Yargıda '20 yıl şartından' sonra üç yeni daire krizi

MESUT HASAN BENLİ

ANKARA - Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Danıştay'da başkanlık seçiminde kriz haline gelen Yargıtay ve Danıştay'a üye seçilmek için '20 yıl şartını' getiren yasayı dün onayladı. Danıştay'a üç yeni daire kurulacağı ve buraya 30'a yakın yeni üyenin atamasının yapılacağı iddiası da kulislerde konuşulmaya başlandı. Yeni atamaların, HSYK ile Adalet Bakanlığı'nı karşı karşıya getireceği kulislere göre, kriz, Adalet Bakanlığı'nın Danıştay'a üye olarak atanmasını istediği 6 isim için HSYK'dan vize çıkmamasıyla başladı. HSYK bu isimlere 'seçilecek üyeler için liyakatta dikkat edelim' diyerek karşı çıktı. İki kurum arasında uzlaşma sağlanmadı ve boş bulunan 6 üyelik için 6 aydır seçim gerçekleştirilemedi. HSYK ve Adalet Bakanlığı arasında ortaya çıkan gerilim nedeniyle, son dakikada AKP bir milletvekili tarafından verilen önerge ile Yargıtay ve Danıştay'a üye olarak seçilmek için 20 yıl şartı 'Yargı Hizmetleri ile İlgili Olarak Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunu'na eklendi. Ancak hâkim ve savcı olmayan idareden gelen ve Cumhurbaşkanı tarafından atanan üyeler için 15 yıl şartı korundu. Yapılan itirazlara rağmen, söz konusu yasa TBMM'den geçerek, Cumhurbaşkanı Gül'e sunuldu. Çok sayıda hâkim ve savcı yasaya itiraz etti ve Cumhurbaşkanı'na sosyal medyadan ve mail'ler aracılığıyla çağrıda bulundu. Rahatsızlığın nedeni yüksek yargıya üye olarak seçilme yeterliğinin 15 yıldan 20 yıla çıkması nedeniyle çok sayıda hâkim ve savcının, Danıştay ve Yargıtay'a üye olarak seçilme yeterliliği kaybedip maaşlarının düşecek olmasıydı.

Hâkim ve savcıların 'veto edin' çağrılarına rağmen Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, dün söz konusu yasayı onayladı. Gül'ün yasayı onaylamadan önce Adalet Bakanı Sadullah Ergin ile bir araya gelerek, yasaya ilişkin bilgi aldığı öğrenildi. Resmi Gazete 'de yayımlanarak yürürlüğe girecek yasa ile 'Danıştay ve Yargıtay üyesi seçilebilmek için hâkimlik ve savcılık mesleğinde 20 yıl çalışma şartı' aranacak. Ayrıca yasa ile Danıştay Başkanlar Kurulu'nun yapısına ilişkin birtakım değişiklikler de yapıldı. Buna göre Danıştay Başkanlar Kurulu, Danıştay başkanının başkanlığında başsavcı, başkanvekilleri ve daire başkanlarından oluşacak. Kurul, 3'ü daire başkanı, 3'ü Danıştay üyesi olmak üzere 6 asıl ve 2'si daire başkanı 2'si Danıştay üyesi olmak üzere 4 yedek üyeden oluşacak.

Krizin nedeni

Yapılan yasal düzenleme ile Danıştay Başkanlık Kurulu üyelerinin seçimi ve çalışma usulü yeniden düzenlendi. Buna göre Danıştay başkanı, Danıştay'ın genel işleyişinden sorumlu olacak, kuruluşun düzenli çalışmasını sağlayacak. Gerekirse ilgili daire başkanları veya Başkanlar Kurulu ile de istişare ederek lüzumlu idari tedbirleri alacak.

Danıştay'ın yapısına yönelik yapılan bu değişiklikler, Danıştay çevrelerinde ciddi rahatsızlık yaratıyor. Danıştay Başkanı Hüseyin Karakullukçu'nun yaş haddinden emekliye ayrılması nedeniyle yerine yeni başkan adayının çıkmaması yapılan bu düzenlemeye duyulan tepki olarak kulislere yansıyor. Gül'ün yasayı onaylamasının ardından Danıştay yeni başkanının seçimi krizine ilişkin pazartesi günü yeni bir yol haritası belirleyecek. Resmi aday çıkmadığı takdirde, yeni başkan seçimleri adli tatil sonrasına kalacak.

30 yeni üye iddiası

Kulislere göre adli tatilden sonra hükümet, Danıştay'a 3 yeni daire kurulması çalışmalarını başlattı. Bu dairelere de 30'a yakın yeni üye atanacak. Yargı kökenli olan üyelerin tamamı onaylanan yasa nedeniyle 20 yıl meslekte görev yapan hâkim ve savcılar arasında seçilecek. Ancak HSYK'nın bu atamalara izin verip vermeyeceği tartışma konusu. HSYK ve Adalet Bakanlığı arasında uzlaşma sağlanmadığı takdirde, yeni bir yargı krizi kapısının aralandığı görüşü dile getiriliyor.

Tatil 20 Temmuz'da

Gül'ün onayladığı 'Yargı Hizmetleri ile İlgili Olarak Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunu'nu ile adli tatil 20 Temmuz'da başlayacak 31 Ağustos'ta son bulacak. Noterlik büroları, işyeri açma ve çalışma ruhsatını düzenleyen yasa hükümlerinden muaf olacak. Anayasa Mahkemesi başkan ve üyelerinin, Yüce Divan sıfatıyla bakılan veya anayasaya göre süreye tabi olan işlerin engellenmemesi kaydıyla 40 günlük yıllık izin hakları olacak.