MEB'in işletmelerde mesleki eğitim yazısında hatalar zinciri

Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Denetim Başkanlığı 28.11.2012 tarih ve 24 sayılı ve "Örgün Mesleki ve Teknik Eğitim İzleme ve Değerlendirme Raporu" konulu yazılarında işletmelerde mesleki eğitimde koordinatör öğretmen görevlendirmesiyle ilgili Türkiye genelinde uygulama birliği sağlanması ve ileride telafisi mümkün olamayacak hatalara meydan verilmemesi açısından bazı açıklamalarda bulunmuştur.

Bu açıklamaları incelediğimizde çok temel konularda hata yapıldığı ortaya çıkmaktadır.

Bu hatalar şunlardır;

1- Okul yöneticileri tarafından işletmelerde mesleki eğitimde koordinatör öğretmen görevlendirmesinde farklı uygulamalara gidildiği tespiti yapılmıştır.

Bu tespit haklı olmakla birlikte bunun sorumlusu Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliğinin 267. maddesi (b) bendinde; "b) İşletmelerde meslekî eğitim ek ders görevi verilmesinde, işletmelerin kuruma uzaklığı, ulaşım durumu, işletme sayısı, işletmeler arası uzaklık ve işletmedeki öğrenci sayısı ile bunlarla ilgili iş ve işlemlerde harcanılacak zaman gibi ölçütler esas alınır." şeklinde yer alan hükümlerdir.

Aynı yönetmelik maddesinde İşletmelerde meslek eğitimi ek ders görevine esas olacak haftalık ders yükünün belirlenmesinde;

a) İşletmelerde Meslek Eğitim ders yükünün uygulamalı meslek dersleri toplam ders yükünün iki katını geçemeyeceği,

b) İşletmelere öğrenci gönderen alan/dallardaki sınıfların işletmelerde eğitimi yapılan uygulamalı derslerin haftalık ders saati sayısının bu sınıflardaki grup sayısı ile çarpımı sonucu bulunacağı,

c) Grup sayısının belirlenmesinde, Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul ve Kurumların Yönetici ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin Yönetmelik hükümleri uygulanacağı,

d) Bir meslek alan/dalında, koordinatör öğretmen olarak görevlendirilecek yeterli sayıda atölye ve meslek dersleri öğretmeni yoksa bu alan/dala yakın branştaki öğretmene koordinatörlük görevi verilebileceği,

e) Koordinatör öğretmenin görevlendirilmesi, öğrencinin işletmede bulunduğu günlerde yapılacağı,

f) Bir öğretmene; aynı işletmede en fazla 12 öğrencinin koordinatörlük görevi verilebileceği,

g) Aynı öğrenci/kursiyerler için haftada birden fazla öğretmene, İşletmelerde Meslek Eğitimi ek ders görevi verilemeyeceği,

h) İl sınırları dışındaki işletmelerde mesleki eğitim gören öğrencilere koordinatörlük görevi, mahallinde alanla ilgili eğitim yapan kurumdaki öğretmenlerle karşılanacağı,

ı) Bunun mümkün olmaması hâlinde, öğrenci/kursiyerin kayıtlı olduğu kurumca görevlendirilecek öğretmenlerle bu görev yerine getirileceği gibi kriterler belirlenmesine karşılık işletmelerin kuruma uzaklığı, ulaşım durumu işletme sayısı, işletmeler arası uzaklık ve işletmedeki öğrenci sayısı gibi kriterler belirlenmemiştir.

Bu nedenle işletmelerin kuruma uzaklığı, ulaşım durumu, işletme sayısı, işletmeler arası uzaklık ve işletmedeki öğrenci sayısı ile bunlarla ilgili iş ve işlemlerde harcanılacak zaman gibi ölçütlerin esas alınacağı bu ölçütlerin ne olduğu bir yönerge çıkarılmalıdır.

Resmi yazıda zaten bu duruma işaret etmekte ve "yasal düzenlemeler yapılıncaya kadar" tespiti yapmaktadır. Anlaşılan o dur ki işletmelerde meslekî eğitim ek ders görevi verilmesi kesin kriterlere unutulmazsa bağlanılacaktır.

Bu tespiti sitemiz; İşletmelerde meslekî eğitim ek ders görevi verilmesinde, işletmelerin kuruma uzaklığı, ulaşım durumu, işletme sayısı, işletmeler arası uzaklık ve işletmedeki öğrenci sayısı ile bunlarla ilgili iş ve işlemlerde harcanılacak zaman gibi ölçütler esas alınmasında kesin hükümler bulunmadığını bununda keyfi uygulamalara ve uygulama birliğine yol açmadığını 2004 ve 2006 yılında yaptığımız haberlerde gündeme getirmiştik.

8 yıl sonra Milli Eğitim Denetçisinin işletmelerde meslekî eğitim ek ders görevi verilmesinin kesin kriterlere bağlanması konusunda sitemizle aynı görüşleri paylaşması bizi gururlandırmıştır.

2- Mevzuata aykırı olarak Mesleki Açıköğretim Lisesi öğrencilerinin işletmelerde mesleki eğitim uygulamalarında yönetici ve öğretmenlerin koordinatör olarak görevlendirildiği tespiti yapılmıştır.

Bu tespite katılmak mümkün değildir.

Çünkü Milli Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü; 01.03.2011 tarih ve 13878 sayılı ve "İşletmelerde Mesleki Eğitim" konulu görüş yazılarında Mesleki Açık Öğretim Lisesi öğrencilerinin örgün eğitim kurumlarında gördükleri yüz yüze eğitim uygulamalarında İşletmelerde meslek eğitimi kapsamında koordinatör olarak görevlendirilen yönetici ve öğretmenlere, bu görevleri karşılığında 10 saate kadar ek ders ücreti ödenmesi gerektiğini tüm yetkililere bildirmiştir.

Bu görüş yazısı "İşletmelerde koordinatör olarak görevlendirilen öğretmenlere ek ders ücreti ödenir mi"" haberimizde yer almaktadır.

Bu görüş yazısında Personel Genel Müdürlüğü; Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğünün 08.02.2011 tarih ve 2242 sayılı yazısı ve ekinin incelenmesi ile Örgün meslekî ve teknik ortaöğretim kurumlarında eğitim gören öğrencilerin işletmelerde meslek eğitimi kapsamında yürütülen koordinatörlük görevi dâhil Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'ın 15'inci maddesinde getirilen sınırlamalar aşılmamak kaydıyla işletmelerde meslek eğitimi kapsamında görev verilmesi ve bu görevleri karşılığında azami ek ders görevi ve ek ders görevinden sayılan ders saatleri dışında olmak üzere haftada 10 saate kadar ek ders ücreti ödenmesinin mümkün bulunduğunu açıklamıştır.

Bu görüş yazısına göre Mesleki Açıköğretim Lisesi öğrencilerinin işletmelerde mesleki eğitim uygulamalarında koordinatör öğretmen görevlendirmesi yapılmıştır. Sanırız ki resmi yazıyı hazırlayan Milli Eğitim Denetçisinin bu görüş yazısından haberi yoktur. Buradan şu sonuç çıkmaktadır. Bu resmi yazı hazırlanırken Personel Genel Müdürlüğü, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü, Hayat Boyu Öğrenme Müdürlüğü ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğünün görüşlerine başvurulmamıştır

Resmi yazıyı hazırlayan Milli Eğitim Denetçisi de resmi yazının sonunda "yasal düzenlemeler yapılıncaya kadar, mesleki Açıköğretim lisesi öğrencilerinin işletmelerde mesleki eğitim uygulamasında, Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın 15'inci maddesi kapsamında (örgün eğitimle birlikte) koordinatör öğretmen görevlendirmesi yapılmalıdır." isteminde bulunarak aslında yukarıdaki Milli Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğünün 01.03.2011 tarih ve 13878 sayılı ve "İşletmelerde Mesleki Eğitim" konulu görüş yazısını onaylamış bulunmaktadır.

Kısacası yüz yüze eğitim uygulamalarında İşletmelerde meslek eğitimi kapsamında koordinatör olarak görevlendirilen yönetici ve öğretmenlere, bu görevleri karşılığında 10 saate kadar ek ders görevi ödenmelidir.

3- Açıköğretim Lisesi öğrencilerinin işletmelerde mesleki eğitim uygulamasında, Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın 15'inci maddesi kapsamında (örgün eğitimle birlikte) koordinatör öğretmen görevlendirmesi yapılması istenmiştir.

Bu istem Milli Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü; 01.03.2011 tarih ve 13878 sayılı ve "İşletmelerde Mesleki Eğitim" konulu görüş yazılarındaki istemle aynıdır.

Fakat yüz yüze eğitim uygulamaları Ek Dersle İlgili Kararın "Yetiştirme, okuma -yazma ve uyum kursları" başlıklı 8. maddesi kapsamında yapılmaktadır.

Bu maddenin 1. fıkrası, "Bu Kararla belirlenen azamî ek ders görevi ve ek ders görevinden sayılan ders saatleri dışında olmak üzere;" şeklindedir. Yani yüz yüze eğitim uygulamaları Ek Dersle İlgili Kararın belirlediği azami ek ders görevi ve ek ders görevinden sayılan ders saatleri dışındadır.

Hem Milli Eğitim Denetçisinin resmi yazısında hem de Milli Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü; 01.03.2011 tarih ve 13878 sayılı ve "İşletmelerde Mesleki Eğitim" konulu görüş yazılarında örgün eğitim ve yüz yüze eğitim uygulamaları kapsamında yapılan işletmelerde mesleki eğitim koordinatör öğretmen görevlendirilmesinin birlikte değerlendirilerek (toplanarak) Ek Dersle İlgili Kararın 15'inci maddesi kapsamında koordinatör öğretmen görevlendirmesi yapılmasını açıklamaları yasal değildir.

Bu uygulama yukarıda belirttiğimiz Ek Dersle İlgili Kararın ?Yetiştirme, okuma -yazma ve uyum kursları? başlıklı 8. maddesi 1. fıkrasına aykırıdır.

Branşı atölye ve meslek dersleri olan bir öğretmen Ek Dersle İlgili Kararın 15'inci maddesi kapsamında bulunduğu ilin büyükşehir olup olmadığına bağlı olarak Meslekî eğitim merkezlerinde 24 ila 18 Diğer okul ve kurumlarda ise 20 ila 16 saat arasında görevlendirilebilmektedir.

Aynı öğretmen bu defa yüz yüze eğitim kapsamında Ek Dersle İlgili Kararın "Yetiştirme, okuma -yazma ve uyum kursları" başlıklı 8. maddesi 1. maddesi (a) bendi 6. fıkrasındaki; "Açık öğretim kurumları öğrencilerinin, örgün eğitim kurumlarında gördükleri yüz yüze eğitim uygulamalarında, görevlendirilen yönetici ve öğretmenlere haftada 10 saate kadar ek ders görevi verilebilir." hükümlerine göre 10 saat koordinatörlük görevi alabilecektir. 8. madde, alınacak koordinatörlük görevini 10 saatle sınırlamakta ve bu görevin azamî ek ders görevi ve ek ders görevinden sayılan ders saatleri dışında olduğunu belirtmektedir.

Madde metni açıkça "yüz yüze eğitim uygulamalarında" demektedir. Koordinatörlük görevi de yüz yüze eğitim uygulamasının bir parçasıdır işletmede öğrencinin kontrol edilmesi, rehberlikte bulunulması gerekmektedir.

Hem Milli Eğitim Denetçisinin resmi yazısında hem de Milli Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü; 01.03.2011 tarih ve 13878 sayılı ve "İşletmelerde Mesleki Eğitim" konulu görüş yazılarında yer verilen Ek Dersle İlgili Kararın 8. maddesi kapsamında verilen koordinatörlüğün Ek Dersle İlgili Kararın 15. maddesi kapsamında birlikte değerlendirilmek suretiyle verilmesi gerektiği söylemi bu yüzden yanlıştır.

O zaman Ek Dersle İlgili Kararın 8. madde kapsamında Açık öğretim kurumları öğrencilerinin, örgün eğitim kurumlarında gördükleri yüz yüze eğitim uygulamalarında, görevlendirilen yönetici ve öğretmenlere haftada 10 saate kadar verilen ek ders görevinin Ek Dersle İlgili Kararın ?ek ders görevi? başlıklı 6. maddesi kapsamında verilen ek ders görevlerinden düşülmesi gerekmektedir ki bu mantık dışı bir uygulamadır.

Zaten bunu öngören Ek Dersle İlgili Kararın 8. maddesi 1. Fıkrasındaki; "Bu Kararla belirlenen azamî ek ders görevi ve ek ders görevinden sayılan ders saatleri dışında olmak üzere;" hükümleri ile 8. maddesi kapsamında verilen tüm görevlerin Ek Dersle İlgili Kararın diğer maddeleri ile birleştirilemeyeceğini, toplanamayacağını açıkça ifade etmektedir.

Kaldı ki Ek Dersle İlgili Kararın 8. Maddesi kapsamındaki görevler norm kadro hesabında dahi kullanılmamaktadır.

Bu madde kapsamında mesleki ve teknik okul veya kurumunda branşı atölye ve meslek dersleri olan okul müdürü veya müdür başyardımcısı (30 saat yönetim görevi, 6 saat ek ders görevi - genelde örgün eğitimde koordinatörlük olarak - ve 10 saat de açık öğretimde koordinatörlük görevi olmak üzere) toplam 46 saat ek ders görevi alabilirler.

Okul müdürü veya müdür başyardımcılarının 46 saat ek ders görevi alabilmeleri değil bu görevleri yapıp yapmadıkları araştırılmalıdır. Branşları atölye ve meslek dersleri olmayan kişilerin bu görevleri eleştirmesi haklı bir gerekçe değildir.

Çünkü Genel bilgi ve meslek dersleri öğretmenleri haftada 15 saat, Atölye ve laboratuvar öğretmenleri haftada 20 saat aylık karşılığı derse girmektedirler.

Kamuoyu Yüz Yüze Eğitimleri birbirine karıştırmaktadır. Mevzuatımız ve uygulamalarımızda iki adet Yüz yüze eğitim bulunmaktadır.

Yüz yüze eğitim nedir?

Hatanın nerden kaynaklandığını anlamak için yüz yüze eğitimin tanımının bilinmesi gerekmektedir. Ek Dersle İlgili Kararın 4. maddesinde bu tanım yapılmıştır.

"Tanımlar MADDE 4- (1) Bu Kararda geçen; n) Yüz yüze eğitim: İşletmelerde meslek eğitimi ve staj kapsamında yapılan ders görevleri hariç olmak üzere, ilgili mevzuatı çerçevesinde belirlenen müfredat kapsamında öngörülen teorik ve uygulamalı derslerin eğitiminin derslik, bölüm, atölye ve laboratuvar gibi eğitim ortamlarında öğretmen-öğrenci bütünlüğünde yapılmasını, ifade eder."

Bu tanıma göre öğrenci ile öğretmenin bir araya gelerek teorik ve uygulamalı derslerin eğitiminin derslik, bölüm, atölye ve laboratuvar gibi eğitim ortamlarında öğretmen-öğrenci bütünlüğünde yapılması işlemi yüz yüze eğitimdir.

Diğer Yüz Yüze Eğitim ise; İlköğretimini tamamlayan ve ortaöğretime devam edemeyenler ile ortaöğretimden ayrılan veya mezun olanlara, farklı meslek alanlarında bilişim teknolojileri ve uzaktan eğitim teknikleri kullanılarak verilen öğretim hizmetidir. Bu hizmet Mesleki Açık Öğretim Lisesi tarafından gerçekleştirilmektedir. Mesleki Açık Öğretim Lisesinin, meslek dersleri ise yüz yüze eğitim metoduyla meslek liselerimizde yerine getirilmektedir.

Mesleki ve teknik eğitim okullarında, Ek Dersle İlgili Kararın 8. maddesi kapsamında hafta sonları veya mesai saatleri dışında, hafta sonu yarıyıl ve yaz tatillerinde yapılan açık öğretim lisesi öğrencilerin bu okullardan aldıkları yüz yüze eğitim ile Ek Dersle İlgili Kararın 4. maddesinde zikredilen yüz yüze eğitim birbirine karıştırılmaktadır.

Ek Dersle İlgili Kararın 8. maddesi kapsamında yüz yüze eğitim bu kapsama dâhil değildir, sadece isim benzerliği bulunmaktadır. Bu eğitimlerin yüz yüze eğitim kapsamına girmesi için mesai saatleri içinde yapılması gerekmektedir.

4- Açıköğretim Lisesi öğrencilerinin işletmelerde mesleki eğitim uygulamasında Yöneticilerin görevlendirilmesi durumunda ise, Ek Dersle İlgili Kararın 6'ıncı maddesi kapsamında (6 saate kadar) ek ders görevi verilmesi istenmiştir.

Bu isteme katılmak mümkün değildir. 3. maddemizde yaptığımız yorumlar bu istem içinde geçerlidir.

Çünkü Ek Dersle İlgili Kararın 8. maddesi 1. fıkrası; "Bu Kararla belirlenen azamî ek ders görevi ve ek ders görevinden sayılan ders saatleri dışında olmak üzere;" hükümleri ile Ek Dersle İlgili Kararın 8. maddesi kapsamında verilen tüm görevlerin Ek Dersle İlgili Kararın diğer maddeleri ile birleştirilemeyeceğini, toplanamayacağını açıkça ifade etmektedir.

Buna göre; Ek Dersle İlgili Kararın 6. maddesindeki, "Müdür, müdür başyardımcısı ve müdür yardımcılarına haftada 6 saate kadar ek ders ücreti ödenir." hükmü ile Ek Dersle İlgili Kararın 8. maddesi kapsamında verilen ek dersler birleştirilemez, toplanamaz.

Yine tekrar edersek bu yorumları biz değil Ek Dersle İlgili Kararın 8. maddesi 1. fıkrası; "Bu Kararla belirlenen azamî ek ders görevi ve ek ders görevinden sayılan ders saatleri dışında olmak üzere;" hükümleri yapmaktadır.

Bu konu ile alakalı "Yüz yüze Eğitimde Görevlendirilen Yöneticiye Ek Ders Ödenebilecek" haberimizde yer verdiğimiz Danıştay kararı bulunmaktadır.

Bu yazımıza konu olan resmi yazıyı hazırlayan Milli Eğitim Denetçisinin Ek Dersle İlgili Kararın 8. maddesi 1. fıkrası ışığında resmi yazıyı tekrar gözden geçirmesinde ve koordinatör öğretmen görevlendirilmesinin nasıl yapılması gerektiğine dair bir yönerge çıkarılması konusunda çalışma yapmasında fayda bulunmaktadır.

Ayrıca İşletmelerde meslek eğitimi görevini yürüten öğretmenlerin ders dışı hazırlık ve planlama görevi ücretinin hesabında, işletmelerde meslek eğitimi için öngörülen ek ders saatlerinin de dikkate alınıp alınamayacağı hakkında görüş yazısı bulunmaktadır.

Personel Mevzuatı Bültenler Dizisi'sinin ilki olan Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen ve Yöneticilerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Esaslar Bülteninin 61 sayfasında bu görüş yazısı yer almaktadır. Bülteni bilgisayarınıza indirmek için tıklayınız.

Bu bülten şu an yürürlükte olmamakla birlikte görüş yazısı yürürlüktedir.

"Yüz yüze eğitimde, işletmelerde beceri eğitimi sınavları yapılır mı"" haberimiz için tıklayınız.

"İşletmelerde mesleki eğitimi uygulamaları" haberimiz için tıklayınız.

"İşletmelerde Mesleki Eğitim Öğrenci Devamsızlıkları Hakkında Görüş Yazısı" haberimiz için tıklayınız.

"Okul ve İşletmelerde Mesleki eğitime ilişkin MEB genelgesi" haberimiz için tıklayınız.

"Meslekî ve Teknik Öğretim Yönetimi Süreci İç Denetim Raporu" için tıklayınız.

Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Denetim Başkanlığı 28.11.2012 tarih ve 24 sayılı ve "Örgün Mesleki ve Teknik Eğitim İzleme ve Değerlendirme Raporu" konulu yazıları için tıklayınız.

Milli Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü; 01.03.2011 tarih ve 13878 sayılı ve "İşletmelerde Mesleki Eğitim" konulu görüş yazılarının orijinali için tıklayınız.

Not bu haberimize konu olan yukarıdaki yazı MEB tarafından geri çekilmiş yani iptal edilmiştir.

Bu konuda "MEB; işletmelerde mesleki eğitim yazısını geri çekti" haberimiz için tıklayınız.

Ahmet KANDEMİR

Memurlar.net Öğretmenler Bölüm Sorumlusu