Kuş gribi aşısı yapan enstitümüz vardı (...KAPATTIK!)

Güngör URAS/Milliyet

Geçen yıl, 2004 yılının 11 Haziran tarihinde Resmi Gazete'de 2004/7405 sayı ile şu karar yayımlandı: "Manisa Tavuk Hastalıkları ve Aşı Üretim Enstitüsü Müdürlüğü'nün kaldırılması, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ile Devlet Personel Dairesi Başkanlığı'nın görüşlerine dayanan Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın yazısı üzerine Bakanlar Kurulu'nca kararlaştırılmıştır". İmzalar: Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Bakanlar...

Manisa Tavuk Hastalıkları ve Aşı Üretim Enstitüsü, kuş gribi hastalığına karşı aşı üreten ilk ve tek araştırma enstitümüzdü. Çin'de ortaya çıkan kuş gribi olaylarından sonra bu alanda ihtisaslaşmıştı. "Kuş gribi" olgusu ile karşılaşıldığında inaktif aşı ile müdahale, koruma ve kontrol konusunda çalışmalar yapıyordu. Kuş gribi hastalığının yayılmasına yol açan göçmen su kuşlarında hastalık taraması ve bu kuşların hareketlerinin izlenmesi için çalışıyordu.

Uzmanlaşmıştı
Tavukçuluk konusunda araştırma, eğitim ve üretim yapan çok önemli bir kuruluş idi.
Birleşmiş Milletler Gıda Tarım Teşkilatı'nın (FAO) desteği ile 1986 yılında aşı üretimine başladı. 250 milyon doz aşı üretim kapasitesine sahipti. Kuş gribi aşısı dahil, 7 çeşit kanatlı aşısı, 19 çeşit teşhis amaçlı antijen ve antiserum üretiliyordu. Türkiye'nin aşı ihtiyacının önemli bölümünü karşılıyordu.

Enstitüde çalışan uzmanlar tavuklar üzerinde bilinmeyen hastalıklarla ilgili 38 araştırma gerçekleştirmişti.
Enstitünün bir özelliği de, SBF (Spesific Protejen Free) diye adlandırılan 17 tür hastalıktan arındırılmış, "damızlık saf ırk" yumurta üretimi idi. Aşı üretimi ve aşı kontrol testlerinde kullanılan bu özel tür yumurtaları Balkanlar'da ve Ortadoğu'da üreten tek tesisti. Suudi Arabistan, Peru, Rusya ve İsrail'e tanesi 1 dolardan, yılda 60 bin yumurta satıyordu. Türkiye'deki aşı üretim merkezleri de SBF türü yumurtaları enstitüden temin ediyordu.

'Neden kapatıldı?
"Tavukçuluk sektörünün en önemli ihtiyaçlarından biri olan aşı ve hastalık kitlerini üretmek, kalitesini yükselterek standardizasyonunu sağlamak, hayvan sağlığını korumak, tavukçuluğun gelişmesini sağlayacak sağlık tedbirlerini almak, yeni ve bilinmeyen hastalıklar üzerinde araştırmalar yapmak, yurt genelinde bütün illerin aşı ve biyolojik madde ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla "1982 yılında kurulan enstitü 22 yıl sonra (Kararnamedeki ifade ile) "kaldırıldı"... Binaları boşaltıldı. Yılların birikimi ile konularında uzmanlaşan elemanlar başka görevlere dağıtıldı.

Enstitünün "kaldırılma" kararına imza atanlar, attıkları imzanın bu ülkenin başına neler getireceğini düşünemediklerinden ve de attıkları imza ile "kuş gribi hastalığının yayılmasında etkili olan göçmen su kuşlarında hastalık taraması yapacak ve bu kuşların ülkedeki varlığını araştıracak, aşı üretecek" kuruluşu yok ettiklerinden, bugün "kuş gribi" sorunu ile karşı karşıyayız...