İnternet haber siteleri taslağına dair önerilerimiz

Basın Kanununda değişiklik öngören kanun taslağı 13 Mart tarihinde Meclise sevk edildi. Bu taslak yasalaşırsa, Türkiye'deki haber siteleri ilk kez Basın kanununa tabi olmuş olacaktır.

Kanun geçtiğimiz hafta ana komisyonda görüşüldü ve alt komisyona sevk edildi. Alt komisyonunun da bu hafta görüşünü vereceği beklenmektedir.

Memurlar.net olarak, toplam 15 maddeden oluşan taslağı madde madde inceledik. Taslakta teknik olarak bazı küçük hatalar ve ancak 3 büyük de eksiklik bulunmaktadır. Bunlara tek tek aşağıda yer veriyoruz. Özellikle, internet üzerinden suç işlemenin çok yoğunlaştığı bugünlerde tekzip önerimizi önemsiyoruz. Hedef alınan bir bakan, müsteşar veya ziyaretçi olabilir. Kanun taslağını hazırlayanlar tekzibi nereden yayınlasak da görünmese diye uğraşmış görünmektedir. Oysaki tekzip en doğal hakkın etkin şekilde kullanılmasına imkan sağlayan bir yapı olarak kurgulanmalıdır. Yine keyfi olarak internet haber sitelerini yasaklayan kurum yöneticilerine bir müeyyide öngörülmelidir. Bir diğer husus ise şudur. Hangi internet sitelerine resmi reklam verileceği hususundaki kıstaslar kanuna yazılması ve internet haber siteleri, Basın İlan Kurumunun takdirine bırakılmamalıdır.

Yararlı olmasını umut ediyoruz.

Nezir Kardoğan/ memurlar.net

Taslağın tam metni için tıklayın.

4. MADDEDEKİ TEKNİK SORUN

Basın Kanununun 4. maddesine aşağıdaki şekilde bir fıkra eklenmektedir.

"İnternet haber sitelerinde; sahibinin, varsa temsilcisinin ve sorumlu müdürün adları ve adresleri, haber sitesinin faaliyet gösterdiği işyeri adresi ile yer sağlayıcının adı, adresi ve ticari unvanı, kendilerine ait internet ortamında kullanıcıların ana sayfadan doğrudan ulaşabileceği şekilde ve iletişim başlığı altında bulundurulur."

Fıkrada iki kez adres bilgisinden bahsedilmektedir. "sahibinin, varsa temsilcisinin ve sorumlu müdürün" adları yayınlanabilir ama bunların adreslerinin yayınlanmasını öngören hüküm uygun değildir. Şirket sahibinin, adresi kimseyi ilgilendirmemektedir. Bu nedenle madde metni şu şekilde olmalıdır

"İnternet haber sitelerinde; sahibinin, varsa temsilcisinin ve sorumlu müdürün adları ve adresleri, haber sitesinin faaliyet gösterdiği işyeri adresi ile yer sağlayıcının adı, adresi ve ticari unvanı, kendilerine ait internet ortamında kullanıcıların ana sayfadan doğrudan ulaşabileceği şekilde ve iletişim başlığı altında bulundurulur."

4. MADDEDEKİ TEKNİK SORUN 2

Yine, Basın Kanununun 4. maddesine aşağıdaki şekilde bir fıkra daha eklenmektedir.

"İnternet haber sitelerinde bir içeriğin internette ilk kez sunulmaya başlandığı tarih, her erişildiğinde değişmeyecek şekilde içeriğin üzerinde belirtilir."

Bu bilginin ne için istenildiği pek belli olmamakla birlikte, bu bilginin hostingini de kendi bünyesinde bulunduran bir internet sitesi tarafından her zaman değiştirilmesi mümkündür. Her zaman değiştirilmesi mümkün olan bir unsuru kanuna yazmak uygun değildir.

BASIN KANUNUNA EKLENEN 7. MADDE

Basın kanuna eklenen aşağıdaki 7. madde gereksiz bir maddedir.

"İnternet ortamında yayınlarını sürdüren internet haber siteleri faaliyetlerini, bu madde hükümleri ve 5651 sayılı Kanunda belirtilen içerik sağlayıcının sorumluluklarına ilişkin hükümler ve yer sağlayıcılık mevzuatına uygun olarak yerine getirirler."

Zira tanımlar ile kapsama alınan bir internet haber sitesi için, bir daha "bu madde hükümlerine tabidir, 5651'e tabidir" demek şart değildir. İnternet haber siteleri tüm internet siteleri gibi zaten 5651'e tabidir. Bunun yerine 7. maddenin ilk fıkrasına "internet haber siteleri" ifadeleerinin eklenmesi yeterli olacaktır.

9. MADDEYE EKLENEN FIKRALAR YANLIŞTIR

Basın Kanununun 8. maddesi, Cumhuriyet Savcılığına verilecek beyannamedeki eksikliklere ilişkin hükümler içermektedir. Belgelerde bir eksiklik olması halinde, gerekli prosedür işletilerek yayın durdurma cezası verilmektedir. İnternet sitesine yayın durdurma cezası verilemeyeceği için başka bir müeyyinde uygulanmalıdır, bu da TİB kanalıyla yayının kesilmesidir. Ancak, internet haber siteleri için uygulanacak bu tedbir, maddeyle alakalı olmayacak bir şekilde 9. maddeye yazılmıştır. Oysaki 9 madde, beyannamesi kabul edilmesine rağmen 1 yıl boyunca yayın yapmayan süreli yayın sahibine sağlanan hakların kaldırılmasına yöneliktir.

TEKZİP MADDESİ, ZARAR GÖRENİN MAĞDURİYETİNİ GİDERMEMEKTEDİR

İnternet haber siteleri diğer süreli basın yayın organlarında da olduğu bir tetikçi mantığıyla kullanılabilmektedir. Basın Kanunu taslağına göre internet sitesi bir kişiyi alenen manşettinden eleştirebilecek ancak tekzip ana sayfadan herhangi bir yerden veya tekzip adlı bir linkin altından yayınlanacaktır. Oysaki tekzipler süreli yayında olduğu gibi yayının yer aldığı sayfa ve sütundan yayınlanmalıdır.

Bu düzenleme aynen yasalaşırsa, bir memuru manşetten hedef alan bir internet sitesi, tekzibi sayfanın altından bir yerden göstermekle, sorululuğu yerine getirmiş olacaktır.

KAMUDA KEYFİ OLARAK İNTERNET HABER SİTESİNİ ENGELLEYEN YÖNETİCİLER KAPSAMA ALINSIN

Basın Kanununun 22. maddesi basılmış bir süreli yayının basımını, yayımını, dağıtımını veya satışını engelleyene 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası öngörmektedir.

İnternet siteleri olarak sıkça yaşadığımız durumlardan birisi de bazı kurum yöneticilerinin, Bilgi İşlem Müdürlerine talimat vererek bazı internet sitelerini keyfi olarak yasaklamalarıdır. Örneğin bir üniversite rektörü veya bir belediye başkanı beğenmediği bir siteyi Bilgi işlem müdürüne talimat vererek engelleyebilmektedir. Basık Kanunun 22. maddesinin 2. fıkrasına bir hüküm ekleyerek "internet haber sitelerine girişi engelleyen" kişilere de ceza verilmesi gerekmektedir.

HANGİ KRİTERE HAİZ İNTERNET HABER SİTELERİNE REKLAM VERİLECEĞİ KANUNA YAZILMALIDIR

Basın Kanununa göre Basın İlan Kurumu hangi gazetelere resmi ilan verileceğini belirlemektedir. Ancak, Basın İlan Kurumunun esas alacağı kıstaslar kanuna yazılmıştır. Bunlar şu şekildedir: Sayfa sayısı, ölçüsü, kadro, fiili satış, en az yayın hayatı süresi, içeriği...

İnternet haber sitelerine hangi kıstasa göre reklam verileceğine ise kanun taslağında hiç değinilmemiştir. Bu konudaki belirleme şu şekildedir: "Yayıma ilişkin esas ve usuller Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun görüşü alınarak Basm İlan Kurumu Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan yönetmelikle belirlenir."

Yani kıstası kanun koyucu değil, Basın İlan Kurumu keyfi olarak belirleyecektir. Basın İlan Kurumunun keyfi olarak davranmasını engelleyecek hükümler kanuna konulmalıdır. Bu kıstaslar gazetelerde olduğu gibi; internet haber sitesinin kadrolu personel sayısı, telif ödemeleri, en az yayın hayatı süresi, internet haber sitelerinin tıklanma sayısı olabilir.