Anayasa komisyonu, Anayasa Mahkemesi'ni görüşürüyor

TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu bünyesindeki Yazım Komisyonu, AK Parti İstanbul Milletvekili Mustafa Şentop başkanlığında toplandı.

Komisyon, ''Anayasa Mahkemesi'nin Görev ve Yetkileri'' ile ''İptal Davası'' başlıklı maddeleri görüşmeye devam etti.

Komisyon, Anayasa Mahkemesi'ne başvuruda bulunabilmek için olağan kanun yollarının tüketilmiş olmasını; bireysel başvuruda, kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlarda inceleme yapılamayacağını; bireysel başvuruya ilişkin usul ve esasların kanunla düzenlenmesini benimsedi.

Ancak, AK Parti-MHP, CHP ve BDP, hangi hallerde Anayasa Mahkemesi'ne başvuruda bulunacağı konusunda farklı öneriler getirdi.

AK Parti ve MHP, ''anayasada güvence altına alınan temel hak ve hürriyetlerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin''; CHP, ''anayasada veya Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde güvence altına alınan temel hak ve özgürlüklerinden herhangi birisinin''; BDP ise ''anayasadaki hak ve özgürlüklerden birinin veya Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde güvence altına alınan temel hak ve özgürlüklerinden herhangi birisinin'', kamu gücü tarafından ihlal edilmesi halinde Anayasa Mahkemesi'ne başvurulabileceğini önerdi.

CHP'nin önerisine göre, ihlale yol açtığı ileri sürülen işlem, eylem ya da ihmal nedeniyle güncel ve kişisel bir hakkı doğrudan etkilenen gerçek ve tüzel kişiler ile kamu başdenetçisi, Anayasa Mahkemesi'ne anayasa şikayetinde bulunabilecek. Anayasa şikayeti, olağan kanun yollarının tüketildiği tarihten itibaren 30 gün içinde yapılacak. Seçmenlere, seçime, adaylara ve aday listelerine karşı yapılan başvurularda ise süre kararın tebliğ tarihinden itibaren 3 gün olacak. Anayasa Mahkemesi bu başvuruları 3 gün içinde karara bağlayacak.

AK Parti; Anayasa Mahkemesi Başkanı'na, TBMM Başkanı'nı ve bakanları, görevleriyle ilgili suçlardan dolayı yargılama yetkisi tanınması önerisinde bulundu. Bu yargılamalarda, savcılık görevini Temyiz Mahkemesi Başsavcısının yapmasını, yargılamada verilen kararlara karşı yeniden inceleme başvurularının Genel Kurulca kesin karara bağlanmasını teklif etti.

BDP, Anayasa Mahkemesi'ne yasama, yürütme ve Cumhurbaşkanı ile yürütmenin diğer organları arasındaki uyuşmazlıklarda hakemlik görevi yapması hükmünü getirdi.

-İptal Davası-

Komisyon, Anayasa Mahkemesi'nde iptal davası açma yetkisi maddesinde tam mutabakat sağlayamadı. Komisyon, Anayasa Mahkemesi'ne Cumhurbaşkanı, TBMM'de grubu bulunan siyasi partiler, TBMM'de belirli orandaki milletvekillerinin mahkemeye iptal davası açması konusunda mutabık kaldı. Ancak AK Parti, bu yetkinin Cumhurbaşkanı yerine Başkan'a; BDP, TBMM'de grubu bulunan partilerin yanı sıra Bölge Meclislerinde temsil olunan siyasi parti gruplarına tanınmasını önerdi. AK Parti ''grubu bulunan siyasi partiler'' ibaresine katılmadı.

CHP ve BDP, TBMM üye tam sayısının onda biri, AK Parti beşte biri oranındaki milletvekillerinin, BDP,TBMM'de grup oluşturamayan ancak son milletvekili seçimlerinde yüzde 5 ve üzerinde oy alan partilere, kamu denetçiliği kurumuna mahkemeye başvuru hakkı tanınmasını istedi.

CHP, kendi varlık ve görevlerini ilgilendiren konularda Yüksek Hakimler Kurulu, Yüksek Savcılar Kurulu, Yargıtay, Danıştay, üniversiteler, büyükşehir belediyeleri ve kamu kurumu niteliğindeki meslek üst kuruluşları; BDP kendi varlık ve görevlerini ilgilendiren konularda Yüksek Hakimler Kurulu, Yüksek Savcılar Kurulu, Yargıtay, Danıştay, üniversiteler, yerel yönetimler, Barolar, Sayıştay'ın, kanunların esas bakımından anayasaya aykırılığı savıyla Anayasa Mahkemesi'nde doğrudan doğruya iptal davası açabilmesini önerdi.

BDP'nin önerisine göre, TBMM tarafından çıkarılan devletin merkezi ve bölgesel organlarının görev ve yetkilerine ilişkin kanunların anayasaya aykırılığı iddiasıyla iptal davası açabilme yetkisi, Cumhurbaşkanına ve Bölge Yürütme Kurulu Başkanlarına ait olacak.

Komisyonda, Anayasa Mahkemesi'nde iptal davası açma yetkisinin, iptali istenen kanunun veya içtüzüğün Resmi Gazete'de yayınlanmasından başlayarak 60 gün sonra düşmesi benimsendi. AK Parti, iptali istene kanun yerine, ''Başkanlık kararnamesi'' ibaresini önerdi.