Azınlıklar okul kayıtlarında fişleniyor iddiası

Bir Ermeni yurttaşın çocuğunu azınlık okuluna kaydettirebilmek için başvuruda bulunduğu İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü'nün yaptığı yazışmadan, azınlıkların Lozan'dan beri 'soy kodu' uygulamasıyla fişlendiği ortaya çıktı. Nüfus kaydında Rumlara 1, Ermenilere 2 ve Yahudilere de 3 kodunun verildiği anlaşıldı. Milli Eğitim, bu okullara kayıt için nüfus kâğıdındaki din hanesinin yetmediğini, bunun için 'anâsır kodu' altında bir tanımın olduğunu açıkladı.

Agos gazetesinin dün manşetten duyurduğu haberine göre; ailesi 1915'ten sonra zonla Müslümanlaştırılmış olan bir kadın daha sonradan inanç değiştirerek, Ermeni Kilisesi'ne bağlandı. Kendi nüfus kâğıdındaki din hanesine Hıristiyan yazdıran kadının eşi din hanesini değiştirmediği için çocuğunun din hanesi 'Müslüman' olarak kaldı. Çocuklarını kaydettirmek istedikleri Ermeni anaokulu ise çifte “Milli Eğitim'den okula kayıt yaptırmanızda bir sakınca olmadığına dair resmi izin belgesi alın” dedi.

Gizli soy kodu

Ailenin avukatı İsmail Cem Halavurt, İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü'ne başvurup, çocuğun Ermeni anaokuluna kaydının önünde engel olmadığına dair resmi yazı istedi. Talebi değerlendiren İl Milli Eğitim Müdür Yardımcısı Ahmet Molak, avukat Halavurt'a Şişli İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü'ne başvurması gerektiğini söyledi. Molak, başvuru sırasında Halavurt'un Şişli'ye sunması için bir resmi yazı yazdı. Ve bu yazıda, Ermeniler için 'Soy kodu 2' ifadesinin yer aldığı ortaya çıktı. Yazıda, şöyle deniyor:

“Söz konusu okullara kayıt olacak öğrencinin velisinin mahkeme kararı ile din, isim, mezhep değiştirip değiştirmediğinin bilinmesi, 1923 yılından bu yana 'Vukuatlı' nüfus kayıtlarının gizli soy kodunun da (nüfus kayıt örneğinde Ermeni vatandaşlarımızın soy kodu 2'dir) çıkartılması gerektiğinden, öğrencinin velisinin ilgili nüfus ve vatandaşlık müdürlüğünden nüfus kayıt örneğinde gizli soy kodunun 2 olması halinde kaydının yapılabileceği...”

Radikal'in aradığı bir nüfus yetkilisi, 'soy kodu' uygulamasının Lozan'da azınlık statüsü tanınan Rum, Ermeni ve Yahudiler için söz konusu olduğunu, Rumlara 1, Ermenilere 2, Yahudilere de 3 kodunun verildiğini söyledi. Yetkili, soy kodunun Lozan Antlaşması'yla tanınmış haklardan yararlanacak o azınlık grubuna mensup yurttaşları ayırt etmek için kullanıldığını savunuyor. Örneğin '2' koduyla kaydedilmeyen birinin Ermeni okuluna kayıt yaptıramayacağını vurguluyor. Yetkili, kodların başka amaçla kullanılıp kullanılmadığı hakkında bilgi sahibi olmadığını, üç grup dışındaki topluluklara kod verilmediğini söylüyor.

İlk kez duyuluyor

Prof. Dr. Baskın Oran:

“Bu uygulamayı ilk duyuyorum. Gayrimüslimleri bitirmek için kullanılan koddur. O numarayı vermek bile bir ihlaldir. Çünkü Lozan'da herhangi bir azınlığın adı anılmaz, yalnızca 'gayrimüslim' denir. Gayrimüslim, Müslüman olmayan demektir. Hani Süryaniler, Yezidiler ve Asuriler?”

Araştırmacı Rıfat Bali:

“İlk kez duyuyorum. yorum yapamıyorum. Lozan'dan beri uygulandığını sanmıyorum. Sonradan olmuş olabilir. Fakat hangi iktidar döneminde olduğunu anlamak lazım. Bir politika mıdır, münferit vaka mıdır, bilmek lazım.”

İl Milli Eğitim: Fişleme değil

İl Milli Eğitim Müdürlüğü: “Nüfus kayıt örneğinde sadece 'dini' belirtilen, 'anâsır koduna' yer verilmeyen vatandaşımızın çocuğunun azınlık okuluna kaydının yapılıp yapılamayacağı veya hangi azınlık okuluna kaydedileceği bilinemeyeceğinden ve mevzuattaki tanım gereği hangi azınlığa mensup olduğu anlaşılamayacağından, sadece dinine bakılarak işlem yapılamamaktadır. Azınlık okullarına öğrenci kayıt işlemleri mevzuata göre yapıldığından fişleme gibi bir durum söz konusu değildir.”