'Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu' kuruluyor

Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener, kurulması öngörülen kurum ile Dünya Sağlık Örgütü Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesinin gerektirdiği yeni düzenlemelerin uygulamaya konulması ve tütün kontrolü programı için ulusal bir koordinasyon merkezinin hayata geçirilmesinin mümkün olacağını söyledi.

Alkollü içeceklerin üretimi ve ticaretinin düzenlenmesi konusunda bir yetki karmaşası yaşandığını ifade eden Şener, ''Devletin farklı birimlerinin düzenleme yapmaya çalışması, kamu kaynaklarının israf edilmesine yol açmaktadır. Alkollü içkilerin ithalatında iki yerden izin alınma zorunluluğu AB tarafından ticaretin engellenmesi olarak değerlendirilmiştir'' diye konuştu.

Son zamanlarda, piyasaya sahte alkollü içki sürülmesine ve bunlardan kaynaklanan ölüm olaylarına dikkati çeken Bakan Şener, şöyle devam etti:

''Piyasa denetim ve gözetiminin yaygın ve etkin bir şekilde yapılması zorunluluğu bir kez daha ortaya çıkmıştır. Tarım ve Köyişleri Bakanlığının, Türkiye çapında sahip olduğu teşkilat yapısı
ile piyasa gözetim ve denetim işlevlerini, sınırlı personel kadrosuna sahip olan ve taşra teşkilatı bulunmayan Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumuna göre çok daha verimli ve etkin bir şekilde yerine getireceği değerlendirilmektedir. Bu çerçevede, alkollü içeceklerin üretimi ve ticareti ile ilgili konularda düzenleme yapma yetkisi, AB uyum süreci ilkeleri ile de uyumlu olarak tek elde toplanmakta ve böylece hem kamu kaynaklarının israf edilmesi önlenmekte, hem de alkollü içecekler ile ilgili yaşanmakta olan yetki karmaşası sorunu, çözüme kavuşturulmaktadır.''

Komisyon Başkanı AK Parti Aksaray Milletvekili Ali Rıza Alaboyun da oluşturulacak kurul üyelerinin en az 2'sinin sivil toplum örgütlerinin temsilcisi olması ve kuruma alınacaklar arasında kimyagerlerin de bulunması önerisini komisyon raporuna ekleyeceklerini belirtti.

Tasarıya göre, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilatı, kurul ve başkanlıktan oluşacak. Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu 7 üyeden oluşacak. Kurul üyeleri, bilimsel amaçlı yayın, ders ve konferans gibi etkinlikler hariç olmak üzere, kurumdaki resmi görevlerinin yürütülmesi dışında kalan resmi veya özel hiçbir görev alamayacak, ticaretle uğraşamayacak. Kurul üyeleri ile eş ve çocukları, Kurumun düzenlemek ve denetlemekle yetkili olduğu sektör veya alanla ilgili sermaye piyasası araçlarına sahip olamayacak.

Kurumun karar organı olarak Kurul, tütün, tütün mamulleri, etil alkol ve metanol piyasalarını düzenlemek ve denetlemek, bu piyasalar ile ilgili genel ve düzenleyici işlemler yapmak ve kararlar almakla yetkili ve görevli olacak.

Kurul kararlarını uygulamakla görevli Başkanlık; Başkan, başkan yardımcıları ve hizmet birimlerinden oluşacak. Başkanlığın ana hizmet birimleri, ''Tütün Dairesi Başkanlığı'', '' Tütün Mamulleri Dairesi Başkanlığı'', ''Alkol Dairesi Başkanlığı'', ''Analiz ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı'', ''Tütün Kontrolü Dairesi Başkanlığı'' ve ''Denetleme Dairesi Başkanlığı''ndan oluşacak.

Danışma birimlerini ise ''Hukuk Dairesi Başkanlığı'', ''Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı'' ve ''Başkanlık Müşavirliği'' oluştururken, ''İnsan Kaynakları ve Destek Hizmetleri Dairesi
Başkanlığı'' ise yardımcı hizmet birimi olacak.

Kurul Başkan ve üyeliklerine atananlar ile Kurum personeli Emekli Sandığı Kanunu'na tabi olacak. Mali açıdan özerk bir yapıya sahip olacak Kurumun bütçesi, Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu hükümlerine göre oluşturulacak.

Sahte ve izinsiz alkollü içki yapımının önlenmesi için alkol piyasasında düzenleyici görev verilen Kurum, yakıt biyoetanolü konusunda düzenleme yapmaya yetkili olacak. Kurum, tütüne olan talebin azaltılması için çalışacak.

-TÜTÜN ALIMLARI-

Üretici tütünleri, yazılı sözleşme esası veya açık artırma yöntemiyle alınacak ve satılacak.

Sözleşmeli üretim esasına göre üretilen tütünlerin fiyatları, tütün mamulleri üreticileri, tüccarlar, üreticiler ve temsilcileri arasında varılan mutabakata göre belirlenecek. Yazılı sözleşme
yapılarak üretilen tütünler dışında kalan üretici tütünleri, açık artırma merkezlerinde açık artırma yöntemiyle alınacak ve satılacak.

Tütün ticareti yapmak, tütün işleme tesisi kurmak ve üretime başlamak için Kurumdan izin veya uygunluk belgesi alınacak.

Bir yere mahsus tütün çeşidinin tohum veya fidelerini başka çeşitlere ayrılmış olan yerlere ekmek, dikmek veya bu amaçlarla taşımak için Kurumdan izin almak şart olacak. Tütün tohumu ve
fidelerinin yurt dışına çıkarılması ve ithali, Kurumun uygun görüşü ve Tarım ve Köyişleri Bakanlığının izni ile yapılacak.

Tütün mamulleri satış belgeleri, il özel idarelerince verilecek.

Türkiye'de, marka bazında sigara için yıllık en az 1 milyar 400 milyon adet, diğer tütün mamulleri için yıllık en az 12 ton üretenler, aynı markadan olmak üzere serbestçe ithalat yapabilecek,
fiyatlandırabilecek ve satabilecek.

Bu üretim miktarlarına ilişkin şartları yerine getirmeyenlerce yapılacak sigara ve diğer tütün mamullerinin ithalatına, ithal edilen tütün mamullerinin fiyatının belirlenmesine ve yurt içinde
pazarlamasına ilişkin usul ve esaslar Kurumun önerisi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek. Bu miktarları değiştirmeye Bakanlar Kurulu yetkili olacak.

-CEZALAR-
Kurumdan tesis kurma izni almaksızın tütün işlemek veya tütün mamulleri üretmek üzere fabrika, tesis veya imalathane kuranlar, üretim izni almaksızın fabrika veya tesislerde tütün işleyenler veya tütün mamulü üretenler, piyasaya bandrolsüz veya taklit tütün ve tütün mamulü arz edenler ile arz etmek üzere elinde bulunduranlar hakkında, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 1000 günden 5000 güne kadar adli para cezası uygulanacak.

Tütün mamullerinde kullanılan bandrol, etiket, hologram, pul, damga veya benzer nitelikteki ayırt edici işaretleri taklit edenler hakkında, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis, 500 güne kadar adli para cezası hükmolunacak.

Kurumdan izin veya uygunluk belgesi alanlar ile bilimsel amaçlı çalışan kuruluşlar, tütün ve tütün mamulleri ile ilgili analiz yapan laboratuvarlar dışında tütün kıyan, öğüten, parçalayan ve bu gibi işlemlerden geçirilmiş tütün mamullerini satanlar, 6 aydan 1 yıla kadar hapis, 100 güne kadar adli para cezasına çarptırılacak. Tütün veya tütün mamullerini, satış belgesi olmaksızın satmak amacıyla elinde bulunduranlar veya satışını yapanlar ile belgesiz satıcılara mamulat temin eden toptan satıcılara, 6 aydan 2 yıla kadar hapis ve her kilogram için 20 günden az olmak üzere adli para cezası verilecek.

Kurul, kanuna aykırı hareket eden gerçek veya tüzel kişilere idari yaptırımlar da uygulayabilecek.

-ALKOLLÜ İÇKİLER-
Tasarıyla, İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanunu'nda değişiklik yapılarak, alkol ve alkollü içkilerin üretimi ve ticaretiyle ilgili düzenlemeler yeniden belirlendi.

Buna göre, alkollü içkilerin üretimi, ticareti, piyasa gözetim ve denetimi ile alkollü içkilerin kayıt dışı üretiminin ve piyasaya arzının önlenmesi amacıyla kayıt dışı hammadde girişinin ve bunların
işlenmesine yönelik kontrollere ilişkin usul ve esaslar, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından belirlenecek. Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca yapılacak düzenlemelerde, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunun görüşü alınacak.

Etil alkol ve metanolün üretimi, üretiminin planlanması, işlenmesi, denatürasyonu, geri kazanımı, ambalajlanması, depolanması, kullanım amacıyla elde bulundurulması, taşınması, dağıtımı, piyasaya arzı, ithalatı, ihracatı ile piyasa gözetim ve denetimine ilişkin idari ve teknik düzenlemelerin yapılması ve bu düzenlemelere uygunluğun denetlenmesi, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunca yerine getirilecek.

Etil alkol, metanol ve alkollü içki üretimi, üretim izni almış kişiler tarafından, üretim izni alınan tesise ait adreste, üretim izni alınan kategorilerde ve kendi adlarına tescilli markalar kullanılmak
kaydıyla yapılabilecek.

Bira ve şarap üretenler haricindeki etil alkol, metanol ve alkollü içki üretici firmalarında, yıllık en az 1 milyon litre kapasiteli, yeni teknolojiye sahip entegre tesis kurmaları şartı aranacak.

Etil alkol, metanol ve alkollü içki tesislerinin kurulması, üretime başlanması ve proje tadilatı faaliyetlerinin her biri için gerekli izinlerin alınması zorunlu olacak. Üretim izinleri, beş yıl
geçerli olacak.

-ALKOLLÜ İÇKİLERİN SATIŞI-
Etil alkol, metanol ve alkollü içkiler, dağıtım yetki belgesinde faaliyet alanı tanımlanmış üretici ve ithalatçı gerçek veya tüzel kişiler tarafından piyasaya arz edilebilecek. Alkollü içkiler dökme
olarak piyasaya arz edilemeyecek.

Dökme distile alkollü içki sevkıyatı, sadece alkollü içki üreticileri tarafından, aynı marka altındaki ürünlerin farklı tesislerde üretilmesi durumunda, ürün standardını sağlamak amacıyla
yapılabilecek.

Piyasaya arz ambalajında etil alkol ve alkollü içkilerin toptan, perakende veya açık olarak satışını yapmak isteyenlerin, işyeri açma ve çalışma ruhsatı haricinde, il özel idarelerinden satış belgesi almaları zorunlu olacak. İl özel idaresi, açık alkollü içki satış elgesi vermeden önce yetkili kolluk kuvvetinin görüşünü alacak. Kolluk kuvveti görüşünü yedi gün içinde verecek.

Satış belgeleri; il merkezleri, büyükşehir belediyesine dahil ilçeler ile ilçe merkezleri ayrımı esas alınarak yönetmelikle belirlenecek bedel karşılığında verilecek. Bu bedel her yıl yeniden
tespit edilecek.

Satış belgelerinin verilmesi, sürelerinin uzatılması, yenilenmesi, iptali, belge bedelleri ve satıcıların uymaları gereken esaslar ile satış yerleriyle ilgili hususlar, kamu düzeni, kamu güvenliği ve genel sağlığın korunmasına yönelik esaslar çerçevesinde İçişleri Bakanlığının görüşü alınarak Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.

Satış belgesi alındığı yıl için geçerli olup, belgede belirtilen işyeri ve dağıtım alanları dışında satış yapılamayacak.

Açık alkollü içki satış belgesi sahibi olmayanlar, alkollü içkileri ambalajlarını bozarak satamayacaklar.

-CEZALAR-
Tesis kurma izni almaksızın etil alkol, metanol veya alkollü içki üretimi yapabilecek veya üretim prosesinin herhangi bir aşamasını gerçekleştirebilecek nitelikte makine, ekipman, ham madde, yarı mamul veya malzemenin bir veya birkaçını içeren tesis kuranlar, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasına ve 500 güne kadar adli para cezasına çarptırılacak.

Üretim izni almaksızın etil alkol, metanol veya alkollü içki üretenler hakkında 2 yıldan 5 yıla kadar hapis, 1000 günden 5000 güne kadar adli para cezasına hükmolunacak. Bu hüküm üretim izni alınan tesisin dışında veya üretim izni alınan kategoriler dışında üretim yapanlar hakkında da uygulanacak.

İzinsiz veya sahte olarak üretilen ya da kaçak olarak yurda sokulan etil alkol, metanol veya alkollü içkilerde kullanılmak üzere bandrol, hologram veya benzer nitelikteki ayırt edici işaretlerin
sahtesini yapan, bunların satışını yapan veya bunları tedarik eden veya bulunduran kişiler hakkında 1 yıldan 3 yıla kadar hapis, 500 güne kadar adli para cezasına hükmolunacak.

-''ARAÇ, PERSONEL VE TAŞINMAZ...''-
Kaldırılan Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumuna ait araç, gereç, taşıt ve hizmet binaları dahil her türlü taşınır ve taşınmazlar ile tüm hak ve yükümlülükler, Tütün ve Alkol Piyasası Kurumu'na devredilecek.

Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumunda görev yapmakta olan personelden kadro ve görev unvanları değişmeyenler başka bir işleme gerek kalmaksızın kadrolarına atanmış olacak, kadro ve görev unvanları değişenler veya kaldırılanlar, derece ve kademelerine uygun kadrolara 3 ay içinde atanacak.

Kaldırılan Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumunda uzmanlık yeterlik sınavında başarılı olup uzmanlık unvanını almaya hak kazandığı halde, Anayasa Mahkemesinin iptal kararı dolayısıyla ''uzman'' kadrosuna ataması yapılamayan uzman yardımcıları, başka bir işleme gerek kalmaksızın uzman kadrosuna atanmış sayılacak.

Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri Anonim Şirketi, ülke genelinde ürün arzının devamlılığını sağlamayı ve yerli tütünden yapılan sigaraların harman reçetelerinde kullanılan tütün çeşitlerinin geleceğini güvence altına almayı teminen, 2005 ürün yılı için sözleşme imzalanan üreticiler ile bu miktarı aşmamak koşuluyla 2006 ve 2007 ürün yılları için tütün üretim ve alım-satım sözleşmesi imzalayabilecek.

Öte yandan, Komisyon üyelerinin Genel Kurul çalışmalarına katılmaları üzerine komisyon gündemindeki, yabancıların çalışma izinlerine ilişkin kanun tasarısının görüşmeleri haftaya ertelendi.