Güneydoğulu sanayiciler kredi alabilmek için merkezlerini Ankara'ya taşıyor

Doğudaki taşınmazların bankalar tarafından adeta ölü fiyatına ipotek alındığını belirten Kaya, bunun da kredi almak isteyen firmaları olumsuz etkilediğini vurguladı. Diyarbakır'da iş adamları ve bankacılara yönelik bir anket yaptıklarını kaydeden Kaya, güneydoğuya kredi konusunda cimri davranıldığının ortaya çıktığını kaydetti.

Mehmet Kaya, "Hükümetin açıkladığı son teşvik sistemiyle, Türkiye 6 bölgeye ayrıldı. Bölge yerine il bazlı teşvik sistemine geçildi. İşadamlarına vergi muafiyeti, sigorta primi desteği ve bedelsiz arsa tahsisi gibi birçok avantaj içeren paket beklenen sonuçları henüz vermedi. Mevcut organize sanayi bölgelerinin yetersizliği ve alt yapı eksiklerinin yanı sıra bankaların kredi konusundaki tutumları da sanayicileri olumsuz etkiliyor." dedi.

Doğu ve güneydoğudaki işadamlarının, terörü bahane eden bankaların, gayrimenkulleri değerinin çok altında fiyatlandırdığını, bu sebeple kredi almakta zorlandıklarını belirtten Mehmet Kaya, "Bankaların, 500 bin lira değerindeki bir gayrimenkule 200 bin lira değer biçmesi yatırımcıyı darboğaza sokuyor. 300 bin liralık kredi çekecek bir iş adamından 900 bin liralık teminat isteniyor." diye konuştu.

Dicle Toplumsal Araştırmalar Merkezi Başkanı Mehmet Kaya, 2007 ila 2011 arasında Marmara Bölgesi'nin yüzde 35, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin yüzde 5, Doğu Anadolu Bölgesi'nin ise yüzde 4 teşvik aldığına dikkat çekti. Tüm banka kredilerinin yüzde 43'ünü tek başına İstanbul'un aldığını ifade eden Kaya, ?Güneydoğu Anadolu yüzde 3'ünü, Doğu Anadolu ise yüzde 1'ini almıştır. Kişi başı ortalama kredi kullanımına bakıldığında Türkiye sıralamasında bölge illeri son sıradadır. 70. sırada yer alan Diyarbakır, Türkiye ortalamasının 5'te 1'i oranında kredi kullanmaktadır.? ifadelerini kullandı.

Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası'na bağlı, 5 ve üzeri işçi çalıştıran 300 KOBİ ile 40 banka müdürleri üzerinde anket yapıldığını belirten Kaya, ankete katılan bankacıların yüzde 93'ünün ipotek alımlarda yaşanan en önemli sorununu ?gayrimenkullerin imar durumu ve yapısının mevzuata uygun olmaması' olarak belirttiğini ifade etti.

Bankaların güneydoğuya kredi verme konusunda cimri davrandığını belirten Kaya, konuşmasını şöyle sürdürdü: ?Bir diğer önemli konu banların yüzde 46'sı kredi dağıtımında il ve bölge ayrımı yapıldığını ortaya koymaktadır. Gerçekten bu konu çok ciddi bir soruna işaret ediyor. Her 2 banka müdüründen bir tanesi kredi verilirken, ülkenin başka bir yöresindeki uygulamaların daha kötü bir şeklinin bölgede olduğunu ve bir ayrımcılık yapıldığını söylüyor. İpotek olarak verilen ürün, değerinin çok altında bir fiyata alınıyor. Ayrıca ipotek dışında batı illerinde kefaletle kredi diye bir kavram var. Sizin mali bilançolarınız, mal varlığınız, kredi almanız için yeterli bir sebep. Ama bu bölgede böyle bir uygulama yok. Burada kredi veren bankalar karşılığının en az 3-5 katı bir gayri menkulünüzü teminat olarak almadıkları sürece size kredi vermiyor. Batı illerinde bu uygulamanın olmadığını görüyorsunuz.?

ŞİRKETLER KREDİ ALABİLMEK İÇİN MERKEZİNİ ANKARA VE İSTANBUL'A TAŞIYOR

Kredi alabilmek için büyük ölçekli iş adamlarının şirketlerinin ana merkezlerini Ankara'ya veya İstanbul'a taşımak zorunda kaldıklarını dile getiren Kaya, ?Bunun da tek sebebi kredibilitelerinin artması. Globalleşen dünyada firmalar daha çok kredi üzerinden büyümektedir. Sizin kredibiliteniz düşük olduğunda büyüme şansınız düşük oluyor.? dedi.

Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Remzi Can ise yatırımcıların kredi konusunda çok muzdarip olduğunu söyledi. Bankaların Doğu ve Güneydoğu'daki gayrimenkulleri değerinden çok düşük fiyattan gördüğünü dile getiren Can, sanayi ve iş camiasının bundan ötürü istediği krediyi çekemediğini, yatırımları gerçekleştiremediğini vurguladı. Bölgede 200 bin lira değerindeki bir teminatın bankalar tarafından yarı fiyatından kabul gördüğünü anlatan Can, batıda aynı şekildeki bir gayrimenkulün değeri oranında kabul gördüğünü söyledi.