Öğretmenlerin haftada 40 saatlik çalışması esas mıdır?

Zaman zaman öğretmenlerin özlük hakları ile ilgili yapmış olduğumuz haberlere "657 Sayılı Devlet Memurları Kanununa göre öğretmende bir memurdur ve haftada 40 saatlik çalışması gerekir" şeklinde yorumlar yapılmaktadır.

Öğretmenlerin çalışma saatlerine ilişkin olarak; 23.07.1965 tarih ve 12056 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümleri önem taşımaktadır.

657 Sayılı Devlet Memurları Kanun'un "Çalışma Saatleri" başlıklı 99. maddesindeki; "Memurların haftalık çalışma süresi genel olarak 40 saattir.

Bu süre Cumartesi ve Pazar günleri tatil olmak üzere düzenlenir. Ancak özel kanunlarla yahut bu kanuna veya özel kanunlara dayanılarak çıkarılacak tüzük ve yönetmeliklerle, kurumların ve hizmetlerin özellikleri dikkate alınmak suretiyle farklı çalışma süreleri tespit olunabilir.

Bakanlar Kurulu, yurt dışı kuruluşlarda hizmetin gerektirdiği hallerde, hafta tatilini Cumartesi ve Pazardan başka günler olarak tespit edebilir." hükümleri ile memurların çalışma saatleri tespit edilmiştir.

657 Sayılı Devlet Memurları Kanun'unda ancak özel kanunlarla ve yahut bu kanunlara dayanılarak çıkan tüzük ve yönetmeliklerle farklı çalışma süreleri tespit olunabilmektedir.

Buna göre 12.03.1964 tarih ve 11654 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 439 Sayılı Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Yüksek Ve Orta Dereceli Okullar Öğretmenleri İle İlkokul Öğretmenlerinin Haftalık Ders Saatleri İle Ek Ders Ücretleri Hakkında Kanun ile öğretmenlerin çalışma saatleri düzenlenmiştir.

Bu kanuna dayanılarak çıkartılan 16.12.2006 tarih ve 26378 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici Ve Öğretmenlerinin Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'ın "Aylık karşılığı ders görevi" başlıklı 5. maddesinde;

" (1) Kapsama dahil örgün ve yaygın eğitim kurumlarında görevli;

a) Örgün ve yaygın eğitim kurumlarının müdür, müdür başyardımcısı ve müdür yardımcıları haftada 6 saat,

b) Okul öncesi ve sınıf öğretmenleri haftada 18 saat,

c) Genel bilgi ve meslek dersleri öğretmenleri haftada 15 saat,

ç) Atölye ve laboratuvar öğretmenleri haftada 20 saat,

ders okutmakla yükümlüdürler. Bu yükümlülük öncelikle alanlarında, alanlarında ders bulunmayanlara ise ihtiyaç halinde ve istekleri üzerine alanları dışında ders görevi verilmek suretiyle yerine getirilir." hükümleri ile öğretmen ve yöneticilerin aylık karşılığı ders görevi,

"Ek ders görevi" başlıklı 6. maddesinde ise;

(1) Kapsama dahil örgün ve yaygın eğitim kurumlarında görevli olup, aylık karşılığı ders görevini tamamlayan;

a) Müdür, müdür başyardımcısı ve müdür yardımcılarına haftada 6 saate,

b) Genel bilgi ve meslek dersleri öğretmenlerine 6 saati zorunlu olmak üzere haftada 15 saate,

c) Atölye ve laboratuvar öğretmenlerine 20 saati zorunlu olmak üzere haftada 24 saate,

kadar alanlarında, alanlarında ek ders görevi verilemeyen veya kısmen verilebilenlere, ihtiyaç halinde ve istekleri üzerine alanları dışında da ek ders görevi verilebilir.

(2) Okul öncesi ve sınıf öğretmenleri ile okuma-yazma kurs öğretmenlerinin aylık karşılığı okutmak zorunda oldukları ders saati dışında ilgili mevzuatına göre fiilen okuttukları her ders saati zorunlu ek ders görevi sayılır. Ancak, bu şekilde verilecek ek ders görevi haftada, okul öncesi öğretmenlerinden anaokulları ile kız teknik öğretim okul ve kurumları bünyesindeki uygulama sınıflarında görevli olanlar için bir sınıfta bir öğretmenle tam gün eğitim yapılması şartına bağlı olarak 24 saati, diğer ana sınıflarında görevli öğretmenler ile sınıf ve okuma yazma kurs öğretmenleri için 12 saati geçemez.

(3) Öğretmenlere, ilgili mevzuatına göre öğretim yılı başında ve sonunda yaptıkları meslekle ilgili çalışma sürelerinde iki haftayı geçmemek üzere ve fiilen görev yapmaları kaydıyla haftada 15 saat ek ders ücreti ödenir.

(4) Birinci fıkranın (c) bendinde belirtilen atölye ve laboratuvar öğretmenlerinden kendilerine bölüm, atölye ve laboratuvar şefliği görevi verilenlerin, görev yaptıkları eğitim kurumunun bölüm, atölye ve laboratuvarlarındaki çalışmaların planlanması, tezgah, makine, araç ve gerecin sağlanması, bakımı, onarımı ve öğretime hazır halde bulundurulması amacıyla yaptıkları çalışmaların bölüm şefleri için haftada 10, atölye ve laboratuvar şefleri için ise haftada 6 saati ek ders görevi sayılır. Bu dersler ders dağıtım çizelgesinde "Planlama ve Bakım-Onarım Görevi" adıyla gösterilir ve haftada azami okutabilecekleri ek ders saatleri içinde verilir.

(5) Okul öncesi ve sınıf öğretmenleri ile bölüm, atölye ve laboratuvar şefliği görevi verilen öğretmenler hariç olmak üzere, örgün eğitim kurumlarında ilgili mevzuatında belirtilen sosyal etkinlik faaliyetlerinde danışman öğretmen olarak görevlendirilen öğretmenler ile sınıf veya şube sorumluluğu verilen sınıf/şube rehber öğretmenlerinin bu görevlerinin haftada 2 saati ek ders görevi sayılır. Bu dersler, ders dağıtım çizelgesinde "Öğrenci Sosyal ve Kişilik Hizmetleri" adıyla gösterilir. Bu kapsamda aynı kişiye hem danışman öğretmenlik hem de sınıf/şube rehber öğretmenliği görevi verilmesi halinde sadece bir görev için ek ders ücreti ödenir. " hükümleri ile öğretmen ve yöneticilerin ek ders görevleri belirlenmiştir.

Öğretmen ve yöneticilerin bu görevleri haricinde herhangi bir görevi bulunmamaktadır.

Kısacası "657 Sayılı Devlet Memurları Kanununa göre öğretmende bir memurdur ve haftada 40 saatlik çalışması gerektir." şeklindeki anlayış yanlıştır.

Ayrıca; 657 Sayılı Devlet Memurları Kanun'un "Yıllık izinlerin kullanılışı" başlıklı 103. maddesindeki; "Yıllık izinler, amirin uygun bulacağı zamanlarda, toptan veya ihtiyaca göre kısım kısım kullanılabilir. Birbirini izliyen iki yılın izni bir arada verilebilir. Cari yıl ile bir önceki yıl hariç, önceki yıllara ait kullanılmayan izin hakları düşer.

Öğretmenler yaz tatili ile dinlenme tatillerinde izinli sayılırlar. Bunlara, hastalık ve diğer mazeret izinleri dışında, ayrıca yıllık izin verilmez.

Hizmetleri sırasında radyoaktif ışınlarla çalışan personele, her yıl yıllık izinlerine ilaveten bir aylık sağlık izni verilir." hükümleri ile de öğretmenlerin yaz tatili ile dinlenme tatillerinde izinli sayıldıkları hüküm altına alınmıştır.

Bu konu hakkında Isparta İdare Mahkemesi 2011/298 Esas No, 2011/1270 Karar No ve 21.12.2011 tarihli kararında; "657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile memurların haftalık çalışma saatlerinin düzenlendiği, ancak özel Kanun ve Yönetmelikler uyarınca farklı çalışma saatleri düzenlenebileceği, bu çerçevede ilköğretim okulu öğretmenleri için Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve öğretmenlerinin Ders ve Ek ders saatlerine ilişkin bakanlar kurulu kararı ile özel düzenlemeler yapıldığı, bu çerçevede ilköğretim okulu öğretmenlerinin çalışma sürelerinin haftalık toplam 30 saat (18-12) olarak belirlendiği, diğer yandan günlük ders ve teneffüs sürelerine ilişkin düzenlemelerin de Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinde yer aldığı görülmektedir." şeklinde tespit de bulunarak öğretmenlerin mesai saatlerinin Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve öğretmenlerinin Ders ve Ek ders saatlerine ilişkin bakanlar kurulu kararı olduğunu açıkça vurgulamıştır.

Bu duruma göre,

1-Öğretmenler yaz tatili ile dinlenme tatillerinde izinli sayılırlar.

2- Öğretmenlere yıllık izin verilmez.

3- Öğretmenlerin haftalık çalışma süresi 40 saat değildir. Çalışma Saatleri girecekleri ders kadardır.

4- Öğretmenlerin haftalık girmek zorunda oldukları ders saatleri Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici Ve Öğretmenlerinin Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'ın "Aylık karşılığı ders görevi" başlıklı 5. maddesinde Aylık karşılığı ders görevi, "Ek ders görevi" başlıklı 6. maddesinde ise Ek ders görevleri belirlenmiştir. Öğretmenin bu görevleri haricinde herhangi bir görevi bulunmamaktadır.

Dolayısıyla Yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre; Yarıyıl ve yaz tatillerinde, cumartesi ve pazar günleri ile mesai günleri saat 17.00'den sonra başlayan saatlerde eğitim öğretimi aksatmamak adına yapılan öğretmenler kurulu toplantıları veya herhangi bir toplantıya öğretmenler ve personel resen katılmaya zorlanamaz.

Konusu eğitim ve öğretim olmayan her türlü toplantı ve faaliyetlere de mesai saatleri içerisinde olsa bile öğretmenler ve personel resen katılmaya zorlanamaz. Bu toplantı ve faaliyetlere katılımda gönüllülük esas alınır.

Bu tür toplantı ve faaliyetler mesai saatleri içerisinde genellikle ters devre olacak şekilde planlanmalıdır. Bu mümkün değilse izin alınarak; yarım gün öğretim yapılarak kalan zamanda veya tam gün tatil yapılarak toplantı gerçekleştirilir.

İlköğretimde öğretmenler mesai saatleri dışında toplantıya çağrılamaz

Ortaöğretimde öğretmenler mesai saatleri dışında toplantıya çağrılamaz

Öğretmenler mesai saatleri dışında seminerlere çağrılamaz

Ahmet Kandemir