Ak Parti'den Sayıştay Kanunu'nda değişiklik teklifi

Teklifle, Sayıştay Kanunu'nun 2. maddesinde yer alan "Uygunluk denetimi", "Hesap yargılaması", "Yargılamaya esas rapor", "Denetim raporu" ve "Sayıştay raporu" tanımları değiştiriliyor.

Bu değişiklikle, uygunluk denetiminde ve hesap yargılamasında sorumluların gelir, gider ve mallara ilişkin her türlü hesap ve işlemlerine ilişkin sorumluluklarının belirlenmesinde, kanunlar yanında esas alınacak ve "diğer hukuki düzenlemeler" veya "mevzuat" kavramlarının içinde örtülü olarak var olan hukuk kurallarını açık bir biçimde ifade ederek, hem sorumlular hem de Sayıştay bakımından uygulamaya açıklık kazandırıyor.

Sayıştay denetçilerince düzenlenen yargılamaya esas rapor, hesap yargılamasının yapılacağı daireye gönderilmeden önce Sayıştay Başsavcılığı'na gönderilecek. Denetim raporları kamu idarelerine gönderilecek.

TBMM'ye sunulan dış denetim genel değerlendirme raporu, faaliyet genel değerlendirme raporu, mali istatistikleri değerlendirme raporu ve genel uygunluk bildirimi Sayıştay raporlarını oluşturacak.

Sayıştay Kanunu'nun kapsamını belirleyen maddede yapılan düzenlemeler, Anayasa Mahkemesi'nce Yetki Kanunu kapsamında olmadığı gerekçesiyle iptal edildiğinden bu maddeler Anayasa Mahkemesi kararını karşılayacak şekilde yeniden düzenleniyor.

Kamu idarelerinin mali faaliyet, karar ve işlemlerinin denetlenmesi sonucunda düzenlenecek Sayıştay Raporları, Sayıştay tarafından TBMM'ye sunulacak.

-Sayıştay meslek mensupları arasında sayılacak-

Rapor Değerlendirme Kurulu ve üyelerine ilişkin bu teklifle esaslı değişikliğe gidiliyor.

Rapor Değerlendirme Kurulu üyeleri ile Başsavcı ve savcılar, Sayıştay meslek mensupları arasında sayılacak.

Mevcut düzenlemeye göre, Kurul, Sayıştay Genel Kurulu tarafından iki yıl için seçilen iki daire başkanı ve her daireden birer üye ile denetimden sorumlu başkan yardımcısından oluşacak. Kurulun Başkanı da Sayıştay Başkanı olacak. Teklifle yapılan değişikliğe göre, Rapor Değerlendirme Kurulu Üyeleri Sayıştay üyeleri dışında, doğrudan TBMM tarafından seçilen 8 kişi ile Sayıştay Başkanı'ndan oluşacak.

Sayıştay'ın organları yeniden düzenleniyor. Buna göre, temel organlar; Başkanlık, Yargı (Daireler, Genel Kurul, Temyiz Kurulu, Daireler Kurulu), Başsavcılık, Denetim (Denetim ve Denetim Destek Grup Başkanlıkları, Denetim, Planlama ve Koordinasyon Kurulu, Rapor Değerlendirme Kurulu), karar organları olarak Yüksek Disiplin Kurulu ve Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kurulu olacak.

Yapılan bu düzenlemeye göre, her organ kendi görev ve fonksiyonu içinde görev ve yetki kullanacak. Yargı organına dahil daireler, denetim görevi kapsamında kalan işlere dahil görevler üstlenmeyecek. Aynı şekilde, denetim organına dahil birimler de yargılama fonksiyonuna dahil işler kapsamında görev ve yetki kullanmayacak.

-Görev süresi beş yıl olacak-

Teklifle, Sayıştay üyeliği, Rapor Değerlendirme Kurulu üyeliği, Başsavcılık ve savcılık için TBMM tarafından yapılacak seçime ilişkin esas ve usuller düzenleniyor.

Buna göre, üyeler, Rapor Değerlendirme Kurulu üyeleri, Başsavcı ve savcılar, belirlenen adaylar arasından seçilecek. Üyeliklerde boşalma olması halinde daire başkanlığı kadroları da dahil olmak üzere boşalan üyelik için seçim yapılacak.

Sayıştay Başkanlığı; Başsavcılığın boşaldığı, boş üyelik sayısının beşi, boşalan Rapor Değerlendirme Kurulu üyelik sayısının ikiyi ve boşalan savcılık sayısının beşi bulduğu tarihten itibaren seçim için duyuru yapacak. Başvurular Sayıştay'a yapılacak. Boş kadrolara ilişkin adaylık başvuru süresi, ilk duyuru tarihinden itibaren otuz gün olacak.

Sayıştay Başkanlığı'nın başvuranların sicilleri üzerinde yaptığı inceleme sonucunda belirlenen niteliklere sahip oldukları anlaşılanlar otuz gün içinde TBMM'ye sunulacak. Rapor Değerlendirme Kurulu üyeleri ile Sayıştay Başsavcısı ve savcılarının görev süresi beş yıl olacak.

-Sayıştay dışından atama imkanı-

Teklifle, Sayıştay denetçiliği kadrolarına Sayıştay dışından atama imkanı getiriliyor. Sınavla atanabilecek kamu görevlilerinin kimlerden oluştuğu ile bunların sınavlarına ilişkin esas ve usuller düzenleniyor.

Buna göre; mesleğe yarışma sınavına tabi tutulmak suretiyle alındıktan sonra, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin merkez teşkilatına ait denetim elemanı kadrolarında veya uzman unvanlı kadrolarda en az yedi yıl; iç denetçi olarak en az dört yıl; daire başkanı, eşiti ve üstü kadrolarda en az üç yıl veya doktora unvanını almış öğretim elemanı olarak en az yedi yıl görev yapanlar, Sayıştay Başkanlığı'nca yapılacak sınavda başarılı olmaları halinde Sayıştay denetçiliği kadrolarına atanabilecek.

Atanmak için, başvuru tarihi itibarıyla denetim elemanı veya uzman olarak görev yapanlar ile öğretim elemanları için 35 yaşını, diğerleri için 40 yaşını doldurmamış olmak gerekecek.

Savcıların intibaklarında Sayıştay dışındaki hizmet sürelerinin tamamı dikkate alınacak. İzin, disiplin ve ceza kovuşturması bakımından Sayıştay Başsavcısı Sayıştay Daire Başkanları; savcılar ise Sayıştay üyeleri hakkındaki hükümlere tabi olacak.

-Kurul 9 kişiden oluşacak-

Rapor Değerlendirme Kurulu, TBMM tarafından seçilen 8 üye ile Sayıştay Başkanı olmak üzere 9 kişiden oluşacak, Sayıştay Başkanı Kurul'a başkanlık edecek.

Kurul; denetim raporlarıyla genel uygunluk bildirimi hakkında görüş bildirecek, kamu idarelerinin düzenlilik ve performans denetimleri sonucunda denetim grup başkanlıklarınca düzenlenen denetim raporlarını esas alarak dış denetim genel değerlendirme raporunu hazırlayacak, Denetim Planlama ve Koordinasyon Kurulu'nun denetime ilişkin hazırlayacağı yönetmelik, standart, rehber ve mesleki etik kurallarına ilişkin görüş bildirecek.

Kurul, üye tamsayısının en az üçte ikisi ile toplanacak ve mevcudun salt çoğunluğu ile karar verecek.

Sayıştay raporlarının görüşülmesi sırasında, açıklamalarda bulunması için ilgili kamu idaresinin üst yöneticisi veya görevlendireceği yardımcısı çağrılabilecek. Kurul çalışmalarına yardımcı olmak üzere yeterli sayıda denetçi, Sayıştay Başkanı tarafından raportör olarak görevlendirilecek.

Denetim Grup Başkanlıkları'nın kuruluşunda Rapor Değerlendirme Kurulunun görüşü alınacak. Ayrıca, denetçiler hazırlayacakları taslak denetim raporunu denetim grup başkanlarına sunacak, denetim grup başkanları ise bu taslak raporları inceleyerek ve rapor değerlendirme komisyonlarının görüşünü alarak hazırlayacakları denetim raporunu Başkanlığa sunacak.

Kamu idarelerinin faaliyet dönemine bağlı olmaksızın denetlenen hesap, işlem ve faaliyetleriyle ilgili yargılamaya esas Sayıştay raporları için mali yıl sonu beklenmeyecek.

AK Parti Bilecik Milletvekili Fahrettin Poyraz ve çok sayıda milletvekili arkadaşının hazırladığı Sayıştay Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'ne göre, Sayıştay Başsavcısı, savcı sıfatının gerektirdiği tüm yetkilere sahip olacak.

Başsavcı, ilamların infazını izleyecek ve gerekli işlemleri yapacak; hakkında suç duyurusunda bulunulan sorumluların ve diğer ilgililerin durumlarını izleyecek; Sayıştay'ca belirtilen süreler içinde verilmeyen hesapları takip edecek; hesabı ve istenilen bilgi ve belgeleri vermeyen sorumlular ve diğer ilgililer hakkında gerekli işlemleri yapacak; kanunların ve Sayıştay Başkanı'nın verdiği diğer görevleri yerine getirecek.

Sayıştay Savcısı, yargılamaya esas raporları, temyiz konusu dosyaları ve diğer işleri inceleyerek, karar veya görüşünü gerekçeli olarak bildirecek. Savcı, hesap yargılamasına katılıp görüşünü açıklayabilecek, ancak oy hakkı bulunmayacak.

Savcı, raporun uygun bulunduğuna, düzeltilmesi gerektiğine, yargılamaya gerek bulunmadığına karar verebilecek.

Verilen kararlar Başsavcı aracılığıyla Sayıştay Başkanlığı'na bildirilecek. Başkanlık, uygun bulunan raporu ilgili daireye gönderecek.

Savcı, kamu payı yüzde 50'den az olmayan kuruluşlarla, iç ve dış borçlanma yapan kamu kuruluşlarıyla ilgili yargılamaya esas raporları, ilgili denetim grup başkanlığına gönderecek. Raporlar hakkında ilgili denetim grup başkanı, Başsavcıya itiraz edebilecek. Başsavcı'nın kararları kesin olacak.

-Rapor Değerlendirme Kurulu kararı-

Kamu idaresinin üst yöneticisi tarafından, 30 gün içinde verilecek cevaba istinaden düzenlenen denetim raporları, Sayıştay daireleri yerine Rapor Değerlendirme Kurulu'nun görüşüyle başkanlığa sunulacak. Teklifle, dairelerin görüşünün, Rapor Değerlendirme Kurulu'nun kararı olarak değiştirilmesi öngörülüyor.

Dış denetim genel değerlendirme raporu, denetim raporları esas alınarak, Rapor Değerlendirme Kurulu tarafından hazırlanacak. Dış denetim sonuçları kurum veya konu bazında müstakil raporlar halinde de hazırlanabilecek. Bu raporda, mali konularda belirtilmesi uygun görülen diğer hususlara da yer verilecek. Dış denetim genel değerlendirme raporu, Sayıştay Başkanı'nca genel uygunluk bildirimiyle birlikte TBMM'ye sunulacak.

Teklif, dış denetim sonuçlarının kurum veya konu bazında müstakil raporlar halinde de hazırlanarak TBMM'ye sunulabilmesine ilişkin hükmü ile TBMM'nin Sayıştay Kanunu kapsamının dışında kalan raporları görüşülmesini yürürlükten kaldırıyor.

İlgili kanunun kapsamına giren kamu kurumu, kuruluş ve ortaklıklarının durumu, ekonomiye faydalı olabilmeleri için özerk bir tarzda, ekonomi ve piyasa şartları dahilinde verimlilik ve karlılık ilkeleri doğrultusunda yönetilerek, faaliyetlerinin mevzuata, işletmenin kısa ve uzun vadeli plan ve programlarına, kalkınma planına ve planın uygulama programlarına uygunluğu yönlerinden incelenecek.

Yapılan inceleme ve denetimde, kurum ve kuruluşun yerine geçerek, belirli bir iş ve işlemin yapılmasını veya belirli bir politikanın uygulanmasını zorunlu kılacak, takdir yetkisini sınırlayacak veya ortadan kaldıracak şekilde görüş ve talep içeren rapor düzenlenemeyecek.

Kamu idarelerinin faaliyet dönemine bağlı olmaksızın denetlenen hesap, işlem ve faaliyetleriyle ilgili yargılamaya esas raporlar için mali yıl sonu beklenmeyecek. Yargılamaya esas raporun düzenlenmesinde, tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde cevap vermeyen sorumluların açıklamaları dikkate alınmayacak.

Yargılamaya esas raporlar, Sayıştay Başkanlığı tarafından en geç 15 gün içinde Başsavcılığa gönderilecek.

Yürürlükten kaldırılması öngörülen hükümle, daire başkanları, dairelerine verilen yargılamaya esas raporlar hakkında başsavcılığın yazılı düşüncesini bundan böyle almayacak. Sorumlular, yargılama aşamasında duruşma talep edebilecek.

Aylık, ödenek, mali, sosyal, emeklilik ve diğer hakları ile teminatları bakımından Sayıştay Başkanı Yargıtay Birinci Başkanı, daire başkanları ile Sayıştay Başsavcısı Yargıtay daire başkanları, üyeleri ile Rapor Değerlendirme Kurulu üyeleri ise Yargıtay üyeleri hakkındaki hükümlere tabi olacak.

Rapor Değerlendirme Kurulu üyeleri ile Sayıştay Başsavcısı ve savcıların görev süreleri dolmadan görevlerine son verilemeyecek.

-61 kadro ihdas edilecek-

Sayıştay Başkanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikler, TBMM Başkanı'nın onayıyla yürürlüğe girecek.

Sayıştay'ın yargılama ve denetleme kapasitesini artırmak amacıyla; 4 Daire Başkanı, 25 üye, 8 Rapor Değerlendirme Kurulu üyesi ve 24 Savcı kadrosu ihdas edilecek.

Düzenleme yürürlüğe girdiği tarihte Sayıştay Başsavcısı ve savcı olanlar görevlerine devam edecek ve bunlar bakımından öngörülen beş yıllık görev süresi, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte başlayacak.

Yönetmeliklerin TBMM Başkanı'nın onayıyla yürürlüğe girecek olması nedeniyle, bu yönde yapılacak değişiklikler, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki ay içinde çıkarılacak.