Çalışan emekliye tazminat

FARUK ERDEM

10 milyondan fazla emeklinin neredeyse üçte biri çalışıyor. Özellikle 55 yaş altında oran artıyor. Çalışan emeklilerin diğer işçilerden hiçbir farkı yok. İzin ve tazminat hakları da aynen verilmeli

Ülkemizde emekli sayısı 10 milyonun üzerine çıktı. Bu, 100'den fazla ülke nüfusundan büyük bir rakam. Emeklilerimizin hayat şartları son dönemde düzelme yoluna girse de, yine maaşlar yetmiyor. Emeklilerin çoğu çocuk okutuyor, kirada oturuyor, ev geçindiriyor. Dolayısıyla yıllarca çalıştıktan sonra dinlenmesi gereken bir zamanda, mecburen iş aramaya başlıyor. Bu arada önceki yıllardaki popülist politikalar yüzünden Türkiye'de çok sayıda genç emekli de var. Doğal olarak bunlar da çalışıyor. Bu nedenle Türkiye'de önemli bir emekli çalışan nüfus var. Bazı araştırmalara göre emeklilerin üçte biri çalışıyor. Bu oran erkeklerde daha da yüksek. Bu konuyu bir başka yazıya bırakarak, bugün emekli olduktan sonra çalışanların haklarına bakalım. Emekli çalışanların diğer çalışanlardan hiçbir farkı yok. Yani izinleri, tazminatları aynı şekilde hesaplanıyor. Emekli bir çalışan da diğerleri gibi 1 yıl dolduktan sonra işten çıkartılırsa, kanunun tarif ettiği ihbar ve kıdem tazminatını brüt maaş üzerinden alıyor. Emekli çalışanın yıllık ücretli izin hesabı da diğerlerinden farksız. Yani, 1 yıldan 5 yıla kadar en az 14 gün, 5 yıldan 15 yıla kadar 20 gün 15 yıldan sonrası için 26 gün izin hakkı var. 50 yaş üstü için ise 20 günden az olamıyor.

PRİMİ İŞVEREN ÖDER

Bu arada Sosyal Güvenlik Destek Primi gibi yükümlülükleri de var. Eğer emeklilik sonrası kişi kendi hesabına bir işyeri açıp çalışıyorsa, yüzde 15 prim maaşından kesiliyor. Bir firmada çalışıyorsa, primi işveren ödüyor. Şimdi yeni torba yasa bu primlerle ilgili borcu olan esnaf emeklilere yapılandırma hakkı da veriyor, hatırlatalım.

RAPORDA FARK VAR

Burada bir istisnayı da hatırlatmak istiyorum. Çalışan emekliler hastalanır veya ameliyat olurlarsa rapor alabiliyor. Bunda herhangi bir sakınca yok. Ancak iş kazası ve meslek hastalığı durumu yoksa, SGK'dan rapor parasını alamıyorlar. Normal olarak çalışanlar, iş kazası veya meslek hastalığı olsun olmasın rapor aldıklarında ilk iki gün haricindeki zamanın ücretini SGK ödüyor.

ERKEKLER KENDİ İŞİNDE

Emeklilerin yüzde 28.4'ü çalışıyor.

Emekli erkeklerin yüzde 34.6'sı çalışıyor.

Kadın emeklilerde çalışma oranı yüzde 7.5.

Erkeklerin çoğunluğu kendi veya aile işyerinde çalışıyor.

Kadınların çoğunluğu ücretli çalışıyor.

55 yaş altı emeklilerin yüzde 50'si çalışıyor.

65 yaş üstü emeklilerin yüzde 20'si çalışıyor.

TEKLİFİMİZ MECLİS'TE

Borçlanma konusunda kadınlar arasındaki eşitsizliği yazmıştık ve o konu torba tasarıya girdi. Geçtiğimiz hafta da kadınerkek ayrımının durduğunu anlatmıştık. Erkeklerdeki askerlik borçlanması gibi, kadınlara da sigortadan önceki doğumları borçlanmasının sağlanması gerektiğini yazmıştık. Teklifimiz bir önerge olarak komisyona sunuldu. Umarız yasaya girer ve bu haksızlık ortadan kalkar. Bekleyip göreceğiz.

BİR TORBA DOLUSU TALEP

Torba tasarı komisyondan geçerek yasalaşma yoluna girdi. Tasarı, 20 milyon insanı ilgilendiren çok önemli düzenlemeler içeriyor. Sorunlara çözüm getiriyor. Bu tasarıdan beklentiler çok fazla. Bağ- Kur kaydı olmayıp vergi kaydı olanların beklentileri var. Primi eksik olanlarla yaşını bekleyenlerin talebi ise emeklilik. Kamudaki 4C'liler kadro, üniversite mezunu işçiler memurluk istiyor. Akademik personelin arzusu ise daha iyi ücret. Disiplin affını ve bir derece bekleyen eski-yeni memurlar var. Ek gösterge artışları da talepler arasında. İş ve meslek danışmanları ise atama bekliyor.