, göreve devamsızlıkları tespit edilenlerin sicil amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayı ile iliskileri kesilir. 657 sayılı Kanunun bu düzenlemesi amire büyük bir inisiyatif sağladığından, adaylık süresince çok dikkatli olunması gerekmektedir.
4-)Adaylık süresinde devlet memurluğu ile ilişiği kesilenler 3 yıl süre ile devlet memurluğuna alınmazlar.

Aday Memurların Eğitimleri
1.TEMEL EĞİTİM
Aday Memurların Yetiştirilmelerine Dair Genel Yönetmelik'te Temel Eğitim ile ilgili olarak 3 önemli ilke belirtilmiştir. Bunlar;
(1) Temel eğitimin hedefi; Aday memurlara, Devlet memurlarının ortak vasıfları ile ilgili bilinmesi gereken, asgari bilgileri vermektir.
(2) Bu eğitim her sınıf ve kadrodaki memura ortak bir program dahilinde ve aday memurların öğrenim durumları dikkate alınarak uygulanır.
(3) Bu eğitimin süresi on günden az iki aydan çok olamaz.
Temel Eğitim konuları belirtilen yönetmeliğin 5. Maddesinde sıralanmıştır. Bunlar;
(1) Atatürk ilkeleri,
(2) T.C. Anayasası,
(a) Genel Esaslar,
(b) Temel Hak ve Ödevler,
(c) Cumhuriyetin Temel Organları,
(d) Yürütme.
(3) Genel olarak Devlet teşkilatı.
(4) 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu.
(a) Ödev ve sorumluluklar,
(b) Genel Haklar,
(c) Yasalar,
(d) Sicil ve disiplin işleri,
(e) Sosyal ve Mali Haklar,
(f) Amir - Memur ilişkileri,
(g) Müracaat ve şikayetler,
(h) Kılık kıyafet,
(i) Yer değiştirme,
(j) Beşeri ilişkiler.
(5) Yazışma - Dosyalama usulleri.
(6) Devlet malını koruma ve tasarruf tedbirleri.
(7) Halkla ilişkiler.
(8) Gizlilik ve gizliliğin önemi.
(9) İnkılap tarihi.
(10) Milli Güvenlik Bilgileri.
(11) Haberleşme.
(12) Türkçe Dilbilgisi Kuralları.
(13) İnsan Hakları. (1998 tarihinde eklenmiştir.)
Temel Eğitim Programları Devlet Personel Başkanlığınca yayımlanmış olup, bunlar 3 cilt halinde Başkanlıktan temin edilebilmektedir. Kurumlarca Devlet Personel Başkanlığından alınan temel eğitim soruları eğitime tabi tutulacak aday memurlara önceden verilir. Verilen bu sorulardan sınav yapılmakta ve bu sınavdan 100 tam puan üzerinden 60 almak gerekmektedir.

2.HAZIRLAYICI EĞİTİM
Aday Memurların Yetiştirilmelerine Dair Genel Yönetmelik'te hazırlayıcı eğitim ile ilgili olarak iki husus belirtilmiştir.Bunlar;
(1) Hazırlayıcı eğitimin hedefi; Aday memurların işgal ettikleri kadro ve görevleri dikkate alınarak bu görevlerin yürütülmesi için gerekli bilgi ve becerileri kazandırmak ve görevlerine intibakını sağlamaktır.
(2) Hazırlayıcı eğitim bir aydan az 3 aydan çok olamaz.
Hazırlayıcı eğitim konuları aday memurların kadro ve görevleri dikkate alınarak belirtilen yönetmeliğin 5. Maddesinde sıralanmıştır.
1)Kurum ve kuruluşun;
(a) Tanıtılması,
(b) Görevleri,
(c) Teşkilatı,
(d) İlgili mevzuatı,
(e) Diğer kurumlarla ilişkileri,
(2)Aday memurun görevi ile ilgili hususlar,
(3)Kurum veya kuruluşun uygun göreceği diğer konular temel alınarak belirlenmektedir.
Hazırlayıcı eğitim ile ilgili sınav soruları ilgili kurum ve kuruluşlarca hazırlanır. Bu eğitimden de sınav yapılır ve sınavdan 100 puan üzerinden 60 puan almak gerekmektedir.

3.STAJ
Aday Memurların Yetiştirilmelerine Dair Genel Yönetmelik'te stajla ilgili olarak 3 husus belirlenmiştir. Bunlar;
(1) Stajın hedefi; Aday memurlara hazırlayıcı eğitim döneminde verilen teorik bilgileri ve işgal ettikleri kadro ve görevleri ile ilgili diğer bilgi ve işlemleri ve kazandırılan becerileri uygulamak suretiyle tecrübe kazandırmaktır.
(2) Staj; Aday memurun görev ile ilgili olmak üzere diğer bir kurum veya kuruluşa yaptırılabilir.
(3) Staj iki aydan az olmamak kaydıyla adaylık süresi içinde tamamlanır.
Staj dönemi konuları ilgili kurum veya kuruluşlarca belirlenir. Staja katılanlar staj değerlendirme belgesi ile değerlendirilirler.

Kurum ve kuruluşlar bu dönemdeki aday memurlarının yazılı veya uygulamalı sınava tabi tutarakta değerlendirebilirler, bu takdirde 100 tam puan üzerinden 60 puan almak gerekmektedir.


ADAY MEMURLARLA İLGİLİ DİĞER HUSUSLAR

1.Asalet Tasdiki
Adaylık süresi en az bir yıl en çok iki yıl sürer. Bu süre içerisinde aday memurun asli memur olabilmesi için;
A)Temel, hazırlayıcı eğitim ve staj devrelerinin her birinden başarılı olması,
B)Adaylık süresince hal ve hareketlerinde memuriyetle bağdaşmayacak durumlarının ve göreve devamsızlıklarının olmaması, gerekmektedir.

2.Adaylık Dönemindeki Sınavlara Katılmama
Sağlık sebebiyle sınava katılmayanların sınavları adaylık süresi içinde uygun bir zamanda yapılır. Sağlık sebepleri dışında sınavlara katılmayanlar başarısız sayılır.
Soruların açılması ve yazdırılmasından veya dağıtılmasından sonra sınav salonuna gelenlerde sınava katılmamış sayılır ve başarısız olarak değerlendirilirler.

3.Adaylıkta Nakil
657 sayılı Kanunun adaylık süresi içindeki nakil durumuna ilişkin olarak "aday memurun baska kurumlara nakli yapılamaz." Hükmüne yer verilmiştir. Bu hükme göre
a)Adaylık devresi içinde aday memur kendi kurumu içerisinde bir ilden başka bir ile nakil olunabilir. Örneğin Bayındırlık Bakanlığı Adana İl Müdürlüğünde görevli bir aday memur adaylık süresi içinde Ankara İl Müdürlüğüne geçebilir.
b)Aday memur başka kurumlara geçemez. Örneğin Bayındırlık Bakanlığı Adana İl Müdürlüğündeki aday memur adaylık süresi içinde Çalışma Bakanlığının herhangi bir İl Müdürlüğündeki kadrolarına geçemez.

4.Devlet Memurluğu kadrolarında aday memur olarak çalışanlardan Müfettişlik, Uzmanlık, Kontrolörlük gibi kadrolara nakil durumu
Devlet memurluğu kadrolarında aday memur olarak çalışmakta iken, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun kariyer meslekleri düzenleyen 36. Maddesinin A/11 fıkrasında belirtilen Müfettişlik, Uzmanlık, Kontrolörlük gibi kadrolara geçmek isteyenler sadece çalıştığı kurumun muvafakatını (izni) almak zorundadır.
Aynı şekilde kamu kurumlarının 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun kariyer meslekleri düzenleyen 36. Maddesinin A/11 fıkrasında belirtilen Müfettişlik, Uzmanlık, Kontrolörlük gibi kadrolarında çalışanlardan yine kariyer meslek kadrolarına geçmek isteyenler çalıştıkları kurumların muvafakatı yoluyla ilgili kurumlara geçebilirler.