Meclis Soruşturması ve Yüce Divan'a Sevk

ALP ÖZDEN - Meclis soruşturması açılıp açılmamasına Genel Kurulca gizli oyla karar verilecek. Önergenin kabulü halinde, komisyon çalışmalarını gizli yapacak. Yüce Divan'a sevk kararı Genel Kurul'da salt çoğunlukla gizli oyla alınabilecek.

TBMM İçtüzüğü ile Anayasa'nın 100. maddesinde yer alan "Meclis Soruşturması ve Yüce Divan'a Sevk" hükümlerine göre, TBMM Başkanlığı'na verilen Meclis soruşturması önergesi, Başkanlıkça hakkında soruşturma açılması istenen bakana Başbakan veya bakana gönderilecek.

Meclis soruşturması açılıp açılmaması hakkında yapılacak görüşmelerin günü, önergenin verilişinden itibaren bir ay yapılması gerekiyor.

Sırasıyla, önergeyi verenlerden ilk imza sahibinin veya onun göstereceği bir diğer imza sahibinin, şahısları adına üç milletvekilinin ve o sırada görevde bulunsun veya bulunmasın, hakkında soruşturma açılması istenen Başbakan veya bakanın konuşacağı bir görüşmeden sonra, Meclis soruşturması açılıp açılmaması hakkında Genel Kurulca gizli oyla karar verilecek.

-Meclis soruşturması komisyonu

Soruşturma açılmasına karar verilmesi halinde, soruşturmanın yürütülmesi görevi, Anayasanın 100. maddesi hükümlerine göre, Başkanlıkça Genel Kurul'da yapılacak ad çekme suretiyle kurulacak 15 kişilik bir komisyona verilecek.

Meclis soruşturması önergesini veren veya daha önce TBMM'de ya da dışında bu konudaki görüşünü açıklamış milletvekilleri, bu komisyona seçilemeyecek.

Soruşturma komisyonu üye tamsayısının salt çoğunluğu ile toplanacak ve toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar verecek.

Komisyonun çalışmaları gizli yapılacak. Bu komisyona kendi üyeleri dışındaki milletvekilleri katılamayacak.

Soruşturma komisyonu, raporunu Anayasanın 100. maddesine göre kuruluşundan itibaren iki ay içinde verecek. Soruşturmanın bitirilememesi halinde, komisyona iki aylık yeni ve kesin bir süre verilecek. Bu süre içinde raporun TBMM Başkanlığı'na teslimi edilmesi gerekecek.

-Meclis soruşturması komisyonunun yetkileri

Komisyon, kamusal ve özel kuruluşlardan konu ile ilgili bilgi ve belgeleri isteyebilecek; gerekli gördüklerine el koyabilecek; Bakanlar Kurulun'un bütün vasıtalarından faydalanabilecek; Bakanlar Kurulu üyelerini, diğer ilgilileri, tanık ve bilirkişileri dinleyebilecek.

Komisyon, adli mercilerden yardım isteyebiliyor. Ayrıca CMUK'un tanıklarla, bilirkişilerle, zapt ve arama ile ilgili olarak adli mercilere verdiği hürriyetleri kısıtlayıcı yetkilerin genel hükümler çerçevesinde kullanılmasını, gerekçesini bildirmek suretiyle görevli adli merciden yazıyla isteyebiliyor.

Komisyon, hakkında soruşturma açılması istenen Başbakan veya bakanın savunmasını alınacak. Bununla ilgili olarak talep edeceği belgeleri temin ettirebilecek.

Komisyon, gerektiğinde alt komisyonlar kurabilecek ve Ankara dışında çalışabilecek.

-Soruşturmanın sonuçlandırılması

Soruşturma komisyonu raporu, Başkanlığa verildiği tarihten itibaren on gün içinde bastırılarak hakkında soruşturma açılması istenen Başbakan veya bakana derhal gönderilecek ve TBMM üyelerine dağıtılacak. Rapor, üyelere dağıtımından itibaren on gün içinde görüşülecek.

Bu görüşmede, komisyona, şahısları adına altı milletvekiline ve o sırada görevde bulunsun veya bulunmasın hakkında soruşturma açılması istenen Başbakan veya bakana söz verilecek. Son söz, hakkında soruşturma açılması istenen Başbakan veya bakana ait olacak ve konuşma süresi sınırlandırılamayacak.

Görüşmeler tamamlandıktan sonra komisyon raporu Genel Kurul'ca gizli oyla karara bağlanacak.

Komisyonun, Yüce Divan'a sevk yönündeki raporları ile Genel Kurul'un Yüce Divan'a sevk kararlarında hangi ceza hükmüne dayanıldığı belirtilecek.

Komisyonun Yüce Divan'a sevk etmeme yönündeki raporlarının reddi, ancak, Yüce Divan'a sevke dair verilen ve sevk kararının hangi ceza hükmüne dayanacağını gösteren bir önergenin kabulüyle mümkün olabiliyor.

Yüce Divan'a sevk kararı ancak üye tamsayısının salt çoğunluğu ile alınabilecek.

TBMM'de Yüce Divan'a sevk kararı alınırsa dosya, en geç 7 gün içinde Başkanlıkça dizi pusulasına bağlanarak Anayasa Mahkemesi Başkanlığı'na gönderilecek.

Öte yandan, siyasi parti gruplarında, Meclis soruşturması ile ilgili görüşme yapılamıyor ve karar alınamıyor.

Meclis'teki siyasi parti gruplarında, Meclis soruşturması ile ilgili görüşme yapılamıyor ve karar alınamıyor.