İstanbul suyunun dörtte biri buharlaşıyor

İstanbul 'un susuz kalmaması için acil olarak su planlaması yapılması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Miktad Kadıoğlu, 'Barajlarda bulunan suyun dörtte biri buharlaşıyor. Önlem alınarak buharlaşma engellenebilir' diyor.

İSKİ'nin verilerine göre 2005 yılından bu yana dün ilk kez İstanbul barajlarındaki su seviyesi yüzde 20'nin altına indi. Yüzde 19.87 seviyesine gerileyen İstanbul barajlarında toplam 172 milyon 643 metreküp su bulunuyor. Günlük 3 milyon metreküpe yakın suyun tüketildiği İstanbul'un, sadece 60 günlük suyu kaldı.

Barajlarda bulunan suyun dörtte birinin buharlaştığını söyleyen İstanbul Teknik Üniversitesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü ve Afet Yönetim Merkezi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Miktad Kadıoğlu, 'barajların su havzalarına şehirler inşa ediliyor. Artık yağan yağmurlardan faydalanamıyoruz. Ömerli barajının havzasında koskocaman Sultanbeyli şehri var. Yağan yağmurun büyük kısmı şehrin kanalizasyon sistemiyle denize dökülüyor. Aşırı nüfus yoğunluğundan dolayı sudaki arz talep dengesi bozuldu. Ayrıca barajlardaki suyun dörtte biri buharlaşıyor. Acilen su planlaması yapılmalı' diyor.

'Susuzluğun nedeni aşırı yapılaşma'

''İstanbul'da sürekli yağmur yağmasına rağmen barajlarda su toplanamıyor. Bunun en büyük nedeni ise aşırı yapılaşmadır. Baraj havzalarındaki yapılaşmalar barajların su toplamasını engelliyor. Örneğin Ömerli barajının su havzasında Sultanbeyli şehri kuruldu. Elmalı barajı, çevresindeki yapılaşmadan dolayı devre dışı kaldı. Durum böyle olunca yağmur suyu evlerin çatısından kanalizasyona, oradan da denize dökülüyor. Eğer bu yapılaşmalar olmasaydı su havzalarına düşen yağmur suyu barajları doldurabilecekti. İstanbul suyunu tehdit eden başka bir yapılaşma ise Kanal İstanbul projesidir. Kanal İstanbul projesi hayata geçerse Sazlıdere barajının havzası yok olacak. Dolayısıyla yapılaşmaya dikkat etmek lazım. İstanbul'un aşırı nüfus yoğunluğundan dolayı suyun arz talep dengesi bozuldu. İstanbul'da normalin üç katı yağmur yağsa bile yine de su kıtlığı yaşanacak.''

'Dışardan su getirmek sorunu çözmez'

''İstanbul barajlarında bulunan su miktarının azalmaması için İstanbul barajlarına sürekli Melen'den su pompalanıyor. Yakında İstanbul barajlarına aktarılan su miktarı iki katına çıkarılacak. Ancak bunun da yeteceğini zannetmiyorum. New York , Los Angeles gibi şehirlerde su sıkıntısı yaşanmaması için her yıl kuraklıkla mücadele planları yapılıyor. Bir bölgede su sıkıntısı yaşandığında öncelikle o bölgedeki özel havuzların ve göletlerin suyu kesiliyor. Ancak bu tarz planlamalar biz de yapılmıyor. Örneğin rezidansların içine havuzlar, kanallar ve boğazlar yapılıyor. Ancak su sıkıntısı yaşansa bile bu havuzlara su verilmeye devam ediliyor. İstanbul'un suyu israf ediliyor. Yol kenarlarında bulunan çimler her gün sulanıyor. Bu çimler aşırı su tüketiyor. Bu çimlerin yapılmasına itiraz ediyoruz. Ancak yetkililer çimlerin çok az su harcadığını öne sürüyor. Biz aşırı su isteyen çimler yerine sulama ihtiyacı olmayan doğal bitki örtüsünün korunmasını istiyoruz.''

'İstanbul suyunun yüzde 22'si buharlaşıyor'

''İstanbul barajlarında bulunan suyun yüzde 22'si buharlaşıyor. Bir takım önlemler alınarak bu buharlaşma oranı yüzde 10'a kadar indirilebilir. Başta Büyükçekmece olmak üzere bazı barajlar geniş yüzey alanlarına sahip sığ barajlardır. Bu durum buharlaşmayı önemli ölçüde artırıyor. İstanbul'da buharlaşma gözlemleri 1993'ten itibaren nisan-Ekim ayları arasında yapılıyor. Nisan-Ekim aylarını kapsayan dönemde İstanbul barajlarına gelen toplam suyun ortalama olarak yüzde 22'si buharlaşıyor. Aslında tüm yıl boyunca barajlardaki buharlaşma ölçüldüğünde barajlarda bulunan suyun dörtte birinin buharlaştığı görülebilir. Barajlardaki buharlaşmanın azaltılması için bir takım önlemler alınabilir. Örneğin öncelikle yüzeydeki daha sıcak olan su, alt tabakalardaki daha soğuk suyla değiştirilebilir. Sığ göllerde beyaza boyanmış, hafif, suda çözünmeyen ve zehirli olmayan herhangi bir madde ile suyun yüzeyi yüzen cisimlerle kaplanabilir. Su yüzeyindeki buharlaşmayı artıran rüzgarı engellemek için baraj çevresine rüzgar kırıcıları yerleştirilebilir.

'Susuz kalmamak için ne yapılmalı?'

''İstanbul'un su sorunun çözülmesi için, Change.org üzerinden 'susuzluk bizi bekliyor, İBB önlem al' adlı bir kampanya başlattık. O kampanyada İstanbul'un su sorunun çözülmesi için yapılması gerekenleri şu şekilde sıraladık:

1- Mevcut suyu daha iyi korumak ve yönetebilmek için hazırlanması gereken 'İstanbul Kuraklıkla Mücadele Planı' kapsamında suyumuzu kimlerin kullandığını belirlemeli. Şehirdeki tüm su tüketimi, zayiat ve kaçakları ayrıntılı bir şekilde ortaya konmalı.

2- Uzmanlarla birlikte su tüketiminde önemli payı olan sektör temsilcilerini, vatandaşı ve STK'ları toplayıp, kamu yararını gerektiren acil önlemler saptanmalı. Kuraklığın ilerlemesi durumunda 'halkın can suyu'nu garantilemek için sırasıyla suyu kesilecek olan sektör ve kullanımları belirlemek lazım.

3- Su kayıplarını azaltacak, su hasadını artıracak önlemleri ve teşvikleri hemen uygulamaya koymak lazım.

4- 2007 yılında TEMA Vakfı ile ortak yapılan 'suyunu boşa harcama' kampanyasını tekrar yapılmalı. O sene İstanbul'da yüzde 10'u aşan su tasarrufu yapıldı.

5 İstanbul'a başka şehirlerden su getirmek yerine, su şebekelerindeki kaçakları gidermek ve su havzalarını korumak için yatırım yapılmalı.