Her gün 1.200 kişi bankadan kredi çekip ev almaya koşuyor
Daha mortgage sistemi bile gelmeden 25 yıla çıkan vade ve yüzde 1.20'ye inen
faizler tüketicinin iştahını kabarttı. Bankalar yıl başında günde ortalama 500
kişiye konut kredisi verirken rakam Eylül ayında bin 200'e çıktı. Bu yıl kredi
çekip ev alan tüketici sayısı 140 bini aştı. Kredilerde ortalama vade ise 8
yıla uzadı Yüzde 1.20'ye kadar inen faiz ve 25 yıla ulaşan vadeler tüketicinin
gönlünü çeldi. Son dönemde bankalardan haftada 250 trilyon lira konut kredisi
çekmeye başlayan tüketici, bu yolla günde bin 200 ev almaya başladı. 2005 yılında
bankalar tarafından finanse edilen konut alımlarının toplam sayısı 140 bini
geçerken kullanılan kredilerin vadesi gittikçe uzuyor.
Tüketiciye kira öder gibi ev alma şansı tanıyan konut kredilerinde 2005'te tam
bir patlama yaşadı. Bu yılın ilk dokuz ayında 5.8 milyar YTL'lik (5.8 katrilyon
lira) kredi kullanılırken, toplam kredi tutan 8.5 milyar YTL'ye dayandı. Kredi
kullanımı özellikle son haftalarda arttı ve 9-16 Eylül arasında 260.5 milyon
YTL'yle rekora çıktı. 2005 başında tüketiciler krediyle günde ortalama 500'e
yakın ev alırken Eylül sonuna yaklaşınca bu rakam katlandı.
İstanbul'daki kredinin %15'i Avrupa yakasında
Kredide kullanım miktarı arttıkça vadeler de uzuyor. Haziran-Ağustos döneminde
ortalama 84 ay (7 yıl) olan kredi vadesi Eylül sonuna doğru 94 ay (8 yıl) ve
üstüne doğru yükselmeye başladı. Bunda özellikle faizlerdeki düşüşün önemli
bir etkisi var. Çünkü faiz düştükçe uzun vadeli kredinin taksit miktarı düşüyor,
yani cazibesi daha da artıyor. Öte yandan tüketiciler konut kredisi çekerken
çok aşırıya kaçmıyor. Bankacılık sektöründe ortalama konut kredisi kullanım
tutan 50 bin YTL civarında seyrediyor. Satin almak istediği konutun yüzde 75-80'ine
kadar kredi çekme hakkı bulunan tüketici, bu oranın tamamını kulanmak yerine
yansını kendi cebinden ödeyip, diğer yarısını bankadan kredi olarak kullanmayı
seçiyor.
Türkiye'de ev almak için bankalardan çekilen borçların yarısı ise istanbul'a
gidiyor. Ancak İstanbul'da kullanılan kredide yüzde 75'lik aslan payım Avrupa
yakası alıyor. Avrupa yakasına verilen kredilerin üçte ikisine yakın bölümü
ise Suriçi tabir edilen Topkapı ile Boğaz kıyısı arasındaki evlere veriliyor.
Yeniden yapılandırma %1.5 ve üzeri için
Konut faizlerindeki hızlı düşüş tüketicinin gündemine "Eski krediyi kapat,
düşük faizle yenisini aç" şeklinde özetlenen yeniden yapılandırma uygulamasını
soktu. Piyasada birçok banka rekabet nedeniyle bu değişime sıcak bakıyor. Ancak
yüzde 1.20 faizle yeniden yapılandırılacak bir kredide kâra geçmek için daha
önce alınan kredi faizinin yüzde 1.50'nin altında olmaması gerekiyor. Aradaki
fark KKDF, masraflar ve önceki krediden kaynaklanan zarara gidiyor.
milliyet