Öğrencilerin üstleri aranabilir mi?

Güvenli bir öğretim ortamının ve düzenin sağlanması için okul yöneticilerinin veya görevlendireceği öğretmenlerin öğrencilere yönelik olarak okullarda üst ve çanta araması ve kontrollere ilişkin yasal düzenleme konusunda bir değerlendirme yapacak olursak;

İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinin 60, 61, 62, 63 ve 64. maddelerinde personelin görev, yetki ve sorumlulukları düzenlenmiştir. Okul müdürünün okulu düzene koymaya ve denetlemeye yetkili olduğu, Müdür Başyardımcısı, Müdür Yardımcıları, Müdür Yetkili Öğretmen ve öğretmenlerin okulun düzen ve disiplininin sağlanmasında müdürün verdiği görevleri yerine getirecekleri yazılıdır.

İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinin “Öğrenci Sağlığı ve Güvenliği” başlıklı 139. maddesinde; “ İlköğretim kurumlarında öğrenci sağlığı ve güvenlik hizmetleri, aşağıdaki esaslara göre yürütülür:

a) Öğrencilere okul ve çevresinde sağlıklı, güvenli bir eğitim-öğretim ortamı sağlanması esastır.

...Dolapta doktor reçetesi ile alınmayan ve doktor tavsiyesine göre kullanılması gereken ilâçlar bulundurulamaz ve öğrencilere kullandırılmaz.” hükümleri yer almaktadır.

Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliğinin “Müdür, görev, yetki ve sorumlulukları “ başlıklı 76. maddesinde müdürün görev yetki ve sorumlulukları düzenlenmiştir. maddenin (4) numaralı fıkrasının (g) bendinde “Okul veya kurumun düzen ve disipliniyle ilgili her türlü tedbiri alır. “ şeklinde düzenleme mevcuttur.

Ortaöğretim Kurumları Ödül ve Disiplin Yönetmeliğinin “Öğrencilerin uyacakları kurallar ve beklenen davranışlar” başlıklı 5. maddesinde öğrencilerden hangi davranış ve alışkanlıkların istendiği yazılıdır. Bu maddenin (f) bendinde “Sağlığa zararlı ve bağımlılık yapan maddeleri kullanmamaları, bu tür maddelerin kullanıldığı yerlerde bulunmamaları istenir.” (ö) bendinde, “Zararlı, bölücü, yıkıcı, siyasi ve ideolojik amaçlı faaliyetlere katılmamaları, bunlarla ilgili amblem, afiş, rozet, yayın ve benzerlerini taşımamaları ve bulundurmamaları istenir.” şeklinde düzenleme mevcuttur.

Aynı Yönetmeliğin “Disiplin cezalarının onaylanması ve uygulanması“ başlıklı 17. maddesinde cezayı gerektiren davranışlar çok ayrıntılı olarak belirlenmiştir. Bu maddede yazılı eylemlerin tespit ve önlenmesi başta okul müdürü olmak üzere okııl yönetiminin görev ve sorumluluğu altındadır.

Yukarıda belirtilen mevzuatta, okul idarelerince öğrencilere yönelik olarak yapılacak arama ve kontrollere ilişkin ayrı bir düzenleme bulunmadığı, ancak genel düzenlemelerin yapıldığı, okul yöneticilerinin mevzuatta belirtilen amaçlar ve usuller doğrultusunda kastı aşmayacak şekilde uygulama yapmalarının yasal olarak düzenlendiği görülmektedir.

5271, 2559, 5188, 2803, 2692 4926, 5442, 5149, 5188, 5253, 2935, 1402, 485 sayılı kanunların kapsamında; kamu görevlilerinin (Polis, jandarma vs.) yetkileri, arama ve el koymanın nasıl olacağı, ceza hukuku ve ceza usul hukukunun temel ilkeleri dikkate alınarak belirlenmiştir.

Bu arama ve el koyma okuldaki eğitim ve öğrenci sağlığı ile okul güvenliği açısından yapılan arama ve el koyma ile karıştırılmamalıdır.

Okul müdürleri, kanunların ve yukarıda yer verdiğimiz Yönetmeliklerin kendilerine verdiği yetki dahilinde idari bir önlem olarak okullarda öğrencilerin üst ve çantalarını arama yaptırmakta, okula yönetimce yasaklanmış malzeme getiren öğrencilerin eşyasına geçici olarak el koymayı okulun düzenini sağlamaya yönelik gerçekleştirmektedir.

Arama sırasında bulunan okula getirilen yasaklanmış eşyaların ceza hukuku açısından suç teşkil ettiği düşünülüyorsa adli mercilere bildirilmekte, değilse öğrenci velisine iade edilmektedir.

Okullarda okul müdürünün görevlendirmesiyle yöneticilerin ve öğretmenlerin, öğrencilerin -cinsiyetleri dikkate alınmak suretiyle- gerektiğinde üst ve çantalarını okulda güvenli bir öğretim ortamı sağlamak amacıyla arayabileceği, okula getirilmesi yasaklanmış malzeme bulunduğunda geçici olarak el koyabileceği, bu arama ve el koymanın 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununda belirtilen arama ve el koyma sayılamayacağı değerlendirilmektedir.

Ahmet KANDEMİR

Memurlar.net Öğretmenler Bölüm Sorumlusu