Bütçe 'hizmet' getiriyor mu?

Devlet ciddiyetinin "çivisi çıktı"... Maliye Bakanı "ishal olduğu" için 2006 yılı bütçesinin açıklanması gecikti. Açıklama "yalap şalap" yapıldı... İşte o "yalap şalap" açıklamalara göre düzenlediğim bir gelir-harcama tablosunu yazının altında bulacaksınız.

2006 yılının gelir-harcama rakamlarını geçmiş yıllarla karşılaştırarak 2006 yılı bütçesinin halka ne getirdiğini sergilemeye imkân yok. Çünkü 2006 yılında (1) Bütçeleme sistemi değişti. (2) Daha önce bütçe kapsamında olmayan BDDK, SPK, RTÜK, KOSGEP, Kamu İhale Kurumu, Savunma Sanayii Müsteşarlığı benzeri 67 kuruluşun gelir gideri bütçeye girdi. Eskiden bütçe 97 kuruluşun gelir giderini bir arada verirdi. Kuruluş sayısı 164'e çıktı.

Bütçe devletin gelir ve harcama hedeflerini belirler... Tabii ki harcamaları sınırlayan, devletin gelir toplama gücüdür. "Ne kadar köfte, o kadar ekmek" misali, "Ne kadar gelir, o kadar harcama" ilkesi geçerlidir... Devletin gelir toplamada en önemlik kaynağı vergidir. Vergi toplamanın bir sınırı vardır. Devlet de giderlerini vergi toplama gücüne göre belirler.

Gelir kadar harcama
Önceki yıllarda yapılmış hesaba kitaba uymayan, geliri olmayan harcamalar sonucu ortaya çıkan borçlar ve bunların faizi gelirlerin önemli bölümünü yutunca, devletin harcama gücü kısıldı.

Devletin görevi halkın güvenliğini, huzurunu sağlamak, refahını artırmak, daha iyi sağlık, eğitim, adalet hizmeti vermektir.Halk devletten (devletin sorumluluğunu omuzlayan hükümetten) hizmet bekler. Hükümetin halka hizmet verebilmesi için, belli harcamaları yapması gerekir. Altyapı yatırımları yapması, sağlığa, eğitime, adalete, sosyal hizmetlere daha çok para ayırması gerekir.

Devletin (hükümetin) halka hizmete ne kadar para ayırdığı bütçeden izlenir. Hükümet, bütçeyi hazırlarken tabii ki, Maastrich Kriteri diye adlandırılan AB sınırlamasına, faiz dışı fazla diye adlandırılan IMF sınırlamasına uymak, enflasyonu artırmamak için gerekli sınırlamaları dikkate almak zorundadır. Ama, halk bunları bilmez. Halk devletin (hükümetin) kendine ne hizmet vereceğine bakar.

Önemli olan hizmet
Halk için önemli olan, bütçenin maaş, ücret artışı getirip getirmediği, sosyal güvenlik harcamalarının artıp artmayacağı, yatırımların hızlanıp hızlanmayacağı, okulların, hastanelerin, mahkemelerin daha iyi hale gelip gelmeyeceğidir.

2006 yılı bütçesinde dikkati çeken, faize ayrılan paranın azalmasına rağmen halka gidecek hizmetlere dönük harcamaların dişe dokunur ölçüde artırılamamasıdır. Buna karşılık vergi gelirlerinin ve vergi dışı gelirleri artırılması için halkın cebinden daha çok para çekme niyetinin bütçede yer almasıdır. Bundan sonra bütçe TBMM'de kanunlaşıncaya kadar çok tartışılır. Ama hiçbir şey değişmez.

güngör uras/milliyet